Λυγαριά-Το γυναικείο βότανο

Λυγαριά-Το γυναικείο βότανο

Λυγαριά-Βίτηξ ο αγνός ή Άγνος η κοινή-Vitex agnus castus-Chaste tree

Άλλα ονόματα: Λυγιά, αγνιά, Καναπίτσα Οικογένεια Βερβενίδες (Vervenaceae)

  Αυτό το μεσογειακό βότανο συγκαταλέγεται στα κορυφαία φυτά της γυναικείας γονιμότητας. Διεγείρει την υπόφυση και συμβάλλει στην παραγωγή και την ισορροπία των ορμονών.

Σύμφωνα με τη δρα Μέριλιν Γκλένιβιλ, συγγραφέα του βιβλίου “Natural solutions to infertility” (“Φυσικές λύσεις για την υπογονιμότητα”), η λυγαριά συμβάλλει στην αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας, της αμηνόρροιας, ρυθμίζει τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου όταν αυτός είναι πολύ βραχύς, παρέχει ανακούφιση από τη δυσμηνόρροια και αυξάνει την αναλογία των οιστρογόνων έναντι της προγεστερόνης, εξισορροπώντας τις υπερβολικές τιμές των οιστρογόνων.

Η δρ. Γκλένβιλ χορήγησε το βότανο σε μεγαλύτερες γυναίκες που είχαν υψηλές τιμές ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (ένδειξη ότι η εμμηνόπαυση πλησιάζει) και συνεπώς είχαν κριθεί ακατάλληλες για εξωσωματική γονιμοποίηση. Η λυγαριά μείωσε τις τιμές της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης, κι έτσι οι γυναίκες υποβλήθηκαν σε εξωσωματική γονιμοποίηση.

Η γονιμότητα των γυναικών που υποφέρουν από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών θα ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από τη λήψη της λυγαριάς.

Η λυγαριά είναι ισχυρότατο βότανο, και κατά πάσα πιθανότητα θα είναι πιο αποτελεσματική σε σύγκριση με την κρέμα από άγριο γιαμ, στις γυναίκες που έχουν βραχύ εμμηνορροϊκό κύκλο. Σε μια έρευνα στην οποία μετείχαν σαράντα οκτώ γυναίκες με πρόβλημα γονιμότητας που πήραν λυγαριά επί τρεις μήνες, οι επτά έμειναν έγκυες, ενώ είκοσι πέντε από αυτές εμφάνισαν φυσιολογικές τιμές προγεστερόνης, που είναι απαραίτητες για να λάβει χώρα η σύλληψη.

Ένα μειονέκτημα της λυγαριάς είναι ότι ενδέχεται να απαιτηθούν τρεις μήνες προτού γίνει εμφανής η δράση της. Έτσι, μην προσδοκάτε εντυπωσιακές αλλαγές εν μία νυκτί από τη λήψη της λυγαριάς.

Και κάτι ακόμα: φυλάξτε αυτό το βότανο μακριά από το σύντροφό σας!

Κυριολεκτικά «κρεμάει» τη στύση του. Η λατινική ονομασία του βοτάνου προέρχεται από το γεγονός ότι οι μοναχοί το λάμβαναν ως αντιαφροδισιακό, για να θέσουν υπό έλεγχο τη λίμπιντό τους, προκειμένου να στρέψουν τις σκέψεις τους σε πιο πνευματικές ενασχολήσεις. Ορισμένοι Άγγλοι βοτανοθεραπευτές αποκαλούν το βότανο με την παραδοσιακή του ονομασία, «monk’s pepper» (πιπέρι του μοναχού)...

Πηγή: Διατροφή και γονιμότητα-Sarah Dobbyn-δόσεις Διόπτρα

Ρυθμιστής των ορμονών

Η λυγαριά είναι από τα πιο σημαντικά βότανα για την ρύθμιση των γυναικείων ορμονών.

Με το να αυξάνει τη δραστηριότητα της προγεστερόνης, η λυγαριά μπορεί να βοηθήσει στην εξισορρόπηση της παραγωγής προγεστερόνης και οιστρογόνων από τις ωοθήκες κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου.

Προβλήματα εμμηνόρροιας

Η λυγαριά χορηγείται από τους βοτανοθεραπευτές της δύσης για την θεραπεία των προβλημάτων της εμμηνόρροιας, από το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο και πολλά από τα συμπτώματα που το συνοδεύουν έως τις ανωμαλίες του κύκλου ή την απουσία περιόδου. Για το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, το βότανο πρέπει να λαμβάνεται για μερικούς μήνες έως ότου φανούν τα οφέλη του, τα οποία μπορεί να είναι σημαντικά, μείωση των συμπτωμάτων, των φουσκωμάτων, του πρηξίματος και του ερεθισμού του στήθους, της οξυθυμίας και της κατάθλιψης.

Ανωμαλίες περιόδου

Το βότανο βοηθάει να ρυθμιστούν οι ανωμαλίες περιόδου, φροντίζοντας να μικραίνει το μεγάλο κύκλο και να μεγαλώνει το μικρό.

Άλλα εμμηνορροϊκά προβλήματα

Η λυγαριά είναι πολύτιμη στη θεραπεία άλλων προβλημάτων που μπορεί να συνδέονται με τον εμμηνορροϊκό κύκλο, όπως οι ημικρανίες και η ακμή.

Στειρότητα

Η λυγαριά μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν, όταν η στειρότητα οφείλεται στα χαμηλά επίπεδα προγεστερόνης.

Δυσκολίες στο θηλασμό

Τα μούρα χορηγούνται για να αυξήσουν το γάλα του στήθους στο θυλασμό.

