Χαρουπιά: σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Χαρουπιά: σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Περί ξυλοκερατέας - (Ceratonia siliqua)

 Ονομασία - Καταγωγή

Η καλούμενη ξυλοκερατιά, χαρουπιά, καρουπιά, κουτσουπιά ή κουντουρουδιά, την οποία οι αρχαίοι ονόμαζαν κερωνία, αιγυπτία συκή ή κερατέα. Ο καρπός της, ο οποίος σήμερα ονομάζεται ξυλοκέρατο, χαρούπι, καρούπι, κούτουρο ή κουντουχούδι ονομαζόταν αιγύπτιον σύκον ή κεράτιον. Κάπου αναφέρεται και με το όνομα ξυλόγλυκο.

Αυτό το δέντρο είναι γνωστότατο, φαίνεται να κατάγεται από τη Μικρά Ασίας και ίσως την Κυρηναία, τη σημερινή Βάρκα της Τρίπολης (παράλια της Βόρειας Αφρικής) απ’ όπου, κατά πάσα πιθανότητα μετανάστευσε, καλλιεργήθηκε και εγκλιματίστηκε και έγινε ιθαγενές πρώτα στα νησιά του Αιγαίου πελάγους και μετά στις λοιπές ελληνικές χώρες της Ευρώπης, όπου σε πάρα πολλές είναι αυτοφυές σήμερα. Αυτό το συμπεραίνουμε από το ότι ο Θεόφραστος, ο πρώτος που το αναφέρει λέει ρητά ότι επί της εποχής του φύτρωνε στην Συρία, την Ιωνία και στην Κνίδο και τη Ρόδο· και ότι οι μεν Ίωνες την αποκαλούσαν κερωνία, κάποιοι δε αιγυπτίαν συκήν «διημαρτηκότες» εσφαλμένως γιατί δεν φύτρωνε πουθενά στην Αίγυπτο. Εντούτοις αν και, κατά τη μαρτυρία του Θεόφραστου, δεν φύτρωνε τότε η ξυλοκερατέα στην Αίγυπτο, δεν είναι απίθανο τα ξυλοκέρατα να μεταφέρονταν μέσω αυτής από την Κυρηναία στην Ελλάδα, και γι’ αυτό να ονομάζονταν από κάποιους αιγύπτια σύκα.

Στην Ιταλία εισήχθη από τους Έλληνες, όπως αποδεικνύεται από τις ονομασίες που χρησιμοποίησαν οι Ρωμαίοι για το δέντρο και τον καρπό αυτό. Την ξυλοκερατέα την ονόμαζαν ceratonia, δηλαδή κερατωνίαν και τον καρπό siliqua graeca, δηλαδή ελληνικό λοβό.

Οπωσδήποτε το δέντρο αυτό πριν από τη γέννηση του Χριστού δε φαίνεται να ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο, μέχρι σήμερα, στα ευρωπαϊκά παράλια της Μεσογείου και ιδίως στα νησιά του Αιγαίου πελάγους και την Ελλάδα. Τα ξυλοκέρατα αναφέρονται ως χρησιμοποιούμενα, όπως και σήμερα, για τη διατροφή των ζώων και ιδιαίτερα των χοίρων, και ακόμη και τότε τη θεωρούσαν μετριότατη τροφή για τον άνθρωπος όπως συμπεραίνεται από την παραβολή του ασώτου, όπου αναφέρεται ότι αυτός «επεθύμει γεμίσαι την κοιλίαν αυτού από των κερατίων, ων ήσθιον οι χοίροι, και ουδείς εδίδου αυτώ ». Όπως αναφέρει ο Θεοφύλακτος φύτρωναν πάμπολλες ξυλοκερατιές στη Συρία και την Ιουδαία.

Και τότε ονομαζόταν συνηθέστερα κερατέα, και όχι με το ιωνικό όνομά της κερωνία· μετά πήρε την σημερινή ονομασία ξυλοκερατέα και χαρουπιά. Η τελευταία είναι αραβική (Kharrub), επικράτησε δε σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, γιατί φαίνεται ότι κατά το Μεσαίωνα που οι Άραβες ήταν οι κύριοι σχεδόν όλης της Μεσογείου, ώθησαν και επέκτειναν στα παράλια αυτής της θάλασσας την καλλιέργεια αυτού του δέντρου και τη χρήση αυτού του καρπού.

