ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΞΕΧΑΣΕΙΣ > 13 – 14 Δεκεμβρίου του 1803: Η ανατίναξη στο Κούγκι

Αφιέρωμα στο Κούγκι - Αυτά που θέλουν να ξεχάσεις οι αργυρώνητοι των μνημονίων και του νεοοθωμανισμού για να γίνεις πειθήνιος ραγιάς στα μισάνθρωπα αφεντικά.

Ποιός; Ποια; Εσύ που δίδαξες την λευτεριά, το δίκιο και την θυσία μέσα στους αιώνες…Στις 13 Δεκεμβρίου του 1803, το Σούλι ήταν υπό την πολιορκία του Αλή Πασά. Μετά από πολυήμερη άμυνα, οι Σουλιώτες λύγισαν από την πείνα και τις κακουχίες και αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν. Συμφώνησαν να παραδώσουν τα όπλα τους και να απομακρυνθούν από το Σούλι.

Ο κοσμοκαλόγερος Σαμουήλ έμεινε τελευταίος, μαζί με λίγους συντρόφους του, ηλικιωμένους και βαριά τραυματίες, για να παραδώσουν την μπαρουταποθήκη, που ήταν μέσα στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.

Πριν την ανατίναξη, ένας από τους ανθρώπους του Αλή Πασά προκάλεσε λεκτικά τον Σαμουήλ, λέγοντας του: «Πόσα κολαστήρια στοχάζεσαι καλόγερε, θα σε κάμη ο Βεζύρης οπόταν σε βάλει εις το χέρι, από το οποίο και δε γλιτώνεις;». Τότε εκείνος του απάντησε: «Δεν είναι άξιος ο Βεζύρης, να πιάση άνθρωπον, όστις εκτός οπού δε φοβάται, γνωρίζει και άλλον δρόμον: του θανάτου…».

Όταν οι άντρες του Αλή πασά έφτασαν στην αποθήκη, ο Σαμουήλ έβαλε φωτιά και μαζί με τους πέντε συντρόφους του ανατινάχθηκαν. Δεν παραδόθηκαν, παρά μόνο στον Θεό.

Η αυτοθυσία πέρασε στην ιστορία. Άλλωστε, οι Σουλιώτες, ήταν γνωστοί για τον ηρωισμό και τον πατριωτισμό τους.

Η σκηνή της ανατίναξης της αποθήκης στο Κούγκι, αποδίδεται με γλαφυρότητα στο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων του Παύλου Βρέλλη στα Γιάννενα.

Από το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων Παύλου Βρέλλη. 

Στη σύνθεση του καλλιτέχνη δεσπόζει η μορφή του καλόγερου Σαμουήλ, λίγο πριν την ανατίναξη. Στο βάθος του χώρου διακρίνεται ένας από τους ανθρώπους του Αλή Πασά, να μεταφέρει ένα από τα βαρέλια που κατάσχεσαν από τους Σουλιώτες.

Κατά καιρούς, διάφοροι ιστορικοί έχουν εκθέσει σε μελέτες τους αμφιβολίες για τον λόγο που ο καλόγερος ανατίναξε την αποθήκη, χωρίς τίποτα να έχει αποδειχθεί ιστορικά.

✟ .✬·٠•●.ஜ۩✟۩ஜ.●•٠·✬ . ✟.

Βίντεο: Ο ιερομόναχος Σαμουήλ μαζί με πέντε Σουλιώτες για να αποφύγουν τη σύλληψη από τους Τούρκους, βάζει φωτιά στη μπαρουταποθήκη και ανατινάζονται. Από εκδήλωση της αδελφότητας Ρωμανιωτών Λάκκας Σουλίου. Αναπαράσταση της ανατίναξης στο Κούγκι!!!

✟ .✬·٠•●.ஜ۩✟۩ஜ.●•٠·✬ . ✟.

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

Ο Σαμουήλ

-Καλόγερε, τι καρτερείς κλεισμένος μες στο Κούγκι;

Πέντε νομάτοι σόμειναν – κ’ εκείνοι λαβωμένοι!

Κ’είναι χιλιάδες οι εχθροί που σ’ έχουνε ζωσμένον!

Έλα να δώσης τα κλειδιά, πέσε να προσκυνήσης,

κι αφέντης ο Βελήπασας δεσπότη θα σε κάμη!

Έτζι ψηλά από το βουνό φωνάζει ο Πήλιο Γκούσης…

Κλεισμένος μες στην εκκλησά βρίσκετ’ ο Σαμουήλης,

κι αγέρας παίρνει τη φωνή του Πήλιου του προδότη.

Χωρίς ψαλμούς καί θυμιατά, χωρίς φωτοχυσία,

γονατισμένοι, σκυθρωποί, μπρος στην Ωραία Πύλη,

πέντε Σουλιώτες στέκονται με το κεφάλι κάτου.

Βουβοί – δέν ανασαίνουνε. και βλέπεις κάπου-κάπου

όπου ένα χέρι σκώνεται και κάνει το σταυρό του.

Ακίνητα στο μάρμαρο σέρνονται τα σπαθιά τους -

σπαθιά που τόσο εδούλεψαν γιά το γλυκό τους Σούλι!

Δε φαίνετ’ο καλόγερος. μόνος του στ’ άγιο Βήμα

προσεύχετο κ’ετοίμαζε τη μυστική θυσία.

Σφιχτά-σφιχτά στα χέρια του εβάστα το Ποτήρι

και μύρια λόγι’ απόκρυφα έλεγε του Θεού του.

Τα μάτια κατακόκκινα απ’ τες πολλές αγρύπνιες

εκοίταζαν ακίνητα το Σώμα και το Αίμα.

✞ ✞ ✞

Τι θάλασσα, που κύματα έχει κρυφές έλπίδες !..

Σιγάτε βρόντοι τουφεκιών, πάψτε φωνές πολέμου,

Κι ο Σαμουήλ την ύστερη την κοινωνιά θα πάρη!

Κ’ εκεί που κοίταζ’ ο παπάς τη Σάρκα τού Θεού του,

εκύλησ’ απ’ τα μάτια του στου ποτηριού τα σπλάχνα

σαν τη δροσούλα διάφανο κρυφά-κρυφά ένα δάκρυ.

- Θεέ μου και πατέρα μου, θαμμένος εδωμέσα

εδίψασα… Χωρίς νερό η θεία κοινωνιά σου

θα έμεν’ ατελείωτη… Δέξου, γλυκέ μου Πλάστη,

αυτό το μαύρο δάκρυ μου – μη το καταφρονέσης.

αμόλυντο και καθαρό βγαίν’ απ’ τα φυλλοκάρδια.

δέξου το, Πλάστη, δέξου το – άλλο νερό δεν έχω.

Ήτανε ήλιος κ’ έλαμψε το ιερό το σκεύος.

Το αίμα εζεστάθηκε, άχνισε, ζωντανεύει.

Αναγαλλιάζει ο Σαμουήλ που είδε τη Θεία Χάρη

και τρέμοντας αγκάλιασε το θεϊκό ποτήρι

και τόσφιξε στα χείλη του κι άκουσε που χτυπούσε

σαν νάτανε λαχταριστή καρδιά, ζωή γιομάτη.

Ανοίγ’ ή Πύλη του Ιερού, σκύφτουν τα παλληκάρια.

τ’ ανδρειωμένα μέτωπα το μάρμαρο χτυπάνε,

και καρτερούν ακίνητα του γέροντα τα λόγια.

Επρόβαλ’ ο καλόγερος. Το πρόσωπό του φέγγει

σα χιονισμένη κορυφή στου φεγγαριού τη λάμψη.

Στα λαβωμένα χέρια του βαστούσ’ ένα βαρέλι

πόκλειε μέσα θάνατο, φωτιά κι απελπισία.

Εκείνο μόνο τόμεινε..- εκείνο μόνο φθάνει!

Εμπρός στην Πύλη του Ιερού μονάχος του το στένει

και τρεις φορές το βλόγησε και τρεις φορές το φχέται.

Σάν νάταν Άγια Τράπεζα, σαν νάταν Αρτοφόρι

επίθωσ’ ο καλόγηρος επάνω το ποτήρι,

και σιωπηλός κι ατάραχος άναψε θειαφοκέρι…

Τα γόνατά του εχτύπησαν ορμητικά την πλάκα,

εσήκωσε τα χέρια του, το πρόσωπό του ανάφτει -

κ’ οι πέντε τον εκοίταζαν βουβοί μέσα στα μάτια:

Η δέησις

- Πατέρα μου, σ’εδούλεψα

πιστά σαράντα χρόνια,

καί τώρα στά γεράματα

μου δίνεις κατηφρόνια !

Το θέλημά σου ας γενή!

Λυπήσου μας, σπλαχνίσου

και πάψε την οργή σου !

✞

Σ’ εσένα, σαν ωρφάνεψα,

έδωκα την ψυχή μου -

το Σούλι μου τ’ αγκάλιασα

στον κόσμο για παιδί μου.

Τώρα το Σούλι τόχασα…

Ηλθ’ η στερνή μου μέρα -

θάλθω σ’ εσέ, Πατέρα…

✞

Μέτρησε πόσοι εμείναμε !

Οι άλλοι πεθαμένοι

μες στα λαγκάδια σέρνονται

νεκροί και λαβωμένοι!