Πηγή: Βοτανοθεραπεία-Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια θεραπευτικών φυτών/Andrew Chevallier M.N.I.M.H

Τι έγραψαν οι Έλληνες 2.000 χρόνια πριν…

Η άγνος ή λυγαριά είναι θάμνος δενδρώδης, που φυτρώνει δίπλα σε ποτάμια και πετρώδεις περιοχές και χαράδρες, με κλαδιά που σπάνε δύσκολα, φύλλα σαν της ελιάς, πιο μαλακά όμως. Άλλη βγάζει λευκό άνθος μαζί με μια ελαφριά πορφυρότητα, ενώ άλλη βγάζει πορφυρό, και σπόρο σαν το πιπέρι.

-Έχει ιδιότητες θερμαντικές και μαλακτικές. Ο καρπός της, όταν πίνεται, βοηθά όσους έχουν δαγκωθεί από  φίδι, όσους πάσχουν από τη σπλήνα και όσους έχουν υδρωπικία.

- Όταν πίνεται σε ποσότητα μιας δραχμής μαζί με κρασί, κατεβάζει γάλα και προκαλεί την έμμηνο ρύση, ενώ ελευθερώνει και το σπέρμα, χτυπάει όμως και το κεφάλι προκαλώντας νάρκη.

-Το αφέψημα του ίδιου του φυτού και του καρπού βοηθά τις παθήσεις και τις φλεγμονές της μήτρας με ατμόλουτρα των γυναικείων οργάνων.

-Ο σπόρος, όταν πίνεται μαζί με γλήχωνα και γίνεται υποκαπνισμός και εισάγεται με βύσμα, προκαλεί την έμμηνο κάθαρση.

-Ως κατάπλασμα διαλύει τον πονοκέφαλο, και γίνονται πλύσεις με αυτόν μαζί με ξίδι και λάδι σε όσους έχουν λήθαργο και φρενίτιδα.

-Και τα φύλλα της, όταν γίνονται θυμίαμα και όταν στρώνονται από κάτω, διώχνουν τα φίδια, και όταν γίνονται κατάπλασμα, βοηθούν όσους έχουν δαγκωθεί από τα φίδια.

-Μαζί με βούτυρο και φύλλα αμπελιού μαλακώνουν τα σκληρώματα των όρχεων.

-O σπόρος ως κατάπλασμα μαζί με νερό καταπραΰνει τις ραγάδες στον πρωκτό.

-Μαζί με τα φύλλα θεραπεύει τα διαστρέμματα και τα τραύματα.

-Μάλιστα φαίνεται ότι εμποδίζει τα συγκάματα κατά τις οδοιπορίες, αν κανείς κρατά στο χέρι του ένα κλαδί της.

Έχει ονομαστεί «άγνος», επειδή οι γυναίκες που παρέμεναν αγνές κατά τα Θεσμοφόρια, τη χρησιμοποιούσαν ως στρώμα. Λέγεται μάλιστα «λυγαριά», επειδή τα κλαδιά της είναι ευλύγιστα.

Πηγή: Διοσκουρίδης–Περί ύλης ιατρικής Α’

Συγκομιδή 

Οι καρποί μαζεύονται το Φθινόπωρο, όταν έχουν ωριμάσει πλήρως.

(Στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί γιατί βγαίνει παντού σε όλες τις παραθαλάσσιες και πεδινές περιοχές. Λόγο του ζεστού κλίματός μας προλαβαίνει να καρποφορήσει πλήρως, κάτι που δεν συμβαίνει στη κεντρική και βόρεια Ευρώπη.  Ευτυχώς τη λυγαριά , δεν τη τρώνε τα πρόβατα και βρίσκεται παντού.)  

Δοσολογία

Οι σπόροι που μοιάζουν με του πιπεριού, μπορούν να καταναλωθούν κατευθείαν, σπάζοντας δαγκώνοντάς τους αργά στο στόμα ένας μετά τον άλλον. Η δόση είναι περίπου μισό κουτάλι του τσαγιού (περίπου 1 γραμμάριο)  κατά την διάρκεια της ημέρας. 

Εάν θέλετε να το πίνεται σαν τσάι ή να την κάνετε βάμμα, σπάστε τους σπόρους και κάντε τους σκόνη σκόνη.

Αντενδείξεις 

Το βότανο χρησιμοποιείτε για τις  εμμηνορροϊκές ενοχλήσεις. Εάν λαμβάνοντας σπόρους λυγαριάς αυξηθούν τα συμπτώματα σταματήστε την χρήση.

Μην παίρνετε κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ή σε συνδυασμό με αντισυλληπτικά χάπια.

Πηγή: Making plant medicine-Richo Cech

Προφυλάξεις

Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Κόνυζα-Το φυσικό φυτικό εντομοκτόνο & φυτοπροστατευτικό έναντι παθογόνων μικροοργανισμών

Κόνυζα-Το φυσικό φυτικό εντομοκτόνο & φυτοπροστατευτικό έναντι παθογόνων μικροοργανισμών

Dittrichia viscosa (Inula viscosa) / Διτριχία η ιξώδης-Οικογένεια Asteraceae

Κοινά ονόματα: Κόνυζα, Ακονυζία, Κόνυζο, Νεροκόνυζο, Νεροκολλησιά, Ψυλλήθρα, Ψυλλίστρα.

 Πολυετές φυτό με βλαστό όρθιο, κολλώδη (ιξώδη), με βαριά μυρωδιά, ύψους 40-100 εκ. Φύλλα λογχοειδή, ακέραια, οδοντωτά, ημιπερίβλαστα και κολλώδη. Άνθη κίτρινα σε ακραία κεφάλια και πολλές ταξιανθίες. Φυτρώνει σε άκρες δρόμων και χαντάκια, που συγκρατούν υγρασία. Ανθίζει από Αύγουστο έως Οκτώβριο.

Θεωρείται φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό φυτό. Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται από την λαϊκή ιατρική εντομοκτόνο, μαλακτικό, διουρητικό, αποχρεμπτικό και εμμηναγωγό. Επίσης, φυτό βαφικό που δίνει ωραίες πράσινες αποχρώσεις.

Ο Διοσκουρίδης μας την περιγράφει και αναφέρει τις χρήσεις της:

Η μία καλείτε μικρή και είναι πιο αρωματική, ενώ η άλλη είναι μεγαλύτερη και υπερέχει στο μέγεθος του θάμνου και στα φύλλα είναι πλατύτερη και βαρύοσμος.