Έτσι σήμερα οι Γάλλοι το δέντρο το αποκαλούν Caroubier και τον καρπό caroube, carobe ή caroyge (όπως και féce de Pythagore) · οι Ιταλοί το ονομάζουν catoba ή carruba και το δέντρο carobo, carrabo ή carrubio· οι Ισπανοί το λένε Algarrobo και οι Άγγλοι carob-tree και τον καρπό carob-bean.

Εκτός όμως από το αραβικό όνομα επικράτησε στους Ευρωπαίους και η περίεργη ονομασία δέντρο φέρον τον άρτο του Αγίου Ιωάννη (γαλλικά arbre àpain de Saint Jean, αγγλικά Saint John’s bread tree, γερμανικά Joannis Brodbaum), η οποία φαίνεται να προέκυψε από εσφαλμένη παράδοση, κατά την οποία οι αναφερόμενες ακρίδες που αναφέρονται από τους ευαγγελιστές Ματθαίο και Μάρκο, τις οποίες έτρωγε ο βαπτιστής Ιωάννης στην έρημο με μέλι άγριο, δεν ήταν παρά ξυλοκέρατα.

Σήμερα η ξυλοκερατιά συναντάται αυτοφυής ή καλλιεργούμενη σε όλα σχεδόν τα θερμά παράλια της Μεσογείου και ιδιαίτερα στη Συρία, την Κρήτη, τη Ρόδο, την Κύπρο και άλλα νησιά του Αιγαίου πελάγους, στη Λακωνία και άλλα μέρη της Ελλάδας, στη Σαρδηνία, την Σικελία, την Καλαβρία και άλλα μέρη της Ιταλίας, σε μερικά μέρη της μεσημβρινής Γαλλίας και την Κορσική, στην Ισπανία και την Πορτογαλία καθώς και σε όλα σχεδόν τα παράλια της Αφρικής, δηλαδή το Μαρόκο, την Αλγερία, την Τύνιδα, την Τρίπολη και την Αίγυπτο.. Από τους Ισπανούς μετανάστευσε και στο Μεξικό και σε μερικά μέρη της Νότιας Αμερικής.

Περιγραφή

Η ξυλοκερατέα ανήκει στην τάξη των Ελλοβοκάρπων, στην οικογένεια των Καισαλπινοειδών και στο γένος Κερωνία, του οποίου αποτελεί το μοναδικό είδος. Είναι δέντρο μακρόβιο, μετρίου μεγέθους, αειθαλές, αναπτυσσόμενο αργά, που φυτρώνει στα πιο άγονα, πετρώδη και ξηρά εδάφη και δεν αντέχει το κρύο πάνω από τους -7^ο έως -8^οC. κατά το δριμύ ψύχος του 1879-1880 σε πολλές ξυλοκερατιές στην Αθήνα διερράγη ο κορμός τους.

Έχει φύλλα σύνθετα από 4, 6, ή 8 φυλλαράκια, ωοειδή, ακέραια, λεία, σκυτώδη, βαθιά πράσινα, άνθη μικρά, κοκκινα σε μορφή βοτρύων, πολύγαμα, δηλαδή υπάρχουν δέντρα που έχουν μόνο αρσενικά άνθη και άλλα που έχουν μόνο θηλυκά και άλλα που έχουν αρσενικά και ερμαφρόδιτα (άνθη που έχουν τα αρσενικά και τα θηλυκά όργανα).

Πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή σ’ αυτό καθώς είναι η βάση της καλλιέργειας αυτού του δέντρου για την παραγωγή καρπού.