Άταφ’ αμοιρολόητα

σέπονται τα κουφάρια

στου λόγγου τα χορτάρια.

✞

Όρνια και λύκοι εχόρτασαν

τα μαύρα κρέατά μας.

Συχώρεσε, συχώρεσε,

Πλάστη, τα κρίματά μας!

Και τώρα που θα νάλθωμε

κ’ ήμείς στην αγκαλιά σου,

δέξου μας σαν παιδιά σου!

✞

Και κοίταξε τα χέρια μας

τώρα σ’ εσέ σκωμένα

πώς είν’ από το άπιστο

το αίμα λερωμένα,

κ’ ευχαριστήσου, Πλάστη μου,

και πές: «- Εύλογημένοι,

πιστοί μου ανδρειωμένοι!»

✞

Τώρα το Σούλι απέθανε.

δεν έμειν’ ένα χέρι

που να μπορή στα δάχτυλα

να σφίξη το μαχαίρι…

Πατέρα παντοδύναμε,

γενού σ’ εμάς πατρίδα -

άλλη δεν έχω ελπίδα.

✞

Εκεί ψηλά στο θρόνο σου,

στην τόση βασιλεία,

δώσε σ’ εμάς τους δύστυχους

μικρή μια κατοικία,

να μοιάζη με το Σούλι μας -

και δώσε μου ένα βράχο

κ’ εκεί το Κούγκι νάχω.

Χώμα στο Σούλι ελεύθερο

για να ταφώ δε μένει.

ελέησον με, Πλάστη μου,

συχώρεσε να γένη

το Κούγκι μου η εκκλησιά,

το Ιερό σου Βήμα

του Σαμουήλ το μνήμα.

✞

Εδώ ποδάρι άπιστο

ποτέ δε θα τολμήση

(ποτέ ! το είπα, τ’ ώρκισα )

το Κούγκι να πατήση.

Μαζί μου παίρνω τα κλειδιά,

Πλάστη μου, δεν τ’ αφήνω -

ούτε σ’ εσέ τα δίνω!

Εκεί ψηλά στον ουρανό

να τα φορή στη μέση

ο Σαμουήλ ο δούλος σου

θα σε παρακαλέση…

Πατέρα μου, μη πειραχθής -

κάμε μου αυτή τη χάρη:

άλλος να μη τα πάρη!

✞

…Και τώρα, τώρα π’ άκουσες

τον πόνο, τον καημό μας,

δέξου μας και θ’αφήσωμε

το Σούλι το γλυκό μας…

Το Σούλι – αχ ! πως τόχασα! -

ψυχή μου, μη δακρύσης,

είν’ ώρα να τ’ αφήσης!

✞ ✞ ✞

Κι απλώνοντας τα χέρια του στους πέντε του συντρόφους:

Θεέ μου, πολυέλεε,

τώρα που θαν’ αφήσω

τον κόσμο και στον ίσκιο σου

θάλθ’ ο φτωχός να ζήσω,

μια χάρη θέλω, Πλάστη μου:

- τα πέντε τα παιδιά μου

να τάχω συντοοφιά μου!

Τ’ανάθρεψα στον κόρφο μου -

για ιδέ τα, τα καημένα,

άλλονε δέν άγάπησαν

παρά εσέ κ’ εμένα.

Παιδιά μου, μή δειλιάζετε-

νάχετε την ευχή μου,

Θά ζήσετε μαζί μου !

✞ ✞ ✞

Σταλαματιά-σταλαματιά τα δάκρυά τους πέφτουν

κ’ η πλάκα που τα δέχεται ραγίζεται και τρίζει.

Παράπονο τους έπιασεν, όχι θανάτου φόβος,

και κλαίοντας ο Σαμουήλ, εις τόνα του το χέρι

το ιερό ποτήρι του και στ’ άλλο τη λαβίδα,

αρχίνησε την κοινωνιά του Πλάστη να μεράζη…

Ο πρώτος εμετάλαβε – μεταλαβαίνει κι άλλος,

την έδωσε στον τρίτονε – κι ο τέταρτος την παίρνει,

και φθάνει ως τον ύστερο και τού τηνε προσφέρει.

Κ’ εκεί πού έψαλλ’ ο παπάς μέ τή γλυκειά φωνή του

του δείπνου σου του μυστικού / σήμερον Υιέ Θεού,..

φωνές ακούονται, χτυπιές, αλαλαγμός, αντάρα.

Πλακώσανε οι άπιστοι..- καλόγερε, τι κάνεις;..

Εσήκωσε τα μάτια του ο Σαμουήλ στον κρότο -

και στάζ’ απ’τή λαβίδα του επάνω στο βαρέλι

μια φλογερή σταλαματιά απ’ του Θεού το γαίμα…

Αστροπελέκια επέσανε, βροντάει ο κόσμος όλος -

λάμπει στα γνέφ’ η εκκλησιά, λάμπει το μαύρο Κούγκι!

Τι φοβερή κεροδοσά πόλαβε στη θανή του

το Σούλι το κακότυχο, και τι καπνό λιβάνι!..

Ανέβαινε στον ουρανό και του παπά το ράσο

κι απλώθηκε κι απλώθηκε σαν τρομερή μαυρίλα,

σα σύγνεφο κατάμαυρο κ’ εθόλωσε τον ήλιο.

Κ’ ενώ τ’ ανέβαζ’ ο καπνός, κ’ ενώ το συνεπαίρνη,

το ράσο πάντ’ αρμένιζε κ’ εδιάβαινε σά Χάρος.

κ’ εκείθεν οπού διάβηκε ο φλογερός του ίσκιος,

σαν νάταν μυστική φωτιά ερρόγισε το λόγγο.

Και με τες πρώτες αστραπές και με τα πρωτοβρόχια

χλωρό χορτάρι φύτρωσε, δάφνες, έλιές, μυρτούλες,

ελπίδες, νίκες και σφαγές – χαρές κ’ ελευθερία.

✟ .✬·٠•●.ஜ۩✟۩ஜ.●•٠·✬ . ✟.

 

Εκθέματα Προεπανάστασης – Η ανατίναξη στο Κούγκι

Στη νοτιοανατολική πλευρά της Παραμυθιάς, επάνω σε βραχότοπο, ήταν χτισμένα τα Σουλιοτοχώρια (το Σούλι, η Κιάφα, η Σαμονίβα και ο Αβαρίκος). Στα δυτικά της Σαμονίβας, υψώνεται ο βράχος του Κουγκίου.

Πολύ έμοιαζαν οι άνθρωποι αυτοί με τους Σπαρτιάτες, σε δύναμη, αντοχή και πολεμική αρετή. Εδώ έγινε η ανατίναξη -το ολοκαύτωμα- από τον κοσμοκαλόγερο Σαμουήλ, το Δεκέμβρη του 1803. Πολλές φορές νίκησαν τον Αλη-πασά. Τούτη όμως, ήταν η τελευταία, γιατί δε μπόρεσαν να αντισταθούν άλλο στην πείνα, τη δίψα και τις κακουχίες.Μετά από συνθηκολόγηση, αφού οι Τουρκαλβανοί είχαν βαρύτατες απώλειες και οι Σουλιώτες είχαν αρχίσει να εξασθενούν, χωρίζονται σε τρία τμήματα και φεύγουν απ’ το Κούγκι απείραχτοι, όπως είχε συμφωνηθεί. Ο πανούργος Αλη-πασάς, δεν κράτησε το λόγο του. Στέλνει στρατό να εξολοθρέψει και τα τρία τμήματα των Σουλιωτών.Το πρώτο, με επιτυχημένη άμυνα, έφτασε στην Πάργα. Το δεύτερο, περικυκλώθηκε στο Ζάλογγο, νοτιοανατολικά του Σουλίου. Για να μη γίνουν σκλάβες, 60 περίπου Σουλιώτισσες έριξαν πρώτα τα παιδιά τους στο γκρεμό και μετά έπεσαν κι αυτές. Τελικά, σώθηκαν γύρω στους 250, που ‘φτασαν στην Πάργα. Το τρίτο τμήμα, αποκλείστηκε στο Μοναστήρι του Σέλτσου, στην όχθη του Αχελώου, στο νομό Άρτας.

Τρεις περίπου μήνες άντεξαν και αναγκάστηκαν, τελικά, στις 20 Απρίλη του 1804, να επιχειρήσουν να διαφύγουν. Λίγες γυναίκες και παιδιά (ανάμεσά τους και ο Μάρκος Μπότσαρης, 13 χρονών τότε) γλίτωσαν.

Πίσω στο Σούλι, είχε μείνει ο καλόγερος Σαμουήλ και πέντε ακόμη Σουλιώτες (γέροι και βαριά τραυματίες), για να παραδώσουν τη μπαρουταποθήκη, που ήταν μέσα στην Εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής. Μετά θα φεύγανε για Πάργα.

Όπως αναφέρει ο Περραιβός, κατά το τέλος της παράδοσης, ένας Τουρκαλβανός είπε στον Σαμουήλ: «πόσα κολαστήρια στοχάζεσαι καλόγερε, θα σε κάμη ο Βεζύρης οπόταν σε βάλει εις το χέρι, από το οποίο και δε γλιτώνεις;».

Και ο Σαμουήλ του απάντησε: «Δεν είναι άξιος ο Βεζύρης, να πιάση άνθρωπον, όστις εκτός οπού δε φοβάται, γνωρίζει και άλλον δρόμον: του θανάτου…».