Αμφοτέρων μοιάζουν στα φύλλα με την ελιά, είναι όμως χνουδωτά και στιλπνά.

Η μεγαλύτερη έχει ύψος βλαστού δύο πήχες, ενώ η μικρότερη ένα πόδι και άνθος κίτρινο, αραιό, ελαφρώς πικρό, με θύσανο, ενώ οι ρίζες είναι άχρηστες.

Φυτρώνει δε και τρίτο είδος κόνυζας, με πιο παχύ και μαλακό βλαστό, μεγαλύτερο στα φύλλα από τη λεπτή, μικρότερο από τη μεγάλη, όχι λιπαρό, με πιο βαριά και αηδιαστική μυρωδιά και λιγότερο δραστικό. Φυτρώνει σε υγρούς τόπους.

Ο θάμνος μαζί με τα φύλλα έχει τη δυνατότητα, όταν βάζετε σαν στρώμα και όταν γίνεται θυμίαμα, να διώχνει τα φίδια, να απομακρύνει τα κουνούπια, σκοτώνει δε και τους ψύλλους.

Τα φύλλα γίνονται με ωφέλεια κατάπλασμα στα δαγκώματα από φίδια στις νεοπλασίες και στα τραύματα.

Μαζί με κρασί πίνεται το άνθος και τα φύλλα για την πρόκληση της έμμηνου ρύσεως, την αποβολή των εμβρύων, τη στραγγουρία, τους κολικούς και τον ίκτερο, ενώ όταν πίνονται μαζί με ξύδι βοηθάνε τους επιληπτικούς  και το αφέψημά τους με ατμόλουτρα θεραπεύει τις παθήσεις της μήτρας.

Ο χυμός της αν εισαχθεί με βύσμα, προκαλεί εκτρώσεις. Το φυτό εάν επαλείφεται μαζί με λάδι κάνει καλό στα ρίγη. Η λεπτή θεραπεύει και τους πονοκεφάλους εάν γίνει κατάπλασμα.

Στην εποχή μας σύμφωνα με την πιο κάτω διπλωματική εργασία, η κόνυζα απέδειξε και την φυτοπροστατευτική της δράση έναντι παθογόνων μικροοργανισμών

 Επίδραση του λυοφιλιωμένου υδατικού εκπλύματος του επιεφυμενιδικού υλικού του φυτού Dittrichia viscosa στην in vitro και in planta ανάπτυξη φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών

Από τις προηγούμενες ενότητες προκύπτει ότι το φυτοπροστατευτικό δυναμικό του επιεφυμενιδικού εκκρίματος του φυτού D. Viscosa είναι υψηλό και κατά περίπτωση θα μπορούσε ίσως να αποτελέσει παράγοντα προστασίας καλλιεργούμενων φυτών έναντι φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών.

Περαιτέρω, η χρήση σκευασμάτων φυτικής  προέλευσης προσφέρει συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι συνθετικών χημικών σκευασμάτων, όπως :

( α) η μείωση της πιθανότητας ανάπτυξης ανθεκτικότητας του παθογόνου, καθώς το φυτοπροστατευτικό αποτέλεσμα στηρίζεται στην συνδυασμένη δράση πολλών διαφορετικών ουσιών οι οποίες πιθανώς να παρουσιάζουν περισσότερους του ενός τρόπους δράσης επί του συγκεκριμένου μικροοργανισμού

(β) η απουσία δυσμενών περιβαλλοντικών επιδράσεων και

(γ) η απάλειψη παρενεργειών επί της υγείας των εκτρεφόμενων ζώων και του ανθρώπου από την χρήση συμβατικών φυτοπροστατευτικών ουσιών. 

Ωστόσο, η πιθανή χρήση του υλικού αυτού στην φυτοπροστασία προϋποθέτει ευκολία παραλαβής και εφαρμογής, διαπίστωση της προστατευτικής δράσης του έναντι φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών in planta και απουσία δυσμενών επιδράσεων επί του προστατευόμενου φυτού.

Σχετικά με την μέθοδο εφαρμογής του, επιλέχθηκε η λυοφιλίωση του παραλαμβανόμενου (μέσω υδατικής έκπλυσης του υπέργειου τμήματος του φυτού D. viscosa) φυτικού υλικού.

Πριν την εφαρμογή, ορισμένη μάζα λυοφιλιωμένου υλικού διαλύεται σε νερό ώστε να προκύψει το εφαρμοζόμενο διάλυμα. Το λυοφιλιωμένο υλικό δοκιμάστηκε επί της in vitro ανάπτυξης φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών με ευρύ γεωπονικό ενδιαφέρον.

Με βάση τις in vitro βιοδοκιμές μυκηλιακής ανάπτυξης, αξιολογήθηκε η ικανότητα του λυοφιλιωμένου υλικού να αποτρέπει την προσβολή φυτών και καρπών αγγουριάς από τον μύκητα B. cinerea. Για την επιλογή του μύκητα B. cinerea λήφθηκε υπ’ όψη το γεγονός ότι αποτελεί ένα φυτοπαθογόνο με ευρύτατο κύκλο ξενιστών στους οποίους περιλαμβάνονται φυτικά είδη με σημαντικό γεωπονικό ενδιαφέρον όπως κηπευτικά και καλλωπιστικά είδη σε υπαίθριες και θερμοκηπιακές καλλιέργειες αλλά και φυτικά είδη δενδρωδών καλλιεργειών καθώς και το αμπέλι (Gjaerum et al., 1988; Agrios, 2005).