Ο καρπός της χαρουπιάς, δηλαδή το ξυλοκέρατο, είναι λοβός πεπλατυσμένος, μακρύς 10-20 και πλατύς 2-3 εκ., σκυτώδης, υπομέλας, και περισσότερο ή λιγότερο σε μορφή κέρατου (γι’ αυτό και ονομάστηκε κεράτιον από τους αρχαίους), γεμάτος από σάρκα σακχαρώδη που περιβάλλει τους σκληρούς, κεραμόχροους σπόρους που βρίσκονται μέσα του κατά μήκος  και σε σειρά. Καλύπτει πάρα πολλές ανάγκες του ανθρώπου όπως θα δούμε. 

Υπάρχουν ελάχιστες ποικιλίες της χαρουπιάς. Κατά τους καλλιεργητές είναι:

α) η άκαρπος, που στην πραγματικότητα δεν είναι ποικιλία αλλά απλά αυτή που έχει αρσενικά άνθη και χρησιμεύει ως υποκείμενο για μπόλιασμα·

β) η άγρια, που έχει ξυλοκέρατα, λεπτά, τοξοειδή, ξυλώδη, μακριά 10-15εκ., που ωριμάζουν πιο νωρίς από τις άλλες ποικιλίες και είναι σχεδόν άχρηστα· χρησιμεύει σαν καλλωπιστικό δέντρο (δεντροστοιχιών) και ως υποκείμενο για μπόλιασμα·

γ) η ημιάγρια (Ceratonia siliqua vulgaris – Risso), που έχει άφθονους αλλά ινώδεις καρπούς που είναι χρήσιμοι μόνο για διατροφή των ζώων και για απόσταξη·

δ) η ήμερη (Ceratonia siliqua lalissima-Risso) η κατά προτίμηση καλλιεργούμενη που έχει λιγότερους καρπούς από την προηγούμενη, αλλά μακρούς, πλατείς, παχείς, πολύ σακχαρώδεις, γι’ αυτό και αποσταζόμενους, που τρώγονται ευχάριστα όχι μόνο από τα ζώα αλλά και από τους ανθρώπους.

Φυσικό περιβάλλον - Καλλιέργεια

Η χαρουπιά ευδοκιμεί σε κλίματα που φυτρώνουν χωρίς πρόβλημα τα εσπεριδοειδή, αλλά συναντάται αυτοφυής και σε ψυχρότερες χώρες· ωστόσο δεν την βρίσκουμε πέρα από τη ζώνη που περιλαμβάνει την ελιά.

Προτιμά τα ασβεστούχα χώματα, φυτρώνει και στα πιο πετρώδη και ξερά εδάφη και είναι ευεργέτημα για τις χώρες που είναι άγονες, γιατί παρέχει σχετικά άφθονο και θρεπτικό καρπό κατάλληλο για τη διατροφή ζώων και ανθρώπων. Δεν αναπτύσσεται όμως τόσο καλά όπως στα γόνιμα και σχετικά δροσερά μέρη, όπου αυξάνεται πολύ γρήγορα.

«Είναι», λέγει ο πολύς Γασπαρίνος (*), «απίστευτη η ταχύτητα με την οποία αυξάνει αυτό το δέντρο με το σκληρότατο ξύλο στα εκλεκτά εδάφη. Οι ενός χρόνου χαρουπιές σ’ αυτά τα εδάφη αποκτούν κορμό ύψους 3 έως 4μ., διαμέτρου δε 22 εκ.». Την παρατήρηση αυτή, την οποία πήρε από την περιγραφή του Fisclier, τη βρίσκουμε πολύ υπερβολική, γιατί σε γόνιμα και αρδευόμενα καλά εδάφη στο εδώ Δενδροκομείου, είδαμε σπέρνοντας χαρουπιά ότι αυτές αναπτύσσονται με σχετική πράγματι ταχύτητα, αλλά ποτέ με τόση όση περιγράφει ο Fischer. Ούτε οι Αίλαντοι ή οι Ευκάλυπτοι μέσα σ’ ένα χρόνο δεν αποκτούν έστω και τρία μέτρα, αν και θεωρούνται από τα ταχύτατα αναπτυσσόμενα σε γόνιμα εδάφη.

Είναι βέβαιο ότι η χαρουπιά, που είναι δέντρο που αναπτύσσεται αργά, σε γόνιμο έδαφος αναπτύσσεται σχετικά γρηγορότερα, όπως συμβαίνει άλλωστε σε όλα σχεδόν τα φυτά. Δεν ευδοκιμεί στα ελώδη και υγρά εδάφη.