Τότε άπλωσε το χέρι με τα λιανοκέρια αναμμένα, έβαλε φωτιά στο χυμένο από τα βαρέλια μπαρούτι και ανατινάχτηκαν όλοι στον αέρα.

Γυρίζουμε αριστερά από το διάδρομο των φυλακών και ανεβαίνομε. Βλέπομε βράχια να χάσκουν απειλητικά πάνω μας. Αριστερά μας, ψηλά, η εκκλησία τηςΑγίας Παρασκευής, που στηρίζεται σε πετρώματα ασβεστολιθικά, παράλληλα μεταξύ τους.

Έχει, εξωτερικά, δυο μονόλοβα μικρά τοξωτά παράθυρα και μια πέτρινη τοξωτή πόρτα. Προσπάθησα να χτίσω και να πελεκήσω την καμάρα, με μονοκόμματες πέτρες. Καθώς ανεβαίνουμε, δημιουργώ παύση με μεγάλο πλατύσκαλο, για να παρατηρήσει ο επισκέπτης ό,τι τον ενδιαφέρει.

Στο Κούγκι και στο Σούλι, το 1957, αποτύπωσα, σχεδίασα και φωτογράφησα, ερειπωμένα σπίτια, εκκλησιές και πολεμίστρες. Ειδικά ενδιαφέρθηκα, για το χώρο της Αγίας Παρασκευής. Μελέτησα ό,τι στοιχείο μου χρειάζονταν, με ανάλογες λεπτομέρειες -πάντα- στα χαλάσματα.

Ξαναγύρισα μετά από χρόνια, που ‘γινε ο δρόμος, πολλές φορές. Στις γιορτές του Σουλιού, στις αρχές του Μάη, πήγαινα προσκυνητής με την οικογένειά μου και τα δυο παιδιά μου, για να τους γνωρίσω τον τόπο αυτό.

Το 1962, ανασκάφτηκε ο χώρος της Αγίας Παρασκευής και βρήκαν πάρα πολλά αντικείμενα της εποχής εκείνης. Kατεστραμμένα, φυλάγονται σήμερα σε Σουλιώτικο σπίτι-μουσείο. Μετά τις ανασκαφές, ξαναχτίστηκε η σημερινή μονόκλιτη εκκλησιά της Αγίας Παρασκευής.

Εδώ, είναι το πίσω μέρος της Εκκλησιάς, με το χωνευτήρι, όπου κάθεται ένας Σουλιώτης, ενώ ο άλλος ακουμπά. Η ανοιχτή ξύλινη πόρτα απέναντι, που τη γεμίζει ο Τουρκαλβανός με το βαρέλι που κουβαλά, οδηγεί στο μικρό κατώγι. Πατινάρισα με διάφορα χρώματα και τρόπους τα καινούργια σχιστόξυλα και τα μεγάλα ξύλα για τα παραθυρόφυλλα, για να δώσω ανάλογη ατμόσφαιρα. Τα εικονίσματα, μικρά και μεγάλα, τα έφτιασα από ξύλο και κολλημένο χαρτί με ανάλογη πατίνα, για να φαίνονται παλιά.

Τα λίγα στασίδια, είναι από το χωριό Κωστάνιανη, της περιοχής Δωδώνης, που βρήκα πεταμένα και σαπισμένα στα χόρτα, έξω από την παλιά Εκκλησιά. Έδωσα κάτι για την Εκκλησιά και τα πήρα (μιας και δε χρειάζονταν μέσα γιατί έκαναν μελέτη και συντήρηση οι ειδικοί…!). Είναι ανάλογα για την εποχή που ήθελα, τα συμπλήρωσα όσο μπορούσα. Τα βαρέλια, είναι από ξύλο πεύκου (λυγισμένα σε φωτιά), δεμένα με αγριόκλημα γύρω-γύρω και πατιναρισμένα ανάλογα.

Το πρόσωπο του Σαμουήλ, το τόσο δυνατό, που κυριαρχεί με τη στάση και την αποφασιστικότητα του, το έφτιασα από περιγραφές που βρήκα σε βιβλία και ειδικά στο βιβλίο «Βίοι Παράλληλοι», του Γραμμενοχωρίτη Αναστάσιου Γούδα (1816-1882).

Αν και γιατρός σπουδαίος, ασχολήθηκε με βιογραφίες Ελλήνων που ετοίμασαν την ανεξαρτησία του Γένους. Πολλούς απ’ αυτούς, τους γνώρισε ο ίδιος προσωπικά. Αναφέρει για τον Σαμουήλ πάρα πολλά φυσιογνωμικά στοιχεία, όπως χρώμα ματιών, γένια, βλέμμα, κ.α.

 

Η σύνθεση είναι δική μου. Εδώ, ο καλόγερος είναι έτοιμος και αποφασισμένος, μετά τη λογομαχία, να βάλει φωτιά στο βαρέλι με τη χυμένη μπαρούτη. Γέροντες ανήμποροι και σακάτηδες, από τον πόλεμο που ‘χαν πριν λίγο, μαζί με ένα νέο πληγωμένο, δένουν την υπόλοιπη σύνθεση.

Είναι χειμώνας και τα ρούχα τους, οι κάπες τους, οι γιδίσιες τσέργες τους και διάφορα άλλα μικροπράγματα, είναι ανάλογα με την εποχή του έτους, όπως και την ηλικία που έχει ο καθένας τους. Μου τα ‘δωσαν Παρασουλιώτες συγγενείς και φίλοι.

Οι ψυχικές καταστάσεις τους, μελετήθηκαν φυσιογνωμικά και χαρακτηρολογικά, για τον καθένα. Το ίδιο και οι θέσεις και στάσεις τους.

Αγέρωχοι καθώς ήταν, όλοι τους λεβέντες, στη ζωή και στο θάνατο. 

✟ .✬·٠•●.ஜ۩✟۩ஜ.●•٠·✬ . ✟.

Μία σκηνή από την ταινία ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ, παραγωγής ΤΖΕΗΜΣ ΠΑΡΙΣ (1972), με τον ΛΑΥΡΕΝΤΗ ΔΙΑΝΕΛΛΟ στον ρόλο του καλόγερου ΣΑΜΟΥΗΛ.

Πηγές: 
www.mixanitouxronou.gr
myriobiblos.gr
http://www.vrellis.gr
www.youtube.com

Επιμέλεια: Αέναη επΑνάσταση

«Νερό με βιτριόλι θα δηλητηριάσει όλη την περιοχή για πολλούς αιώνες»