Επιπλέον, ο κίνδυνος της ανάπτυξης ανθεκτικότητας έναντι μυκητοκτόνων με συγκεκριμένο τρόπο δράσης αποτελεί υπαρκτό πρόβλημα στην αντιμετώπιση της ασθένειας της γκρίζας μούχλας και έχει αναφερθεί για συγκεκριμένες κατηγορίες μυκητοκτόνων (Leroux et al., 1999; Ziogas et al., 2005; Markoglou et al., 2006). Με βάση την αποτελεσματικότητα του λυοφιλιωμένου υλικού κατά τις in vitro δοκιμές, επιλέχθηκε η εφαρμογή της δόσης των 6 mg ml-1 η οποία αντιστοιχεί στο εξαπλάσιο της δόσης προσομοίωσης.

Η αποτελεσματικότητα του λυοφιλιωμένου υλικού στην παραπάνω δόση συγκρίθηκε με την αποτελεσματικότητα του εμπορικού σκευάσματος Teldor, ενός ευρέως εφαρμοζόμενου για το συγκεκριμένο φυτοπαθογόνο εμπορικού μυκητοκτόνου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε επίσης σε δόση 6 mg ml-1 (αντιστοιχεί σε συγκέντρωση δραστικής ουσίας 3 mg ml-1 η οποία είναι διπλάσια της μέγιστης συνιστώμενης).

 Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η εφαρμογή του λυοφιλιωμένου υλικού είχε ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση της εξέλιξης έως και την πλήρη παρεμπόδιση της σήψης των κοτυληδόνων ή των καρπών του φυτού από τον μύκητα η οποία ήταν κατά περίπτωση ανάλογη ή ανώτερη αυτής του μυκητοκτόνου Teldor.

Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Πηγές:

-Διοσκουρίδης-Περίύλης Ιατρικής Γ’

-Χημική σύσταση του επιεφυμενιδικού εκκρίματος του φυτού Dittrichia viscosa και αξιολόγηση του φυτοπροστατευτικού δυναμικού του έναντι παθογόνων μικροοργανισμών.- Σταυριανάκου, Σωτηρία–Βασιλική- Διδακτορική διατριβή-Αθήνα 2009 

Σαμπούκος-Το βότανο για κρυολογήματα, τους ιούς της γρίπης

Σαμπούκος-Το βότανο για κρυολογήματα, τους ιούς της γρίπης

Το δώρο του καλοκαιριού για τον χειμώνα!

Σαμπούκος ο μέλας-Sambucus nigra/Elderberry

Οικογένεια: Καπριφολιίδες-Caprifoliaceae

Άλλα ονόματα: κουφοξυλιά, αφροξυλιά, φροξυλιά, φροξινάνθι, αφροξυλάνθη

Περιγραφή

Ο σαμπούκος είναι φυλλοβόλος θάμνος περίπου ενός μέτρου, που γίνεται και δενδρύλλιο σε καλά και υγρά εδάφη.Τα άνθη του είναι λευκά και οι καρποί του είναι μαύρες ρόγες. Το όνομά του κουφοξυλι-αφροξυλιά,, το πήρε από την παχιά και ελαφριά ψίχα που υπάρχει εσωτερικά μέσα στους βλαστούς του.

Φαρμακευτικές ιδιότητες

Η κουφοξυλιά είναι πολύτιμο βότανο για τους ιούς της γρίπης, τα κρυολογήματα και τις παθήσεις του στήθους. Οι ανθισμένες κορυφές είναι ιδανικές για το βήχα, τα κρυολογήματα και τη γρίπη. Το έγχυμα είναι χαλαρωτικό και προκαλεί ήπια εφίδρωση η οποία συντελεί στη μείωση του πυρετού.

Οι ανθοφόρες κορυφές του τονώνουν τους εσωτερικούς βλεννογόνους της μύτης και του λαιμού, αυξάνοντας την αντίστασή τους στις μολύνσεις. Ακόμη χορηγούνται για τη χρόνια καταρροή, τις μολύνσεις των αυτιών, τις αλλεργίες και την καντιντίαση.

Με το να αυξάνουν την εφίδρωση και την παραγωγή ούρων, τα άνθη του σαμπούκου ενισχύουν την απομάκρυνση των άχρηστων προϊόντων του σώματος και χρησιμεύουν στις ρευματικές παθήσεις.

Τα μούρα του είναι πλούσια σε βιταμίνη C και λαμβάνονται για τους ρευματισμούς και τον ερυσίπελα. Είναι ήπια υπακτικά και βοηθούν στην διάρροια.

Πολλαπλασιασμός-καλλιέργεια

Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με ριζώματα το φθινόπωρο ή την άνοιξη. Σπέρνεται και με σπόρους νωρίς την Άνοιξη. Αφού εγκατασταθεί στο χωράφι μας μετά πολλαπλασιάζεται πλέον εύκολα από μόνος του. Του αρέσουν τα υγρά και ηλιόλουστα μέρη, αλλά αντέχει και αρκετά την ξηρασία απλώς δεν μεγαλώνει πολύ στη προκειμένη περίπτωση. Το χειμώνα μαραίνεται και ξαναβγαίνει την άνοιξη και διατηρείται πράσινος όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Εποχή συλλογής

Τα φύλλα και οι ανθισμένες ταξιανθίες του συλλέγονται αρχές με μέσα καλοκαιριού, και οι καρποί του μαζεύονται Αύγουστο με Σεπτέμβριο.

Άλλες χρήσεις

-Ο Διοσκουρίδης μας πληροφορεί ότι στην εποχή του έβραζαν τα φύλλα και τα έτρωγαν σαν λαχανικό. Τα θεωρούσαν καθαρτικά του φλέγματος! Οι καρποί του τρώγονται ή χρησιμοποιούνται στην παρασκευή γλυκισμάτων (πάντα τους καρπούς τους βράζουμε ή τους μαγειρέυουμε ,δεν τους τρώμε ωμούς).

-Ο χυμός των καρπών του είναι σκούρος μωβ και χρησιμοποιείται για τον χρωματισμό κρασιών, δερμάτων κ.α.

 -Οι Καυκάσιοι οινοποιούν το μούστο βάζοντας άνθη σαμπούκου, οι Βούλγαροι φτιάχνουν ξύδι σαμπούκου και οι Σέρβοι μαρμελάδες! Στον Καύκασο, πάλι, αρωματίζουν τις κρέμες με σαμπούκο.