Πολλαπλασιασμός

Η χαρουπιά πολλαπλασιάζεται μόνο με τη σπορά και τον εμβολιασμό. 

Η σπορά τους γίνεται κατά προτίμηση τον Απρίλιο όταν δεν υπάρχει πια φόβος να προσβληθούν από τους όψιμους παγετούς της άνοιξης.

Για το σκοπό αυτό οι σπόροι που έχουν εξαχθεί από τους λοβούς, μουλιάζονται για 3 ή 4 μέρες, σε νερό που ανανεώνεται καθημερινά. Σπέρνονται ή επί τόπου κάθε τρείς ή τέσσερις, ή πεταχτά σε σπορεία που έχουν προετοιμαστεί σε βαθιά σκάφη και με γενναία λίπανση.

Επειδή η χαρουπιά έχει ρίζα κάθετη και σε μεταφύτευση δύσκολα ριζώνει, η επί τόπου σπορά της είναι προτιμότερη, γιατί έτσι αποκτούν τη θέση στην οποία πρόκειται να μείνουν και να καρποφορήσουν τα δέντρα.

Στα ξερά κλίματα η διατήρηση της κάθετης ρίζας έχει μεγάλη σημασία, γιατί αυτή εισδύει νωρίτερα στα κατώτερα στρώματα του εδάφους και αντλεί το νερό από αυτά, το οποίοι δεν έχουν ή δεν είναι αρκετό στα επιπόλαια στρώματα, όπου, τουλάχιστο στα πρώτα χρόνια περιορίζονται οι ρίζες των μεταφυτευόμενων δέντρων. Μετά από μήνες ή ένα χρόνο από την επιτόπου σπορά αφαιρούνται τα φυτά που κρατιέται μόνο το πιο εύρωστο σε κάθε θέση σποράς.

Αυτές που έχουν σπαρθεί σε πρασιές αμέσως μόλις αποκτήσουν ύψους 4-5 εκ. βοτανίζονται και αραιώνονται, αφαιρούνται τα μικρότερα και τα ασθενέστερα, έτσι ώστε αυτές που θα απομείνουν στην πρασιά να έχουν μεταξύ τους απόσταση 5-10 εκ. Πριν και μετά την αραίωση οι πρασιές ποτίζονται και τα ποτίσματα, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, κάθε 15 μέρες τουλάχιστον.  Τέσσερις ή πέντε μέρες μετά από κάθε πότισμα οι πρασιές πρέπει να βοτανίζονται για να μην πνίξουν τα νεαρά φυτά τα αναπτυσσόμενα παρασιτικά χόρτα. Τον Αύγουστο μονοβεργίζονται, δηλαδή αφαιρούνται με κοφτερό μαχαίρι οι αναφυόμενοι βλαστοί από τα πλάγια του κεντρικού άξονα έτσι ώστε να αναπτυχθεί γρήγορα ο κορμός του.

Πηγές: Ελληνική Γεωργία Δεκέμβριος 1894

Photo: http://en.wikipedia.org/wiki/Ceratonia_siliqua

Από Ftiaxno.gr

Βελανιδιά: σπορά φύτεμα

Βελανιδιά: σπορά φύτεμα

Προτάσεις προς τα σχολεία για αναδασώσεις με δρυς (βελανιδιές)

Α. Με φύτεμα

I. Στην  Ελλάδα το φύτεμα στο δάσος γίνεται μόνο τον (Οκτ.), Νοε., Δεκ., Ιαν., (Φεβ.).
Τα δενδρύλλια πρέπει να είναι της ίδιας χρονιάς, δηλαδή αυτά που φύτρωσαν μεταξύ του προηγούμενου Φεβρουαρίου και Μαΐου. Έτσι  πρέπει να γίνει για να υπερέχει ο όγκος της ρίζας από εκείνον, του βλαστού.