«Είναι σκάνδαλο η αδειοδότηση και πολιτικές οι διώξεις των κατοίκων».
Σύμφωνα με το Μεταλλευτικό Κώδικα (Νόμος 210/1973), οποιοδήποτε μεταλλευτικό αντικείμενο μπορεί να τύχει εκμετάλλευσης με κερδοφόρο αποτέλεσμα αποτελεί «κοίτασμα». Οι εμφανίσεις αλουμινίου (Φωκίδα) είναι κοιτάσματα, αλλά και του χρυσού στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Υπάρχει γεωλογική βεβαιότητα ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ορεινών όγκων της Μακεδονίας - Θράκης (ίσως πάνω από το 80%) είναι εν δυνάμει κοιτάσματα χρυσού. Περιέχουν το μέταλλο αυτό σε γραμμάρια ανά τόνο μητρικού πετρώματος, αλλά και μια ποικιλία άλλων μετάλλων εναλλάξιμων στο βρόχινο νερό.Τα βουνά είναι ποτισμένα με μέταλλα, όπως το αλάτι του αλατόνερου εμποτίζει ένα σφουγγάρι. Εμπλουτίζουν με την αέναη διαλυτοποίησή τους το νερό και αποτελούν έτσι σημαντικό παράγοντα γι' αυτό που λέγεται ποιότητα ζωής.
Σύμφωνα με τον κύκλο του νερού (Google, «Υδρολογικός Κύκλος»), τα βρόχινα νερά κατεισδύουν σε βάθη ώς 200 με 300 μέτρα στα πετρώματα των ορεινών, κυρίως, όγκων. Ακολούθως κατέρχονται, εμπλουτιζόμενα προοδευτικά σε μέταλλα, προς τις υπόγειες υδροφορίες των κάμπων, απ' όπου αντλούνται και χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο (άρδευση). Η εικόνα αυτή γεωμορφολογικά είναι κυρίαρχη στις νότιες παρυφές της Ροδόπης, ώς τη θάλασσα (Μακεδονία - Θράκη).
Για να πάρουν το χρυσό, τα πετρώματα επιβάλλεται να διαλυτοποιηθούν σε κάποιο διαλύτη. Για να ανακτηθεί το αλάτι, από το ξερό σφουγγάρι, πρέπει να διαλυθεί πάλι σε νερό. Ετσι και τα μέταλλα. Θα διαλυτοποιηθούν (θα μετακινηθούν προς ένα υγρό, εκχύλιση) και από το διάλυμα θα αποληφθούν με κατακρήμνιση. Ο απαιτούμενος για τη δουλειά αυτή διαλύτης είναι το υδατικό διάλυμα κυανιούχου νατρίου. Η μέθοδος ονομάζεται «κυάνωση». Για να δράσει όμως το κυανιούχο διάλυμα σε εύλογο χρόνο απαιτείται κατάτμηση (λειοτρίβηση) των πετρωμάτων.
Εχουμε λοιπόν αρχικά επιφανειακές εξορύξεις, πολύ μεγάλης κλίμακας, σε βάθη ώς 300 μ. Τα πετρώματα θα λειοτριβούνται και θα υφίστανται κυάνωση. Η γη θα καθίσταται αυτόματα απόβλητο του κυανίου. Τα πετρώματα συνήθως περιέχουν θείο (πυρίτες ή αλουνίτης), άρα θα ενταθεί απρόβλεπτα η όξινη απορροή στα νερά, δηλαδή η δημιουργία θειικού οξέος (βιτριόλι) στα φυσικά νερά. Και όλα αυτά με ανάλωση (ή ανέκκλητο δηλητηριασμό) γιγαντιαίων ποσοτήτων φυσικών (υπόγειων και επιφανειακών) νερών, διότι η κυάνωση είναι υδρομεταλλουργία.
Ο,τι αναφέρεται για την αποτοξικοποίηση του κυανίου είναι κάποια υποβάθμιση της απαράδεκτης τοξικότητας των κυανιούχων νερών. Αλλά από το άζωτο του κυανίου (το κυάνιο είναι ένωση άνθρακα - αζώτου) ΔΕΝ θα απαλλαγούμε. Θα κυκλοφορεί δημόσιος κίνδυνος για αιώνες στην περιοχή. Ενώ η αλεσμένη γη θα περιέχει σε προσροφημένη μορφή ανεξέλεγκτες ποσότητες κυανίου. Είναι η Βέλτιστη Διατιθέμενη Τεχνική (ΒΑΤ) της Ε.Ε. για απόληψη χρυσού. Η μεταλλουργία του χρυσού σήμερα ζητεί να πάρει ΟΛΑ τα υπάρχοντα μέταλλα στα πετρώματα με την κυάνωση. Αυτό είναι το προϊόν της, ο χρυσός Dore. Η περιοχή θα απογυμνωθεί από τα εναλλάξιμα στο νερό μέταλλά της... Το υπόγειο νερό θα καταντήσει, με απλά λόγια, από πόσιμο υψηλής ποιότητας, σε νερό για ηλεκτρικά σίδερα (ή απλώς βρόχινο). Χώρια τα προσροφημένα δηλητήρια. Η κυάνωση απογυμνώνει τα πετρώματα από τα συνοδά τους μέταλλα. Το ίδιο θα κάνει και η πολυδιαφημισμένη μέθοδος Flash-smelting (χωρίς κυάνιο!...) για τις Σκουριές. Πλήρης και ανέκκλητη ανατροπή του ισοζυγίου μετάλλων στα υπόγεια νερά. Αλήθεια, δόθηκε τέτοια άδεια από το υπουργείο Ανάπτυξης;
Δεν υπάρχει μέθοδος απόληψης χρυσού που να αφήνει τα υπόλοιπα μέταλλα στα κατάλοιπα σε εναλλάξιμη μορφή για το νερό. Αν υπάρχει τέτοια μέθοδος, ας μας πληροφορήσουν οι αδειοδοτικές αρχές για να μας φύγει η σημερινή πλάνη.Ενημερώθηκαν και αντιλήφθηκαν λοιπόν οι κάτοικοι της Ιερισσού ότι ο σημερινός υδροφορέας της περιοχής τους, το όρος Κάκαβος, θα καταστραφεί ανέκκλητα από τις διεργασίες αυτές, με αρχή τις Σκουριές. Και αντέδρασαν. Το αδειοδοτικό σύστημα τους έκλεισε στη φυλακή, κατηγορώντας τους ως τρομοκράτες. Μήπως πρόκειται για πολιτική δίωξη;Αν οι σημερινοί πολιτικοί θέλουν ωμά να αφαιρέσουν τα μέταλλα από τη γη, καταστρέφοντάς την αιώνια στο βωμό του κέρδους (Ν. 210/1973) και βαπτίζοντάς την «ανάπτυξη», απλώς είναι απάνθρωποι. Και αυτό το ανέδειξαν ταπεινά οι κάτοικοι της Χαλκιδικής με τον αγώνα τους.
ΠΗΓΗ

Ο αφανισμός των αρχαίων ελαιώνων συνεχίζεται… Το μνημόνιο διαγράφει και την ζωντανή ιστορία της πατρίδας.

Ο αφανισμός των αρχαίων ελαιώνων συνεχίζεται… Το μνημόνιο διαγράφει και την ζωντανή ιστορία της πατρίδας.

ΑΣΥΛΛΗΠΤΗ ΥΒΡΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΗΣ.

Mεγαλύτερες διαστάσεις παίρνει το θέμα του αφανισμού των μνημειακών ελαιοδέντρων στην Κρήτη και ιδιαίτερα στην περιοχή του Αμαρίου, καθώς με εντονότερους ρυθμούς συνεχίζεται η κοπή δέντρων χιλιετιών από ελαιώνες της επαρχίας ενώ οι θερμοκρασίες στην «καρδιά» του χειμώνα πέφτουν αισθητά. Οι κερδοσκόποι, ωστόσο, εξακολουθούν να δρουν ανεξέλεγκτα και οργανωμένα και μεγάλα φορτηγά με τόνους ξυλείας μεταφέρουν τα φορτία για πώληση σε αγορές της Κρήτης και των Αθηνών…

Το έγκλημα που συντελείται φέτος από τους πρώτους μήνες του περασμένου φθινοπώρου, δείχνει να περνά …απαρατήρητο από τους τοπικούς φορείς και περισσότερο από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης, που υποδέχεται το πελώριο πρόβλημα ως… μικρού μεγέθους, αδιαφορώντας για τις συναισθηματικές και πολιτισμικές αξίες που οδηγούνται μαζί με τα δέντρα στην πυρά!

Στην ανάδειξη του θέματος κινούνται τις τελευταίες μέρες πολλά εθνικής εμβέλειας μέσα ενημέρωσης των Αθηνών και ήδη προχθές η «Καθημερινή» φιλοξένησε εκτενές ρεπορτάζ, ενώ μεγάλα τηλεοπτικά μέσα και εφημερίδες ζητούσαν πληροφορίες για την έκταση που έχει λάβει το πρόβλημα στην περιοχή του Αμαρίου.

Η ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ

Το ΜadeinCreta, πρώτο είχε αναρτήσει το θέμα στις 24 του περασμένου Οκτωβρίου (δείτε εδώ), επισημαίνοντας την έκταση του προβλήματος με τον αφανισμό χιλιάδων δέντρων ηλικίας χιλιετιών που έθρεψαν γενιές και γενιές, έζησαν και σπούδασαν οικογένειες και αποτελούσαν με τους αδελφούς κλώνους εξαιρετικά γλυπτά που οδηγήθηκαν από τους κερδοσκόπους στη φωτιά…

Το ρεπορτάζ του MadeinCreta την ίδια περίοδο αναρτήθηκε και από δεκάδες πόρταλ σε όλη την Ελλάδα και σ’ αυτό φιλοξενούνταν και οι απόψεις του Σταύρου Πατεράκη από τις Λαμπιώτες που εξέφραζε την αγωνία του ως εξής: «Δεν αποκλείεται», έλεγε, «να έλθουν να ξεριζώσουν τις ελιές μου και να μην πάρουμε χαμπάρι».

Ο Άρης Κουτάκης, στο ίδιο ρεπορτάζ, από τους υποστηρικτές της διατήρησης των μνημειακών ελαιοδέντρων στην περιοχή διατυπώνοντας την ανησυχία του για την έκταση που είχε λάβει το φαινόμενο είχε πει: «Ζω και εγώ την αγωνία των συνεπαρχιωτών μου ότι θα σηκωθούν ένα πρωινό και δε θα βρουν τα ελαιόδεντρα στα χωράφια τους. Και μόνο σαν σκέψη με ταράζει!»

Ο κ. Κουτάκης αποκαλύπτει ότι το φαινόμενο με τα τριαξονικά φορτηγά, πλήρη με ξυλεία από τα δέντρα-μνημεία, το παρακολουθεί καθημερινά τα τελευταία έξι χρόνια στην περιοχή, διαπιστώνει την δράση οργανωμένων ομάδων με άρτιο εξοπλισμό εκρίζωσης, κοπής και μεταφοράς των ποσοτήτων και εκφράζει την διαπίστωση ότι «αν η κατάσταση συνεχιστεί, σε πολύ λίγο χρόνο το ανάγλυφο της περιοχής του Αμαρίου θα έχει παντελώς αλλοιωθεί και τα πανάρχαια ελαιόδεντρα που για χιλιάδες χρόνια κοσμούσαν τον τόπο θα πάψουν να υφίστανται…»

Διαδώστε το!