-Γενικά χρησιμοποιείται περισσότερο στη ζαχαροπλαστική, για να αρωματίσουμε κέικ, μπισκότα, γαλατόπιτες και γλυκές πίτες με τυρί. Επίσης μπορούμε να αρωματίσουμε  ελαιόλαδο ή ξύδι.

-Η μπλε χρωστική ύλη από τους καρπούς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης, για να δοκιμαστεί αν κάτι είναι όξινο ή αλκαλικό. Γίνεται πράσινο σε ένα αλκαλικό διάλυμα και κόκκινο σε ένα όξινο διάλυμα.

-Επίσης είναι ένα από τα απαραίτητα φυτά στη δημιουργία του βιολογικού μας αγροκτήματος για την προσέλκυση ωφέλιμων εντόμων αλλά και για την δημιουργία καλύτερης κομπόστας μίας και είναι ένα από τα φυτά που φτιάχνουμε τον ενεργοποιητή κομπόστας.

Προφυλάξεις

Οι ανώριμοι ή αμαγείρευτοι καρποί του σαμπούκου είναι τοξικοί. Μπορεί να προκαλέσουν ναυτία, εμετούς ή σοβαρή διάρροια. Μόνο τα μούρα χρώματος μπλε ή μαύρου του σαμπούκου είναι εδώδιμα.

Λόγου του ότι ο σαμπούκος έχει πιθανόν και διουρητικές δράσεις χρειάζεται προσοχή όταν χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα με φάρμακα που αυξάνουν τη διούρηση (διουρητικά).
Το ίδιο ισχύει και για τα υποτασικά φάρμακα.

Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Και φυσικά μπορείτε να φτιάξετε λικέρ και γλυκό κουταλιού σαμπούκου! 

Μάθετε πως να φτιάχνετε λικέρ από τις "Συνταγές της Ασπρούλας" 

και γλυκό κουταλιού από τη "Μικρή κουζίνα"

Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Κάππαρη η καλοκαιρινή υπέρτροφή-φάρμακο

Κάππαρη η καλοκαιρινή υπέρτροφή-φάρμακο

Πώς σώζουν τα λαχανικά-Η έλλειψη οξυγόνου βλάπτει το... συκώτι!

Σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου σωρεύεται λίπος στα ζωτικά μας όργανα, προσοχή σε υπνική άπνοια και διάφραγμα!

Όπως αναφέρεται σε άρθρο της το οποίο δημοσιεύθηκε το 2010 στην επιστημονική επιθεώρηση «Biochemical and Biophysical Research Communications» (τεύχος 398, σελίδες 74-78), υπάρχει μια φυτική ουσία που αναστέλλει την ενεργότητα του HIF-1 σε κύτταρα ηπατοκαρκινώματος. Αποτέλεσμα της αναστολής ήταν τα καρκινικά κύτταρα να μην μπορούν να επιβιώσουν σε συνθήκες υποξίας.

 Η ουσία αυτή ονομάζεται καμπφερόλη (kaempferol) και εντοπίζεται σε λαχανικά όπως η κάππαρη, το μπρόκολο, το πράσο και το σπανάκι.

Έχοντας διαπιστώσει την υπό όρους αντικαρκινική δράση της καμπφερόλης, οι έλληνες ερευνητές δοκίμασαν να τη χρησιμοποιήσουν και στην περίπτωση της έκτοπης συσσώρευσης λίπους.

Διαπίστωσαν ότι η δράση της στην αναστολή του HIF-1 είχε όντως το αναμενόμενο αποτέλεσμα, κάτι που αυξάνει τις ελπίδες τους για την ανάπτυξη φαρμακευτικής αγωγής για το λιπώδες ήπαρ:

«Η παρεμπόδιση της κυτταρικής "παχυσαρκίας" μέσω της χορήγησης ενός φυσικού φλαβονοειδούς μάς δίνει ελπίδες ότι τα αποτελέσματά μας θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων κατά των παθολογικών επιπτώσεων της παχυσαρκίας ή άλλων διαταραχών που προκαλούν μειωμένη οξυγόνωση» σημειώνει ο έλληνας ερευνητής.

Το γονίδιο HIF1 δημιουργεί υποξία δηλαδή έλλειψη οξυγόνου χαρακτηριστικό όλων των καρκίνων. Η κάπαρη δίνει το περισσότερο οξυγόνο στον οργανισμό.

Πηγή: http://www.tovima.gr/science/article/?aid=458495

Κάππαρη-Capparis spinosa

Άλλοι την αποκαλούν «κυνόσβατο», άλλοι «καπρία», άλλοι «μήλο του κόρακα», άλλοι «φιδόσκορδο», άλλοι «φιδοστάφυλο», άλλοι «θαλλία», άλλοι «πετραία», άλλοι «ολόφυτο», άλλοι «ιωνίτη», άλλοι «αείχλωρο», άλλοι «ιππομανές» και άλλοι «τριχομανές».

Περιγραφή

Είναι αγκαθωτός θάμνος, ο οποίος είναι στρωμένος κυκλικά στη γη, με αγκάθια αγκιστρωτά σαν τη βάτο, φύλλα στρογγυλά, όμοια με της κυδωνιάς, και καρπό σαν της ελιάς, ο οποίος όταν ανοίξει, βγάζει ένα λευκό άνθος, που όταν πέσει, αποκαλύπτεται κάτι μακρουλό σαν βελανίδι. Αυτό, αν ανοίξει, έχει κουκούτσια μικρά σαν του ροδιού και κόκκινα.

Έχει ξυλώδεις ρίζες, μεγάλες και πάρα πολλές. Φυτρώνει ως επί το πλείστον στις πετρώδεις και άγονες περιοχές, νησιά και οικόπεδα. Ο καρπός και ο βλαστός τρώγονται παστωμένοι.

Δράσεις-χρήσεις

Ταράζει την κοιλιά, ενοχλεί το στομάχι και προκαλεί δίψα, ενώ αν φαγωθεί βραστή, είναι πιο καλή για το στομάχι από την ωμή.