II. Πρέπει να ανοίξουμε λάκκο διαμέτρου 50 εκ. και βάθους 50 εκ. Αυτό γίνεται μόνο με μηχάνημα, διότι το έδαφος είναι συνήθως πολύ σκληρό!! Θα πρέπει όμως, να γνωρίζουμε ότι τα μηχανήματα κάνουν μεγάλη ζημιά στην φυσική  αναγέννηση, γιατί συμπιέζουν το έδαφος, φέρνουν το άγονο έδαφος στην επιφάνεια, κ.λπ.

III. Τον λάκκο που ανοίξαμε πρέπει να τον γεμίσουμε με μαλακό  χώμα μέχρι περίπου 30 εκ., για να μπορέσουν οι ρίζες του μικρού δενδρυλλίου που θα φυτέψουμε να εισχωρήσουν γρήγορα προς τα κάτω, ώστε να βρίσκουν νερό και τους καλοκαιρινούς μήνες. (Το πάνω στρώμα ξεραίνεται!). Πάνω στο χώμα τοποθετούμε το δενδρύλλιο και γεμίζουμε το χώρο γύρο του με μαλακό χώμα, χωρίς πέτρες. Πατάμε γύρω – γύρω  χωρίς να πατάμε την μπάλα. Στην συνέχεια, κάνουμε στο χείλος του λάκκου, ένα μικρό ανάχωμα για να περιορίζονται τα νερά του ποτίσματος. Τέλος, ποτίζουμε αμέσως, με 1 -2 κουβάδες νερό. (Στο φύτεμα είναι απαραίτητο το πότισμα, αλλά συνήθως πρακτικώς ανέφικτο!). 

σωστός τρόπος

Επειδή τα παραπάνω δεν εξηγούνται στους εθελοντές που συμμετέχουν στις αναδασώσεις και επειδή συνήθως τα δενδρύλλια που φυτεύονται είναι μεγάλα, το φύτεμα συνήθως γίνεται έτσι:

λάθος τρόπος

Έχω ξεθάψει πολλά τέτοια φυτά. Δυστυχώς δεν συνέρχονται, γιατί το δενδρύλλιο βάλθηκε στον σκληρό και άγονο πάτο του λάκκου όπου δυσκολεύονται οι ρίζες του να προχωρήσουν στο βάθος. Επιπλέον θάφτηκε ο λαιμός* του δενδρυλλίου, γεγονός που προκαλεί πρόβλημα στην υγεία του. Ακόμα, εάν συνεχίσουμε κατά τα άλλα, όπως είναι σωστό, δεν θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν πάντως δώσουμε στους εθελοντές δενδρύλλια ενός έτους, καταλαβαίνουν ότι αν τα τοποθετήσουν στον πάτο του λάκκου θα τα θάψουν, οπότε συνήθως μόνοι τους ρωτούν «τι πρέπει να κάνουμε;».

(*λαιμός του φυτού: σημείο που συναντάει ο βλαστός την ρίζα)

Β. Με σπορά

Οι σπόροι φτάνουν γρήγορα  στις καμένες εκτάσεις. Πολλοί φτάνουν με τον αέρα (π.χ. Χαλέπιο πεύκο Pinus halepensis, σφεντάμια και διάφορες πόες).
Άλλοι όμως χρειάζονται βοήθεια, για παράδειγμα: η κουκουναριά Pinus pinea και οι βελανιδιές Quercus spp., των οποίων οι σπόροι είναι βαριοί και γι’ αυτό μεταφέρονται από πουλιά και ιδιαίτερα από την Κίσσα. Η Κίσσα, ο σημαντικότερος μεταφορέας βελανιδιών στην Ευρώπη, δεν φτάνει όμως μακρύτερα από 4 χιλιόμετρα από εκεί που ζει! Λόγω ανθρώπινων επεμβάσεων (υλοτομία, εκχερσώσεις για οικιστική ανάπτυξη, χωράφια, δρόμους, αεροδρόμια κ.λπ.) σήμερα απουσιάζουν από μεγάλες εκτάσεις, κουκουναριές και Ήμερες Βελανιδιές. Για το λόγο αυτό χρειάζεται να τα σπείρουμε εμείς.