Aγριολούλουδα με φαρμακευτικές ιδιότητες και εύκολη χρήση

Aγριολούλουδα με φαρμακευτικές ιδιότητες και εύκολη χρήση

Εκατό αγριολούλουδα της περιοχής της Νότιας Πίνδου και των Μετεώρων, ίσως τα πιο εντυπωσιακά αλλά συνάμα και τα πλέον ωφέλιμα, αφού απ' αυτά παρασκευάζονται εκατοντάδες βιομηχανικά φάρμακα «έκλεισε» στις σελίδες ενός λευκώματος ο πρώην δασάρχης Καλαμπάκας Ηλίας Ζαλαβράς, ύστερα από πολυετή έρευνα.
Το λεύκωμα αυτό, όπως αναφέρει, προλογίζοντας την έκδοση, ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Σπύρος Ντάφης, "θα είναι μια αρχή, πολύ χρήσιμη για τους φίλους της φύσης, τους φυσιολάτρες και όχι μόνο, καθώς και μια πρώτη γνωριμία με την ομορφιά της φύσης για όλους".
Κάθε Γενάρη, αναφέρει ο συγγραφέας, με το πρώτο λιώσιμο του χιονιού, μέχρι το Φεβρουάριο ή το πολύ μέχρι τις αρχές Μαρτίου, γίνεται ένα θαύμα: «Μέσα σε λίγες ημέρες, τ' αγριολούλουδα, αψηφώντας κάθε εδαφική δυσκολία, αρχίζουν να στολίζουν με τη μεθυστική τους άνθηση τα βράχια των Μετεώρων. Προχωράνε προς τα πάνω στις δασωμένες με δρυς, ελάτια, πεύκα και οξιές βουνοπλαγιές, μέχρι στις χιλιοτραγουδισμένες κορυφές του Κόζιακα, του Ζυγού του Ασπροποτάμου και των Αγράφων», γράφει.
Στο λεύκωμα αναγράφεται το επιστημονικό όνομα του κάθε φυτού καθώς και η κοινή του ονομασία. Παράλληλα, μέσα σε παρένθεση, αναφέρεται και η ονομασία του στη βλάχικη γλώσσα, για όσα φυτά- όπως εξηγεί ο κ. Ζαλαβράς -δεν έχει λησμονηθεί ακόμη.
Κατά την περιγραφή της εικόνας και της οικολογίας του φυτού, γίνεται αναφορά ιδιαίτερη στις φαρμακευτικές του ιδιότητες, σαν απάνθισμα της σχετικής βιβλιογραφίας και της τοπικής παράδοσης.
Ορισμένα παραδείγματα παρουσιάζονται παρακάτω:
Αγιόκλημα
Είναι γνωστό από την αρχαιότητα ως κλύμενο του Θεόφραστου ή περικλύμενο του Διοσκουρίδη. Χαρακτηριστικά τα κιτρινόασπρα εύοσμα άνθη του, που σχηματίζουν μια επάκρια φόβη με στήμονες που προεξέχουν εμφανώς. Απαντάται σ' όλη την περιοχή και μέχρι του υψομέτρου των 1000 μέτρων σε προς νότιες ασβεστολιθικές θέσεις. Τα άνθη του περιέχουν αιθέριο έλαιο και χρησιμοποιούνται στην αρωματοποιία, ενώ θεωρούνται αντιασθματικά. Τα φύλλα είναι κατάλληλα για γαργάρες και οι καρποί ως διουρητικοί και αντικαταρροϊκοί.
Χελιδονόχορτο, λυσσοβότανο
Απαντάται σ' όλη την ορεινή υπό εξέταση περιοχή, σε διάκενα δασών ελάτης, μαύρης πεύκης και οξιάς. Ανθίζει τον Ιούνιο-Αύγουστο. Τα φύλα περιέχουν γλυκοζίδια, τα οποία επιδρούν απευθείας στους καρδιακούς μύες. Είναι, όμως, και φυτό δηλητηριώδες, γι' αυτό αποφεύγουν την βόσκηση του τα ζώα και οι μέλισσες σπάνια επισκέπτονται τα άνθη του.
Τάτουλα, αγριοκαρυά
Αυτοφύεται σ' όλη την πεδινή περιοχή σε "μεσαριές" καλλιεργειών, σε εδάφη φτωχά, ξερικά αλλά και σε ποτιστικά. Ανθίζει τον Ιούλιο με Οκτώβριο. Παλαιότερα οι Ινδοί, οι Άραβες και οι Τούρκοι παρασκεύαζαν από αυτό διάφορα ερωτικά φίλτρα. Φυτό φαρμακευτικό και δηλητηριώδες. Τα φύλλα και τα άνθη χρησιμοποιούνται, υπό μορφή τσιγάρων, κατά των κρίσεων του άσθματος. Τα αλκαλοειδή που περιέχει όλο το φυτό, παραλύουν το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, γι' αυτό και γίνεται ανάλογη χρησιμοποίηση του και σήμερα από την ιατρική.
Μελισσόχορτο, μελισσοβότανο
Παλαιότερα, χρησιμοποιούνταν από τους μελισσοκόμους, αφού η μυρωδιά που αναδύεται στον αέρα από το τρίψιμο του στα τοιχώματα της κυψέλης, συγκέντρωνε μέσα σ' αυτό τα διαφεύγοντα απ' αυτή σμήνη των μελισσών. Όλο το υπέργειο τμήμα του φυτού, περιέχει πτητικά έλαια, που του προσδίδουν πολύτιμες φαρμακευτικές ιδιότητες. Ως αφέψημα ενδείκνυται κατά της δυσπεψίας, της αϋπνίας, της κατάθλιψης και του σύγχρονου στρες. Χρησιμοποιείται, επίσης, στην αρωματοποιία και την ποτοποιία.
Πρίμουλα
Απαντάται μόνο στην ορεινή (υπό εξέταση) περιοχή και σε υψόμετρο άνω των 1000 μέτρων. Είναι από τα πρώτα άνθη που εμφανίζονται στην περιοχή αυτή αμέσως μετά το λιώσιμο του χιονιού. Φυτό με ευρύ φάσμα χρήσεων. Σε άλλες χώρες, τα άνθη του χρησιμοποιούνται για το "κρασί πρίμουλας". Ενώ η περιεκτικότητα της ρίζας σε άλατα σαλικυλικού οξέως του προσδίδουν φαρμακευτικές ιδιότητες κατά του κοκίτη και κατά της αρθρίτιδας. Παλαιότερα πωλούνταν οι ρίζες ως φάρμακο με την ονομασία radix arthritika.
Κουφοξυλιά
Κοινός στην περιοχή θάμνος, ύψους μέχρι 4 μέτρα. Ανθίζει την άνοιξη και τα λευκόχρωα άνθη του σε μεγάλα σκιάδια, καλύπτουν μεγάλο ποσοστό της κόμης του.Οι καρποί του είναι μικρές μαύρες ράγες,πλούσιες σε βιταμίνες C,A και βιοχρωστικές. Από μόνο του είναι ένα "φαρμακείο της φύσης". Τα άνθη του έχουν γλυκαντικούς παράγοντες και σαν έκχυμα αυξάνει την αντίσταση του οργανισμού,εμποδίζει το στρες,το διαβήτη,την αϋπνία και την αρτηριοσκλήρυνση.
Η περιοχή των Μετεώρων και της Ν. Πίνδου, λόγω της ποικιλότητας των εδαφοκλιματικών συνθηκών έχει μια από της πλουσιότερες χλωρίδες της χώρας αλλά και της Ευρώπης, ιδίως σ' ό,τι αφορά στα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά πολλά από τα οποία είναι μελισσοτροφικά, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ζαλαβράς.
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

Μια ομάδα νεων ανθρώπων προσφέρει..

Με την φτώχεια να ανεβαίνει πια σε επικίνδυνα επίπεδα όλοι μας ποια
ψάχνουμε νέους και οικονομικούς τρόπους για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε την
ζωή μας. Πόσο μάλλον ένας φοιτητής που μόλις μπαίνει σε αυτό το χώρο της
αγοράς εργασίας που..... καταρρέει.
Οπότε σκεφτήκαμε να κάνουμε μια αλλαγή....να αλλάξουμε το στόχο από χρήμα σε
σχέσης μεταξύ ανθρώπων. Είμαστε μια μικρή ομάδα αποφοίτων της πληροφορικής
και προσφέρουμε της υπηρεσίες μας στον χώρο της διαφήμισης και της παρουσίας των πελατών μας και των επιχειρήσεων του στο
Internet σε πολύ οικονομικές τιμές.
Κατασκευές δη μανικών ιστοσελίδων
Κατασκευές Ηλεκτρονικών καταστημάτων.
Διαφήμιση στα social media
Graphic design.
Logos.
Flash banners.
Online advertising & Search engine optimization
Προσφέρουμε ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΞΗΠΗΡΕΤΗΣΗ σε όποια τεχνικά θέματα προκήψουν και
εμείς και οι συνεργάτες μας.
https://www.facebook.com/MiniYpiresiesonline
Ευχαριστούμε το Κατοχικά Νέα που προωθεί την προσπάθεια μας αφιλοκερδώς.!

Πάτρα: 5η Πανελλήνια Έκθεση / Διαγωνισμός "MODELLERS FRIENDSHIP 2013"

Πάτρα: 5η Πανελλήνια Έκθεση / Διαγωνισμός "MODELLERS FRIENDSHIP 2013"

Από την Παρασκευή 13 Δεκ.  έως την Κυριακή 15Δεκ. θα γίνει η 5η πανελλήνια έκθεση στατικού μοντελισμού φίλων Μοντελισμού Πάτρας  PASYFIMON  στο παλαιό  Νοσοκομείο  Πάτρας, στην οποία θα συμμετέχουν μοντελιστές  από όλη την χώρα.
Οι πύλες της έκθεσης θα κλείσουν την Κυριακή στις 13:00  το μεσημέρι .     
Για πληροφορίες  6957215937 Κος  Κώστας Γιαννόπουλος . Πρόεδρος Συλλόγου.