Ο καρπός της, όταν πίνεται σε ποσότητα δύο δραχμών μαζί με κρασί για τριάντα μέρες, λιώνει τις σκληρύνσεις της σπλήνας.

Προκαλεί την ούρηση και ματωμένα κόπρανα, ενώ όταν πίνεται, βοηθά την ισχιαλγία, την παράλυση, τις ρήξεις νευρικών και μυϊκών ινών, προκαλεί την έμμηνο ρύση και αποβάλλει το φλέγμα.

Ο καρπός, αν βραστεί με ξίδι και γίνουν πλύσεις του στόματος, σταματά τον πόνο του δοντιού.

Ο φλοιός της ρίζας ξερός ενδείκνυται σε όσα προαναφέραμε και καθαρίζει κάθε χρόνιο, ακάθαρτο και σκληρυμένο έλκος.

Γίνεται κατάπλασμα μαζί με έμπλαστρο από αλεύρι ωμού κριθαριού στις παθήσεις της σπλήνας, ενώ αν δαγκώνεται με το πονεμένο δόντι το βοηθά, και λιωμένη μαζί με ξίδι καθαρίζει τους λευκούς αλφούς.

Τα φύλλα και η ρίζα λιωμένα διαλύουν τα σκληρώματα και τα οιδήματα των αδένων του λαιμού, ενώ ο χυμός τους, αν ενσταλαχτεί στα αυτιά, σκοτώνει τα σκουλήκια μέσα σε αυτά.

Πηγή: Διοσκουρίδης-Περί απλών φαρμάκων

Πηγή: Βοτανική πρακτική προσαρμοσμένη εις την ιατρική καιοικονομία-Διονύσιος Πύρρος/ Τόμος Α'

Το Ελληνικό τσάι του βουνού δρα κατά του Αλτσχάιμερ

Το Ελληνικό τσάι του βουνού δρα κατά του Αλτσχάιμερ

 «Το ανώτερο τσάι προέρχεται από τα ψηλά βουνά», έλεγε μια αρχαία κινεζική παροιμία.«Τα ελληνικά βουνά» προσθέτουν σήμερα Γερμανοί επιστήμονες. Πληθαίνουν  τα δημοσιεύματα για τις θαυματουργές ιδιότητες του ελληνικού τσαγιού του βουνού στη μάχη για την καταπολέμηση της νόσου Aλτσχάιμερ, η οποία οδηγεί στον εκφυλισμό των εγκεφαλικών κυττάρων. Από τη νόσο πάσχουν 800.000 άτομα στη Γερμανία και περίπου 30 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο.
Τα μελλοντικά, δε, σενάρια ηχούν ακόμα πιο εφιαλτικά, καθώς αυξάνουν τους δυνητικούς ασθενείς το 2050 σε περισσότερους από 110 εκατομμύρια παγκοσμίως.
 
Μεταξύ 150 φυτών
 «Εδώ και επτά χρόνια είχαμε πειραματιστεί με 150 φυτά και βότανα από όλο τον κόσμο, την Κίνα, την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία» διηγείται στην «Κ» ο καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Magdeburg και διευθυντής του ομώνυμου Ερευνητικού Κέντρου για Νευρολογικές Ασθένειες, Jens Pahnke. Η εικοσαμελής επιστημονική ομάδα ανέλυε τα συστατικά των φυτών και τα δοκίμαζε σε πειραματόζωα, χωρίς ωστόσο σημαντική ωφέλεια.
«Από έρευνά μας στο Ιντερνετ, μάθαμε για τις ιδιότητες του ελληνικού βοτάνου και αποφασίσαμε να το παραγγείλουμε το 2010», θυμάται ο Γερμανός καθηγητής. «Είχαμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα!» περιγράφει ο ίδιος. Συγκεκριμένα, όταν αυτό δίδεται σε ποντίκια για 25 μέρες περιορίζει τη βλάβη του εγκεφάλου σε ποσοστό περίπου 80%. Το επόμενο «καλύτερο» αποτέλεσμα είχε το συστατικό Τhiethylperazin, που όμως φτάνει το 70%. Ο 38χρονος καθηγητής, που κουράρει 1.500 ασθενείς από όλο τον κόσμο ετησίως, δοκίμασε τις ιδιότητες του τσαγιού του βουνού και στους ανθρώπους. «Πίνοντας καθημερινά τσάι για έξι μήνες, η ασθένεια υπαναχωρεί στο επίπεδο που ήταν εννέα μήνες νωρίτερα και μετά από αυτό σταθεροποιείται σημαντικά», εξηγεί. «Είχα ασθενή, που είχε πρόβλημα μνήμης και προσανατολισμού και είχε φτάσει σε σημείο που δεν μπορούσε ούτε στην τουαλέτα να πάει μόνος τους» διηγείται. «Του χορήγησα τσάι για δύο μήνες και τώρα έχει βελτιωθεί σε τέτοιο βαθμό που ετοιμάζεται να πάει διακοπές με έναν φίλο τους στις Αλπεις», τονίζει.
Προς το παρόν, ο γιατρός συνιστά να πίνουμε πολλά φλιτζάνια κρύο ή ζεστό τσάι την ημέρα. Είναι, άλλωστε, κοινός τόπος ότι όσο νωρίτερα λαμβάνει κανείς προληπτικά μέτρα για το Aλτσχάιμερ τόσο καλύτερα. «Συνήθως, φτάνει κανείς στο σημείο να μη θυμάται πώς να γυρίσει σπίτι του για να συνειδητοποιήσει ότι κάτι… “τρέχει” και να μας επισκεφθεί», επισημαίνει ο Γερμανός γιατρός «αν, όμως, είχε υποβληθεί νωρίτερα σε κάποιο σχετικό τεστ, θα είχε καλύτερη εξέλιξη η αρρώστια». Τα επόμενα δύο χρόνια η επιστημονική ομάδα του Magdeburg φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα φάρμακο από το ελληνικό τσάι (πρόκειται συγκεκριμένα για την ποικιλία “sideritis scardica” που ενδημεί κυρίως στη Μακεδονία) σε μορφή χαπιού. Τα οφέλη θα είναι πολλά, «θα είναι συμπυκνωμένο, οπότε η δράση του θα είναι ακόμα πιο αποτελεσματική, ενώ ως χάπι θα είναι πιο εύχρηστο».