Παρακάτω παρουσιάζουμε τις δραστηριότητες που μπορούμε να οργανώσουμε με τα σχολεία:

Ι. Μάζεμα των σπόρων (από Παιδικούς Σταθμούς και Δημοτικά). Το φθινόπωρο, μόλις πέσουν τα βελανίδια από τα δέντρα πρέπει να μαζευτούν γρήγορα, γιατί υπάρχουν πολλά ζώα που τα τρώνε (πουλιά, τρωκτικά, αιγοπρόβατα, γουρούνια κ.λπ.). Η ακριβής εποχή που ωριμάζουν, εξαρτάται από το είδος της βελανιδιάς και την τοποθεσία. Για το λόγο αυτό, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να συνεργάζονται με τοπικούς ειδικούς. Δυστυχώς, οι υπάλληλοι των δασαρχείων συνήθως, παραδόξως και ανεπίτρεπτα, δεν έχουν ιδέα!!

ΙΙ. Μεγάλωμα των δενδρυλλίων (από Παιδικούς Σταθμούς και Δημοτικά). Ιδανική λύση αποτελούν οι άδειες συσκευασίες  TETRA-PAK από γάλα, ενός ή δύο λίτρων. Η διαδικασία είναι η εξής:
-    Πλένουμε καλά τα δοχεία
-    Ανοίγουμε με ένα καρφί 5-6 τρύπες στον πάτο
-    Γεμίζουμε μέχρι 5 εκ. κάτω από το επάνω χείλος του δοχείου με χώμα χωραφιού.
      (pH>7. ΟΧΙ χώμα για λουλούδια, π.χ. καστανόχωμα, όπου έχει pH<6 br=""> -    Βάζουμε «ξάπλα» ένα βελανίδι
-    Γεμίζουμε με χώμα μέχρι επάνω
-    Βάζουμε όλα τα δοχεία δίπλα – δίπλα σε ένα λάκκο με άμμο, ο οποίος βρίσκεται σε ηλιόλουστη τοποθεσία (π.χ. ένα σκάμμα)

-    Ποτίζουμε ανάλογα με τον καιρό, τόσο, όσο χρειάζεται ώστε να είναι το χώμα στα δοχεία, ελαφρά υγρό.

-    Τα δενδρύλλια τα δίνουμε το φθινόπωρο σε Γυμνάσια και Λύκεια για φύτεμα.

Για το φύτεμα (το οποίο απαιτεί πότισμα, βλ. παράγραφο Α), ποτίζουμε τα δοχεία καλά ώστε  να γίνει το χώμα συμπαγές. Μετά ανοίγουμε προσεκτικά με κοπίδι το δοχείο και φυτεύουμε στο λάκκο των 50 Χ 50 εκ.

ΙΙΙ. Σποροφύτευση Βελανιδιάς (από Γυμνάσια και Λύκεια). Γίνεται σε καμένα δάση και σε βοσκοτόπους. Μετά τις πρώτες βροχοπτώσεις, σπέρνουμε τα βελανίδια κατευθείαν στην οριστική τους θέση. Εάν δεν έχουμε τη δυνατότητα να περιφράξουμε, θα σπείρουμε περίπου 100 βελανίδια ανά στρέμμα, έχοντας υπόψη ότι βγαίνουν περίπου τα 10 για τους εξής λόγους: άλλα τρώγονται από τρωκτικά, σε άλλα δεν έγινε αρκετά βαθειά η τρύπα, ενώ άλλα τρώγονται από αιγοπρόβατα ή και άγρια φυτοφάγα ζώα αμέσως μόλις βλαστήσουν.

Καλύτερη λύση, αν υπάρχει έντονος κίνδυνος από βόσκηση και άλλες παρεμβάσεις, είναι να σπέρνουμε μόνο 8 σημεία ανά στρέμμα. Ανοίγουμε στο κάθε σημείο 5 διαφορετικές τρύπες διαμέτρου 20 εκ. και βάθους 30 εκ. και σπέρνουμε στην κάθε μια από ένα βελανίδι. Σε αυτή την περίπτωση είναι καλό να έχουν σημανθεί τα σημεία σποράς από ειδικούς. Η επιτυχία είναι σχεδόν 100% σίγουρη. Η παρακολούθηση της ανάπτυξης των δενδρυλλίων (π.χ. κλάδεμα για επιτάχυνση της ανάπτυξής τους) διευκολύνεται πολύ με αυτές τις μικρές τοπικές περιφράξεις, γιατί βρίσκουμε εύκολα τα σημεία σποράς.