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

Ελληνικά βότανα: Μοναδικά φάρμακα

Τι θα λέγατε αν, για να σας φτιάξει η διάθεση, πίνατε λίγο μελισσόχορτο; Το ίδιο θα μπορούσατε να κάνετε με το θυμάρι, αν αισθάνεστε κρυωμένοι και βήχετε, αλλά και με πολλά βότανα που μέχρι πρότινος πιστεύατε ότι προορίζονταν μόνο για τα φαγητά σας.

Η χρήση των βοτάνων ως φαρμάκων έχει τις ρίζες της στο βαθύ παρελθόν και ξεκινά μαζί με την εμφάνιση του ανθρώπου στη Γη. Πρόκειται μάλιστα για μια πρακτική που συνεχίστηκε μέχρι πολύ πρόσφατα, όταν η φαρμακοβιομηχανία άρχισε να παρασκευάζει χημικά φάρμακα για να αντικαταστήσει τη βαλεριάνα, την μπελαντόνα, τη μαντζουράνα και πολλά άλλα βότανα, που όμως τα τελευταία χρόνια αρχίζουν να ξανακερδίζουν το ενδιαφέρον, όχι μόνο των απλών ανθρώπων, αλλά και των επιστημόνων, που αναζητούν τις θεραπευτικές τους δυνάμεις που είχαν επισημάνει τόσο οι αρχαίοι Έλληνες όσο και πολλοί γιατροί αργότερα. Σήμερα, περίπου το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού χρησιμοποιεί αποκλειστικά φαρμακευτικά φυτά, ενώ περίπου το 50% των φαρμάκων έχουν ως βάση κάποια φυσική ουσία.

Στα όσα ακολουθούν ξαναβρίσκουμε τα ελληνικά φαρμακευτικά βότανα, όχι βέβαια με την πρόθεση να αντικαταστήσουν τον γιατρό ή τη φαρμακευτική αγωγή, που ποτέ δεν πρέπει να αγνοούμε, αλλά με τη διάθεση να δημιουργήσουν ένα μικρό φυσικό φαρμακείο στο σπίτι μας για ήπιες διαταραχές.
Ενότητα 1η: Οδηγίες χρήσης

• Τα φαρμακευτικά βότανα πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή και με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού, κυρίως από όσους παίρνουν άλλα φάρμακα ή έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας, αλλά και από τις εγκύους, τις θηλάζουσες και βέβαια τα παιδιά και τους εφήβους.
• Τα φαρμακευτικά βότανα δεν αποτελούν πανάκεια, ούτε πρέπει να τα καταναλώνουμε χωρίς μέτρο και με την προσδοκία ότι θα γιατρέψουν όλες τις ασθένειες.
• Οτιδήποτε είναι φυσικό δεν σημαίνει ότι είναι και απολύτως ασφαλές. Έτσι, τα φαρμακευτικά φυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με σύνεση και βάσει των συμβουλών των ειδικών, που τα γνωρίζουν καλά.