Μεγάλες ποσότητες
Φυσικά, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία απαιτούνται πολύ μεγάλες ποσότητες. «Παραγγέλνουμε τόνους για να εξυπηρετήσουμε όλους τους ασθενείς», τονίζει. Ωστόσο, ο καθηγητής δε μας κρύβει ότι «έχουμε ξεκινήσει να καλλιεργούμε τσάι σε κάποιες εκτάσεις στη Βουλγαρία, που συγγενεύουν κλιματολογικά και εδαφολογικά με τα βουνά της Μακεδονίας». Και στην εύλογη απορία μας, απαντά: «Δεν είχαμε πια την οικονομική δυνατότητα να εισάγουμε από την Ελλάδα. Από τη στιγμή που έγινε αντιληπτό το έντονο ενδιαφέρον μας, η τιμή του προϊόντος αυξήθηκε 600%».

Πηγή: Η Καθημερινή

Η παπαρούνα και η θεραπεία της πνευμονίας

Η παπαρούνα και η θεραπεία της πνευμονίας

Δια θημιση όπίον εχη ποντα. Να πιάσις τζι κουτζουνάδος τον αθό τα κάμης να βράσι πρότας μιά πουλάδα γι για ορνηθα καλά να ληό σι κι ήστερα να πιάσις το αυτόν αθό με το ζουμή τής ορνηθας να τα νακατόση να τα ξαναβράση να γένη το ζουμή το ενα τρήτο κι τότες να το δόσις του αροστου να το πγι • την όρα χάνη τήν πόντα κι γένη.

Τόν λεγωμενο αθό θελης να πιάσης οντεν ήνε ο κεράς του κι να τον ιξεράνης με το δροσό κι οχη ης τον ιλιό δηατη χανη την βερ τουτη ης τον ιλιό.

Όπως διαπιστώνουμε, για τη θεραπεία της ασθένειας, προτείνεται στη συνταγή να βράσει κάποιος πολύ καλά μία κότα ώσπου να λιώσει και στο ζουμί της να προσθέσει άνθος παπαρούνας. Στη συνέχεια να ξαναβράσει το μείγμα έως ότου να μείνει το ένα τρίτο της ποσότητας και τότε να το δώσει στον άρρωστο. Διευκρινίζεται μάλιστα, ότι το άνθος της παπαρούνας πρέπει να συλλεγεί κατά την περίοδο της ανθοφορίας του και να αποξηρανθεί σε δροσερό μέρος και όχι στον ήλιο.

Η προαναφερθείσα συνταγή για την αντιμετώπιση της πούντας φαίνεται ότι ήταν ευρύτατα διαδεδομένη στους κατοίκους της Κρήτης, αφού τη χρησιμοποιούσαν έως τα τελευταία χρόνια. 

Η σπουδαιότητα όμως αυτού του κειμένου έγκειται στο ότι πρόκειται για την πρωιμότερη αναφορά συνταγής κατά τη βενετική περίοδο . Δεν αποκλείεται να προέρχεται από κάποιο συνταγολόγιο που ήδη κυκλοφορούσε σε χειρόγραφη μορφή στην Κρήτη.

Σ’ αυτήν την παράδοση στηρίχθηκε αργότερα ο Αγάπιος Λάνδος για τη σύνταξη του γνωστού βιβλίου του, Γεωπονικόν που τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1643.

Η εικασία αυτή επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι στο βιβλίο του στο κεφάλαιο «Ιατρεία εις τον πλευρίτην ή πόντα», διαβάζουμε μεταξύ άλλων για τη συγκεκριμένη πάθηση:

Έτερον ανέδοξον. Μάζωξε τον Μάιον μήνα τα φύλλα της παπαρούνας, ή γουν κουτσουνάδας, κάμε τα σκόνην, έχε την φυλαγμέ νην καί, όταν πλευριτωθεί τινάς, δίδε του να πίη ανάμιση δράχμα με νερόν του βουδογλώσσου και ας βλέπεται από τα εναντία και μάλιστα από το κρασί ως άνωθεν .

Διακριβώνεται, ότι η αποτελεσματικότητα τόσο της συνταγής που προτείνει ο γνωστός λόγιος όσο και της δημοσιευόμενης βασίζεται στην παπαρούνα. Η χρησιμότητα του φυτού στη λαϊκή θεραπευτική ήταν γνωστή και στον υπόλοιπο νησιωτικό χώρο, όπως για παράδειγμα στη Ζάκυνθο , καθώς και σε άλλες ελληνικές περιοχές . Για τη θεραπεία της πλευρίτιδας στην Πελοπόννησο παρασκευάζανε σιρόπι από τα πέταλα, τις ρίζες και τα φύλλα της κόκκινης παπαρούνας . Μία παρόμοια συνταγή με τη δική μας απαντάται σε γιατροσόφι της Ηπείρου που χρονολογείται στα τέλη του 19ου αι. (1885) :

Δια τον πλευρίτην το κοκινοφιλον τής παπαρούνας νατα καθαρίσις ος τριαντάφιλον να τα βγαλις ρακί κε να πινις ενα ποτίριον τής ρακίς μόνον κε να παρις ευθις κε έμα κε βεντούζες εις τους πλάτες κε να καθισι εις τήν ζέσταν σιμά κρασί να μιν πίνησ ουτε ξινόν φαιτόν ουτε αρμφόνουτε κριόν νερόν μόνον χλιομένον προφιλάξου καλά απο κρίον.