Γ. Με υποστήριξη της φυσικής αναβλάστησης

Σε αυτή τη δραστηριότητα, μπορούν να βοηθήσουν σχολεία πρόσκοποι και άλλες τοπικές ομάδες. Περιλαμβάνει αναπτυξιακό κλάδεμα, αραίωμα (κυρίως σε πεύκα) και ενδεχόμενες μικρές ατομικές περιφράξεις. Οι περιφράξεις μεμονωμένων νεαρών δενδρυλλίων, είναι η πιο ενδεδειγμένη λύση σε μέρη όπου υπάρχει άφθονη φυσική σπορά και αναγέννηση, αλλά η αναδάσωση εμποδίζεται από την υπερβόσκηση (π.χ. δάση Ξηρόμερου).

Ίρις Θεοδωρίδου, Ελ. Βενιζέλου 173b, Τ.Κ. 14671 Ν. Ερυθραία
Τηλ. /Fax 22950 23149
Ε-Mail: iristheodoridou@gmail.com

Πηγή: http://velanidodasos.gr/oakseeds/

http://dasosxiromerou.blogspot.gr/

Βιοδυναμικό ημερολόγιο σποράς Μαρτίου 2013

Βιοδυναμικό ημερολόγιο σποράς Μαρτίου 2013

Ιδανικές μέρες για να σπείρουμε και να μεταφυτεύσουμε είναι:

- Από την Παρασκευή 1^η έως Δευτέρα στις 4 Μαρτίου

- Στις 1/3 μπορούμε να ξεκινήσουμε μετά τα μεσάνυχτα

- Στις 4/3 θα πρέπει να σταματήσουμε πριν αλέκτωρ λαλήσει τρεις

- 19/3 (μεσάνυχτα) έως 31/3  (από τις 4μμ)

- 19/3 μπορούμε να ξεκινήσουμε από τα μεσάνυχτα

- 31/3 από τις 4μμ ως τα μεσάνυχτα, νισάφι πια.

Ειδικότερα τώρα:

Ανθέων

Για φυτά που χρησιμοποιούμε τον ανθό τους (κ.λπ.) είναι πλούσιες οι ευκαιρίες για σπορά και φύτεμα αυτόν το μήνα:

- Παρασκευή 1/3 από ντάλα μεσημέρι (3 μμ ας πούμε) και μετά

- Σάββατο 2/3 από αργά το πρωί (11μμ περίπου) έως αργά τη νύχτα (μη φτάσετε στα μεσάνυχτα) 

- Κυριακή 3/3 πρωί-πρωί αφού πιείτε και το καφεδάκι σας (γύρω στις 7) και  έως αργά το μεσημέρι (κατά τις 5 να έχετε τελειώσει)

- Τρίτη 19/3 από τα μεσάνυχτα και έως το πρωί κατά 8 και μετά από τις 6μμ κι όσο αντέξετε (ακόμη και μέχρι τα μεσάνυχτα) 

- Τετάρτη 20/3 όλη η μέρα είναι δική σας

- Πέμπτη 21/3 από τα μεσάνυχτα και μέχρι αργά το απόγευμα (ως τις 6μμ είστε μια χαρά) 

- Πέμπτη 28/3 από νωρίς χαράματα κατά τις 4 (ούτε καφέ δεν προλαβαίνετε να πιείτε) έως νωρίς το μεσημέρι (1μμ ε, καιρός είναι να τα μαζεύετε)

Καρπού

Για φυτά που χρησιμοποιούμε τον καρπό τους (ντομάτα, πιπεριές, κ.λπ.) δεν θα έχετε και τόσες ευκαιρίες αυτόν το μήνα:

- Σάββατο 23/3 από το απόβραδο (7μμ είναι καλά για ξεκίνημα) ως τα μεσάνυχτα

- Κυριακή 24/3 όλη τη μέρα 

- Τρίτη 26/3 λίγο μετά τα μεσάνυχτα και ως τις 10 το πρωί ότι σπείρατε σπείρατε.