Δοσολογία Οι ποσότητες στις οποίες μπορούμε ή πρέπει να καταναλώνουμε τα φαρμακευτικά φυτά είναι πολύ δύσκολο να καθοριστούν με ακρίβεια. Η σωστή δοσολογία εξαρτάται κάθε φορά από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, η σωματική διάπλαση, η ασθένεια του ατόμου που τα καταναλώνει, καθώς επίσης και από το αν παίρνει άλλα φάρμακα ή αν έχει και άλλα προβλήματα υγείας. Από την άλλη πλευρά, χρειάζεται να έχουμε υπόψη μας ότι δεν είναι όλα τα βότανα, από όπου κι αν προέρχονται, της ίδιας δραστικότητας, καθώς αυτή ποικίλλει ανάλογα με διάφορους παράγοντες, καλλιέργειας, συγκομιδής, αποξήρανσης, φύλαξης κ.λπ. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι μία επαρκής ποσότητα για έναν ενήλικο που έχει λάβει υπόψη όλες τις αντενδείξεις είναι ένα φλιτζάνι έγχυμα ή αφέψημα τη φορά. Για περισσότερες συμβουλές, ή για συστηματική χρήση, θα πρέπει να συμβουλευτούμε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό μας.
οι μορφές τους
�Αφέψηµα Το φυτό βράζει μαζί με το νερό, συνήθως για 5-10΄, και στη συνέχεια το διηθούμε. Χρησιμοποιείται για τα ξυλώδη μέρη, όπως οι ρίζες ή οι φλοιοί. �Έγχυµα
Είναι μέθοδος που ενδείκνυται για τα φύλλα, τα άνθη και τα πέταλα, αλλά όχι για τις ρίζες. Επίσης, χρησιμοποιείται και όταν δεν θέλουμε να φύγουν τα πτητικά συστατικά, όπως στις περιπτώσεις των αρωματικών φυτών. Για να το παρασκευάσουμε, βράζουμε το νερό, το κατεβάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το βότανο. Κατόπιν, αφήνουμε το μείγμα έτσι για 5-10΄ και στη συνέχεια το διηθούμε.
Πού βρίσκουμε τα δραστικότερα;
Είναι διαδεδομένη η λανθασμένη άποψη ότι τα άγρια φυτά είναι πιο δραστικά από τα καλλιεργούμενα. Όταν στα καλλιεργούμενα φυτά οι ποικιλίες που καλλιεργούνται, η περιποίηση των φυτών και η εποχή συλλογής, η φύλαξη (μέρη σκοτεινά και όχι υγρά) και η αποξήρανση (όταν χρειάζεται) είναι σωστές, τότε δεν παρατηρούνται ουσιαστικές διαφορές από τα άγρια. Επίσης, είναι σημαντικό να καταναλώνουμε τα βότανα σε διάστημα όχι μεγαλύτερο του ενός χρόνου από τη στιγμή της συλλογής τους.
Ενότητα 2η: Η ταυτότητά τους
1. Βαλεριάνα, κέντρανθος (κόκκινη βαλεριάνα)
Η βαλεριάνα είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Από τον 18ο αιώνα χρησιμοποιείται ως κατευναστικό του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η κόκκινη βαλεριάνα έχει ανάλογη δράση και χρησιμοποιείται στην κεντρική Ευρώπη, κυρίως στη Γερμανία. Τη βαλεριάνα τη βρίσκουμε κοντά σε ποτάμια και καταρράκτες, σε ελώδεις περιοχές και σε δάση. Το φυτό μπορεί να καλλιεργηθεί με σπόρους και μεταφυτεύοντας τις παραφυάδες σε βάθος 30 εκ. σε ελαφρύ έδαφος. Προτιμάει εδάφη ξηρά και πολύ ήλιο. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Οι ρίζες της, οι οποίες συλλέγονται το φθινόπωρο και αποξηραίνονται στη σκιά, αφού πρώτα τις πλύνουμε καλά. Χρήση: Σε μορφή εγχύματος λειτουργεί ως ήπιο κατευναστικό, αλλά βοηθά και στην αντιμετώπιση προβλημάτων αϋπνίας. Προσοχή: Οι υψηλές και συνεχείς δόσεις μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για περισσότερες από 8 συνεχείς ημέρες. Επίσης, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι ενισχύει τη δράση των υπνωτικών φαρμάκων. Σκόπιμο είναι να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας.
2. Δυόσµος
Η καλλιέργειά του γίνεται με παραφυάδες σε ελαφρύ, όχι πολύ στεγνό έδαφος. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα υπέργεια τμήματα του φυτού, που συλλέγονται ακριβώς πριν την άνθιση και αποξηραίνονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C. Χρήση: Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται εξωτερικά σε μυαλγίες και νευραλγίες. Πρέπει όμως να αποφεύγεται η επαφή των παρασκευασμάτων που περιέχουν αιθέριο έλαιο με το πρόσωπο και με τη μύτη. Ως έγχυμα χρησιμοποιείται κατά της γαστρίτιδας, των κολικών και της δυσπεψίας. Διευκολύνει την έκκριση της χολής. Επίσης, υποβοηθά την εφίδρωση στον πυρετό και τη γρίπη. Το βράσιμο των φύλλων σε νερό και η εισπνοή των υδρατμών βοηθά κατά του κρυολογήματος. Προσοχή: Πρέπει να αποφεύγεται η παρατεταμένη χρήση του αιθέριου ελαίου για εισπνοές. Δεν πρέπει να δίνεται σε παιδιά για διάστημα μεγαλύτερο από 3 ημέρες, ενώ πρέπει να αποφεύγεται στα βρέφη. Μπορεί να μειώσει τη ροή του γάλακτος, γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή κατά τη γαλουχία. Επίσης, πρέπει να χρησιμοποιείται με μεγάλη προσοχή κατά την κύηση. Η χρήση παρασκευασμάτων με δυόσμο αντενδείκνυται σε άτομα με απόφραξη του χοληδόχου πόρου ή/και με σοβαρή ηπατική βλάβη.
3. Γλυκοριζα
Είναι ένα πολυετές φυτό που το συναντάμε ως αυτοφυές κυρίως στη Μακεδονία. Συλλέγεται από το φθινόπωρο μέχρι το τέλος Μαρτίου. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Οι ρίζες και τα ριζίδια, που πλένονται καλά και αποξηραίνονται. Χρήση: Το αφέψημα έχει σπασμολυτική δράση και χρησιμοποιείται σε ενοχλήσεις στομάχου. Επίσης, είναι πολύ αποτελεσματικό στον ξηρό βήχα ως μαλακτικό και αποχρεμπτικό. Προσοχή: Γενικά δεν πρέπει να καταναλώνεται σε υψηλές δόσεις, επειδή προκαλεί υπέρταση, οίδημα και υποκαλιαιμία. Πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγεται από τους υπερτασικούς. Επίσης, αντενδείκνυται σε άτομα με προβλήματα στη χοληδόχο κύστη, ηπατική κίρρωση, νεφρική ανεπάρκεια, αλλά και στην κύηση.
4. Αγριάδα ή άγρωστις ή αγρόπυρο Πρόκειται για ένα ζιζάνιο που βρίσκεται σε αγρούς και άγονες περιοχές και συλλέγεται την άνοιξη και το φθινόπωρο. Μπορούμε, επίσης, να το καλλιεργήσουμε και με σπόρους. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Το ρίζωμα, που αποξηραίνεται στη σκιά, αφού πρώτα πλυθεί καλά. Χρήση: Κυρίως πίνεται ως αφέψημα και ως διουρητικό για τις πέτρες στα νεφρά. Προσοχή: Ακριβώς επειδή είναι πολύ δραστική, η αγριάδα πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή. Το αφέψημα χρειάζεται να είναι πολύ αραιωμένο, καθώς υπάρχει περίπτωση εάν διαλυθούν απότομα οι πέτρες να τραυματίσουν την ουροδόχο κύστη ή/και τους ουρητήρες και να παρατηρηθεί αίμα στα ούρα.
5. Βερβάσκο ή φλόµος
Πρόκειται για ένα πολύ κοινό φυτό στη χώρα μας, που μπορεί επίσης να πολλαπλασιαστεί και με την καλλιέργεια σπόρων. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα άνθη, αποξηραμένα σε σκιά σε ξηρές εποχές, στον αέρα. Τα συλλέγουμε από τα διετή φυτά από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Χρήση: Το έγχυμα ενδείκνυνται για τον παραγωγικό βήχα και τη βρογχική καταρροή. Προσοχή: Το έγχυμα πρέπει να διηθείται με πανί, για να απομακρύνονται οι τρίχες που έχει το φυτό.
6. Γλυκάνισο ή άνισο
Είναι ένα μονοετές φυτό με χαρακτηριστική ωραία μυρωδιά, του οποίου η καλλιέργεια γίνεται με σπόρους που φυτεύονται την άνοιξη σε σειρές. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Ο καρπός (αποξηραμένος), που συλλέγεται τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο. Χρήση: Το πίνουμε για να αντιμετωπίσουμε τη βρογχική καταρροή. Προσοχή: Αντενδείκνυται σε άτομα με υπερευαισθησία στον άνισο ή στη μινθόλη. Μπορεί να προκαλέσει ποικίλες αλλεργικές αντιδράσεις (δερματικές, αναπνευστικές, γαστρεντερικές).
7. Δεντρολίβανο ή αρισµαρές
Είναι ένας μεσογειακός θάμνος που πολλαπλασιάζεται με βλαστούς που αφήνονται να βγάλουν ρίζες ή αναπτύσσονται από σπόρους. Το συλλέγουμε φρέσκο όλο τον χρόνο. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τόσο τα ξηρά (αποξηραίνονται σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C), όσο και τα χλωρά φύλλα. Χρήση: Εξωτερικά χρησιμοποιείται σε ερεθισμούς του δέρματος και σε εντριβές για ρευματικές παθήσεις, διότι προκαλεί τοπική υπεραιμία. Όταν λαμβάνεται εσωτερικά, δρα ως τονωτικό, σαν εμμηναγωγό και εκτρωτικό. Το έγχυμα μπορεί επίσης να χρησιμεύσει και κατά της πιτυρίδας, ως τελευταίο ξέπλυμα στα μαλλιά. Προσοχή: Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης, σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει σπασμούς και ίλιγγο.
8. Θυµάρι
Θάμνος που βρίσκεται σε άγρια κατάσταση ή καλλιεργείται με σπόρους που φυτεύονται σε σειρές. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα κλαδιά του, που συλλέγονται πριν την άνθιση και κατά τη διάρκειά της το καλοκαίρι. Το φυτό αποξηραίνεται σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C. Χρήση: Το έγχυμα χρησιμοποιείται για λοιμώξεις του θώρακα και ως αποχρεμπτικό σε βρογχική καταρροή. Προσοχή: Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης, σε πολύ υψηλές τοξικές δόσεις μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, ίλιγγο και νεφρικές διαταραχές.
9, Μαϊντανός ή πετροσέλινο
Είναι αυτοφυές στην Ελλάδα, αλλά καλλιεργείται και με σπόρους. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Κυρίως τα υπέργεια τμήματα, αλλά και οι ρίζες, που αποξηραίνονται σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 40° C. Χρήση: Το αφέψημα είναι διουρητικό και εμμηναγωγό. Προσοχή: Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και σε περιπτώσεις φλεγμονής των νεφρών. Μπορεί να λαμβάνεται με εξαιρετική προσοχή σε περιπτώσεις οιδήματος που έχει προκληθεί από καρδιακή ή/και νεφρική ανεπάρκεια. Έχουν αναφερθεί περιστασιακές αλλεργικές αντιδράσεις από το δέρμα και τους βλεννογόνους. Επίσης, σε μεγάλες δόσεις προκαλεί μέθη.
10. Μάραθο ή µάλαθρο