Και οι τρεις συνταγές που αναφέρθηκαν παραπάνω έχουν ως κύριο συστατικό τους την κουτσουνάδα ή παπαρούνα. Πρόκειται για τη μήκωνα τη ροιάδα γνωστή για τις θεραπευτικές και τις τονωτικές της ιδιότητες από την αρχαιότητα . Με την ονομασία κουτσουνάδα απαντάται και σε άλλες περιοχές, εκτός Κρήτης, όπως στη Μικρά Ασία, στη Σίφνο και στην Ίο. Πέρα από την ίαση της πούντας χρησιμοποιούνταν και για τη θεραπεία άλλων ασθενειών, όπως ο κοκκύτης, αλλά και ως καταπραϋντικό σιρόπι για τα μωρά. Το φυτό αποτελούσε βασικό συστατικό πολλών ιδιοσκευασμάτων και αναφέρεται συχνά σε χειρόγραφα ή έντυπα ιατρικά κείμενα της Οθωμανικής περιόδου, όπως και σε συνταγές και γιατροσόφια.

Στην καταπολέμηση, πάντως, της συγκεκριμένης αρρώστιας χρησίμευαν τόσο τα φύλλα όσο και ο ανθός του, ο οποίος όπως επισημαίνεται στην εκδιδόμενη συνταγή έπρεπε να συλλεγεί οντεν ήνε ο κερός του (δηλ. τον Μάιο) και να αποξηρανθεί σε δροσερό μέρος και όχι στον ήλιο γιατί διαφορετικά έχανε τη δραστικότητά του.

Τέλος οι υπνωτικές και φαρμακευτικές ιδιότητες των σπόρων και των ανθέων της παπαρούνας ήταν γενικότερα γνωστές, ενώ ο Διοσκουρίδης είχε σημειώσει την αποτελεσματικότητά τους στην ίαση των πλευριτικών. Επιπρόσθετα τα σπέρματα του φυτού χρησίμευαν στην αρτοποιία.

Πηγή: Λαϊκή ιατρική-Διεθνές επιστημονικό συνέδριου Ρέθυμνο 8-10 Δεκεμβρίου 2000-Πρακτικά

Σινάπι: Φαρμακευτικές ιδιότητες

Σινάπι: Φαρμακευτικές ιδιότητες

Δεν το χρησιμοποιούμε μόνο για να φτιάξουμε μουστάρδα! 

-Nα επιλέγεις αυτό που δεν είναι πάρα πολύ ξερό και φρυγμένο, αλλά χοντρό και, όταν σπάσει, μέσα χλωρό και σαν ζουμερό, γαλαζωπό- γιατί αυτό είναι φρέσκο και δυνατό.

-Έχει την ιδιότητα να θερμαίνει, να λεπταίνει, να απορροφά προς τα έξω και να καταστέλλει τη φλεγμονή, όταν μασιέται.

-Ο χυμός του, αν ανακατευτεί με υδρομέλι ή κρασόμελο, ενδείκνυται για γαργάρες στις αμυγδαλίτιδες και στις χρόνιες τραχύτητες (ερεθισμούς)  και στα σκληρώματα του λάρυγγα.

-Αν λιωμένο επαλειφθεί στα ρουθούνια, προκαλεί φτερνίσματα, και επαναφέρει τους επιληπτικούς και τις κατειλημμένες από υστερικούς πνιγμούς. (νευρική διαταραχή που αποδιδόταν στη πίεση που προκαλεί στα σπλάχνα η κίνηση της μήτρας [προερχόμενος από την υστέρα =τη μήτρα])

-Γίνεται κατάπλασμα και σε όσους έχουν λήθαργο αφού ξυριστεί το κεφάλι τους.

[Ο λήθαργος την εποχή του Ιπποκράτη σήμαινε οξύ εμπύρετο νόσημα, χαρακτηριζόμενο από βήχα με άφθονη απόχρεμψη, τρόμο των χεριών οιδήματα των βλεφάρων, παραλήρημα, υπνηλία και απώλεια των ούρων και των κοπράνων, η νόσος μοιάζει με άτυπη περιπνευμονία, έχει υψηλό κίνδυνο θανάτου και μη θεραπευμένη μεταπίπτει σε εμπύημα

 Ο λήθαργος των μεταγενέστερων , τον ορίζουν ως πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή εγκεφαλική νόσο, με συμπτώματα από το κεντρικό νευρικό σύστημα.  (Γαληνός ΧΙΧ σελ. 413, ΧΙV σελ. 741).]

-Αν ανακατευτεί με σύκα και μπει ως κατάπλασμα μέχρι να δημιουργηθεί κοκκινίλα, κάνει καλό στις ισχιαλγίες, τις παθήσεις της σπλήνας και γενικά κάθε χρόνιο πόνο, όπου θέλουμε να μεταφέρουμε από το βάθος στην επιφάνεια με τη λογική της πάθησης άλλου μέλους

-Ως κατάπλασμα θεραπεύει και τις αλωπεκίες, και μαζί με μέλι, λίπος ή έμπλαστρο κεριού καθαρίζει το πρόσωπο και εξαφανίζει τις μελανιές στα μάτια

-Μαζί με ξίδι επαλείφεται στη λέπρα και τους κακοήθεις λειχήνες

-Πίνεται και στους περιοδικούς πυρετούς ξερό και πασπαλισμένο στο ποτό σαν αλεύρι

-Προστίθεται με ωφέλεια στα έμπλαστρα που απορροφούν και σε όσα είναι κατάλληλα για την ψώρα

-Λιωμένο αν εισαχθεί στα αυτιά με σύκο, ωφελεί τη βαρηκοΐα και τους ήχους.

-Ο χυμός του μαζί με μέλι ενδείκνυται για επαλείψεις στην αμβλυωπία και τις τραχύτητες (ερεθισμούς) των βλεφάρων.

-Από τον σπόρο του λαμβάνεται χυμός, όταν είναι ακόμα χλωρός, και αυτό που βγαίνει ξεραίνεται στον ήλιο.

Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Πηγή: Διοσκουρίδης - Περί ύλης Ιατρικής Β΄