Χρησιμοποιείται από τους ρωμαϊκούς χρόνους και πιστεύεται ότι βοηθάει στο αδυνάτισμα. Μάλιστα, λέγεται ότι το όνομά του προέρχεται από το ρήμα μαραίνω που σημαίνει αδυνατίζω. Στην Ελλάδα το συναντούμε ως αυτοφυές σε ξηρούς τόπους. Η καλλιέργειά του γίνεται με σπόρους που σπέρνονται σε σειρές. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Οι ώριμοι καρποί (αποξηραμένοι), που συλλέγονται το φθινόπωρο. Χρήση: Το έγχυμα και το αφέψημα χρησιμοποιούνται ως φάρμακα του πεπτικού συστήματος, για τη δυσπεψία, τους κοιλιακούς και στομαχικούς πόνους, αλλά και για τους κολικούς. Το έγχυμα (με την προσθήκη μελιού) χρησιμοποιείται για τη βρογχική καταρροή (και σε παιδιά). Προσοχή: Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται στην εγκυμοσύνη και στη γαλουχία. Έχουν αναφερθεί περιστασιακές αλλεργικές αντιδράσεις από το δέρμα και τους βλεννογόνους. Επίσης, σε μεγάλες δόσεις προκαλεί μέθη.
11. Μαντζουράνα
Είναι αυτοφυής στην Ελλάδα, αλλά καλλιεργείται και με σπόρους. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα υπέργεια τμήματα του φυτού, που συλλέγονται από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο και αποξηραίνονται στη σκιά. Χρήση: Το αφέψημα είναι ορεκτικό, ευεργετικό για το στομάχι, αντισπασμωδικό, διουρητικό. Το κατάπλασμα με οινόπνευμα χρησιμεύει στον καθαρισμό των πληγών. Πολλές θεραπευτικές ιδιότητες αποδίδονται στη μαντζουράνα, αλλά μέχρι στιγμής δεν είναι καλά τεκμηριωμένες επιστημονικά. Προσοχή: Σε μεγάλες δόσεις μπορεί να γίνει ηπατοτοξική, γι’ αυτό και η κατάχρηση του αφεψήματος είναι επικίνδυνη. Προσοχή επίσης χρειάζεται και στην εξωτερική εφαρμογή του φυτού. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι περιέχει σε χαμηλές συγκεντρώσεις αρβουτίνη και υδροκινόνη, που οδηγούν σε αποχρωματισμό του δέρματος.
12. Νεροµολόχα ή αλθέα
Είναι ένα φυτό πολύ κοινό στην Ελλάδα που καλλιεργείται κιόλας. Πολλαπλασιάζεται με τη ρίζα, σπανίως και με σπόρους. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Οι ρίζες, οι οποίες συλλέγονται στο τέλος του φθινοπώρου, αποθηκεύονται σε δροσερό μέρος και στη συνέχεια ξεφλουδίζονται και ξηραί-νονται σε θερμοκρασία 50-60° C. Επίσης, τα φύλλα και τα άνθη, που συλλέγονται το καλοκαίρι. Χρήση: Τα φύλλα και τα άνθη χρησιμοποιούνται όμοια με τη μολόχα. Επιπλέον, οι ρίζες έχουν αντιφλεγμονώδη δράση σε ήπιες φλεγμονές του γαστρικού βλεννογόνου. Προσοχή: Η ταυτόχρονη χρήση με άλλα φάρμακα μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφησή τους.
13. Μελισσόχορτο ή µέλισσα
Το βότανο αυτό ήταν δημοφιλές μεσαιωνικό ελιξήριο νεότητας. Στη χώρα μας το συναντάμε παντού ως αυτοφυές. Επίσης, καλλιεργείται με σπόρους, που βλασταίνουν αργά, ή με διαίρεση φυτών. Προτιμά καλά εδάφη που δεν είναι πολύ στεγνά. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα φύλλα (αποξηραμένα ή φρέσκα), που συλλέγονται πριν την άνθιση. Τα φύλλα αποξηραίνονται σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, γιατί γίνονται καφέ αν αποξηρανθούν πολύ αργά. Χρήση: Σε μορφή εγχύματος, ως κατευναστικό.
14. Μολόχα
Είναι ένα μονοετές φυτό πολύ κοινό στην Ελλάδα, που συναντάται σε υγρές περιοχές, σε αγρούς και στην άκρη των δρόμων. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα άνθη ή/και τα φύλλα, που συλλέγονται από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο και αποξηραίνονται γρήγορα στη σκιά. Χρήση: Σχεδόν πάντα δίνεται ως αφέψημα σε ερεθισμούς του στοματικού βλεννογόνου και του λάρυγγα, όταν συνοδεύονται από ξηρό βήχα. Είναι καταπραϋντικό. Εξωτερικά χρησιμοποιείται σε φλεγμονές του δέρματος.
15. Ρίγανη Είναι ένα βότανο διαδεδομένο από την αρχαιότητα. Η σύγχρονη έρευνα έχει ανακαλύψει τις αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της. Είναι αυτοφυές σε ασβεστούχα και πυριτιούχα εδάφη σε ζεστές περιοχές, σε φτωχά βοσκοτόπια, στην άκρη των δρόμων και αλλού. Μπορεί και να καλλιεργηθεί όταν πάρουμε ολόκληρο το φυτό και το μεταφυτέψουμε. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα υπέργεια τμήματα του ανθισμένου φυτού, αποξηραμένο σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C. Χρήση: Το έγχυμα δίνεται κατά του βήχα, σε βρογχική καταρροή και γενικά στις παθήσεις των αναπνευστικών οδών. Χρησιμοποιείται ως διουρητικό, σε ενοχλήσεις του ουροποιητικού συστήματος, σε κοιλιακά άλγη, καθώς και για γαργάρες και πλύσεις του στόματος. Είναι αντιφλεγμονώδες για τον λάρυγγα και τα ούλα. Το μάσημα ριγανόξυλου ανακουφίζει τον πονόδοντο. Προσοχή: Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής επαρκής επιστημονική τεκμηρίωση για την αποτελεσματικότητα του φυτού και αυτό πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ως προς την αναμενόμενη θεραπευτική του δράση.
16. Τίλιο ή φλαµούρι
Βρίσκεται στα δάση, αλλά καλλιεργείται κιόλας. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Από το δέντρο, που ανθίζει τον Μάιο με Ιούλιο, χρησιμοποιούμε φαρμακευτικά τα άνθη, που συλλέγονται μόλις ανοίξουν τελείως και ξηραίνονται σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C. Χρήση: Τα άνθη χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις κρυολογήματος και ως εφιδρωτικό φάρμακο. Το ελληνικό τίλιο είναι πολύ πλούσιο σε βλέννη με πολυσακχαρίτες και κάνει καλό στο στομάχι.
17. Φασκόµηλο ή αλισφακιά
Πρόκειται για ένα φυτό που συνδέεται με τη μακροβιότητα. Είναι αυτοφυές στις χώρες της Μεσογείου, αλλά καλλιεργείται και σε κήπους με σπόρους ή κομμάτια ρίζας. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα φύλλα του, που συλλέγονται το καλοκαίρι, αποξηραμένα σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C, αλλά και χλωρά. Χρήση: Το φυτό έχει αντιμικροβιακές και στυπτικές ιδιότητες. Το έγχυμα χρησιμοποιείται εξωτερικά σε φλεγμονές των βλεννογόνων και εσωτερικά στη δυσπεψία. Επίσης, είναι ιδανικό για γαργάρες και στοματικές πλύσεις. Προσοχή: Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται στην εγκυμοσύνη και τη γαλουχία, ούτε από όσους έχουν επιληψία, υπέρταση και από τα μικρά παιδιά. Επίσης, σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει δηλητηριάσεις. Η παρατεταμένη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε επιληπτικούς σπασμούς.
18. Τουσσιλάγκο ή βήχιο ή χαµαιλεύκη
Πρόκειται για ένα πολύ κοινό πολυετές ελληνικό φυτό που συναντάται σε υγρά μέρη. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα άνθη, που συλλέγονται νωρίς την άνοιξη και αποξηραίνονται σε σκιά, και τα φύλλα, που συλλέγονται τον Μάιο και τον Ιούνιο και αποξηραίνονται στον ήλιο. Χρήση: Ο Ιπποκράτης και ο Διοσκουρίδης το αναφέρουν ως αποχρεμπτικό. Το έγχυμα από το φυτό αυτό χρησιμοποιείται σε οξεία βρογχική καταρροή και σε ήπιες φλεγμονές του στοματικού και φαρυγγικού βλεννογόνου. Προσοχή: Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται περισότερο από 4-6 εβδομάδες συνολικά κατ’ έτος. Η χρήση παρασκευασμάτων με τουσσιλάγκο αντενδείκνυται σε άτομα με πέτρες στη χοληδόχο κύστη, με απόφραξη του χοληδόχου πόρου και συναφείς παθήσεις. Εφιστάται η προσοχή κατά την παρασκευή και τη χρήση του, δεδομένου ότι το φυτό περιέχει ηπατοτοξικά συστατικά και η ημερήσια δόση δεν πρέπει να υπερβαίνει συνολικά τα 100 μg σε αυτά τα συστατικά.
19. Χαµοµήλι
Είναι ένα πολύ κοινό και γνωστό φυτό στη χώρα μας. Καλλιεργείται μερικές φορές με σπόρους, που σπέρνονται αργά το φθινόπωρο ή την άνοιξη. Το άγριο χαμομήλι ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα «κεφάλια», αποξηραμένα σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35˚ C. Χρήση: Εσωτερικά -κυρίως ως έγχυμα- χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις στομαχικών διαταραχών και μολύνσεων του στόματος ή του λάρυγγα. Εξωτερικά -με τη μορφή εγχύματος σε κομπρέσες- χρησιμοποιείται σε δερματικά εξανθήματα, σε εγκαύματα και σε φλεγμονές των ματιών. Προσοχή: Για τις πλύσεις των ματιών με χαμομήλι εφιστάται η προσοχή κατά τη διήθηση του εγχύματος, ώστε να μην υπάρχουν κόκκοι γύρης ή σκόνη στο διήθημα, που μπορεί τελικά να επιδεινώσουν το πρόβλημα. Επίσης, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
20. Φλησκούνι ή βληχόνι
Είναι είδος συγγενές της μέντας και του δυόσμου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί γι’ αυτά. Βρίσκεται αυτοφυές σε ολόκληρη την Ελλάδα, συνήθως κοντά σε νερά και σε παραθαλάσσιες περιοχές, αλλά μπορεί και να καλλιεργηθεί. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα φύλλα και τα άνθη, που συλλέγονται από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο. Χρήση: Πίνουμε το αφέψημα ή το έγχυμα ως τονωτικό, ευεργετικό για το στομάχι και καταπραϋντικό κατά της βρογχίτιδας, της ημικρανίας, των ιλίγγων και της διάρροιας. Το κατάπλασμα μπαίνει σε αποστήματα και μώλωπες. Επίσης, χρησιμεύει και για να κάνουμε γαργάρες για τις παθήσεις του ρινοφάρυγγα, για το βήχα και γενικά για το άσθμα και τη γρίπη.
21. Ταραξάκο ή πικραλίδα ή αγριοµάρουλο ή αγριοράδικο Είναι πολύ κοινό φυτό και το συναντάμε σε χωράφια, στις άκρες των δρόμων και σε ακαλλιέργητες περιοχές. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Η ρίζα, η οποία πρέπει να κόβεται κατά μήκος πριν αποξηρανθεί στον ήλιο ή στη σκιά και συλλέγεται το φθινόπωρο. Επίσης τα φύλλα, καθώς και ολόκληρο το φυτό. Χρήση: Το έγχυμα από τα φύλλα και ο χυμός τους έχουν διουρητική και ορεξιογόνο δράση. Επίσης, διευκολύνουν την έκκριση της χολής. Προσοχή: Όπως συμβαίνει και με όλα τα φυτά που περιέχουν πικρά συστατικά, μετά την κατανάλωσή του μπορεί να προκληθεί πεπτική δυσανεξία λόγω γαστρικής υπεροξύτητας. Η χρήση παρασκευασμάτων με ταραξάκο αντενδείκνυται σε άτομα με απόφραξη του χοληδόχου πόρου και συναφείς παθήσεις. Σε περιπτώσεις με πέτρες στη χοληδόχο κύστη μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο κατόπιν ιατρικής συμβουλής.
22. Γεντιανή
Είναι πολυετές φυτό, αυτοφυές στην Ελλάδα. Χρησιμοποιούμενα μέρη: Η αποξηραμένη ρίζα, που ξεθάβεται το φθινόπωρο. Χρήση: Το έγχυμα δίνεται ως διεγερτικό της όρεξης. Προσοχή: Γενικά δεν πρέπει να καταναλώνεται σε υπερβολικές δόσεις. Αντενδείκνυται σε άτομα με έλκος στομάχου ή/και δωδεκαδακτύλου. Υπερευαίσθητα άτομα μπορεί να εμφανίσουν πονοκέφαλο.