 

Ρίζας

Για φυτά που χρησιμοποιούμε τη ρίζα τους (Καρότα, ραπανάκια κ.λπ.) μόλις 5 μέρες είναι ευνοϊκές αυτόν το μήνα:

 

- Παρασκευή 1/3 από καμιά ώρα μετά τα μεσάνυχτα και ως τις 2 το μεσημέρι

- Σάββατο 2/3 πάλι από βαθιά μεσάνυχτα (από τις 1πμ) ως το δεκατιανό σας

- Τρίτη 26/3 από τις 11 το πρωί ως τα μεσάνυχτα

- Τετάρτη 27/3 όλη η μέρα δική σας

- Πέμπτη 28/3 από τα μεσάνυχτα και έως τις 3πμ (ποιος έχει τη διάθεση για φύτεμα μέσα στ’ άγρια μεσάνυχτα;) και από το μεσημεράκι κατά τις 2μμ ως μεσάνυχτα

Φυλλώματος

Για φυτά που χρησιμοποιούμε το φύλλωμά τους (μαρούλια, χορταρικά κ.λπ.) πάλι αυτός ο μήνας είναι  κομματάκι τσιγκούνικος στις ευνοϊκές ημέρες:

- Κυριακή 3/3 από τις 6μμ ως τα μεσάνυχτα

- Δευτέρα 4/3 όλη τη μέρα 

- Τρίτη 5/3 κι ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα αν θέλετε μπορείτε να σπείρετε αλλά 12 το μεσημέρι σταματάτε

- Σάββατο 23/3 πιείτε με την ησυχία σας το καφεδάκι σας, κουβεντιάστε λιγάκι, διαβάστε κάτι τις και από τις 9 το πρωί ως το απόγευμα (εντάξει, μην το παρακάνουμε, κατά τις 6μμ τέλος) 

- Κυριακή 31/3 Προλαβαίνετε να πιείτε τον καφέ, να βάλετε τα καλά σας για να πάτε στην εκκλησία ή στο καφενείο, να κάνετε καμιά εκδρομή, να φάτε όλοι μαζί, από τις 5 το απόγευμα και μετά ως τα μεσάνυχτα βάλτε τα ρούχα της δουλειάς κι αρχίστε να σπέρνετε ή να φυτεύετε.

Πώς πέρασε τελικά αυτός ο μήνας, ε;

Αν τώρα βλέπετε ότι ο χρόνος δεν είναι αρκετός και θέλετε οπωσδήποτε, σώνει και καλά να σπείρετε και να φυτέψετε κι άλλες μέρες, ε, τι να σας πούμε, με όχι και τόσο ευνοϊκά αποτελέσματα μπορείτε να προχωρήσετε:

- Τρίτη 5/3 φυλλώδη από 00:01 έως 12 μεσημέρι

- Τετάρτη 6/3 για καρπό από τις 1 το μεσημέρι και έως τις 6 το απόγευμα

- Πέμπτη 7/3 για άνθη από τα μεσάνυχτα ως τις 11 το πρωί,  για καρπό από τις 12 το μεσημέρι έως τα μεσάνυχτα

- Παρασκευή 8/3 για ρίζα όλη τη μέρα

- Σάββατο 9/3 για ρίζα όλη τη μέρα

- Κυριακή 10/3 για άνθη όλη τη μέρα

- Δευτέρα 11/3 για άνθη έως το απόβραδο (γύρω στις 8μμ) και για φυλλώδη από καμιά ώρα μετά ως τα μεσάνυχτα.

- Τρίτη 12/3 για φυλλώδη όλη την ημέρα

- Τετάρτη 13/3 για φυλλώδη όλη την ημέρα

- Πέμπτη 14/3 για φυλλώδη λίγο πριν δύσει ο ήλιος (περίπου στις 6μμ) και για καρπό από τις 7 το απόγευμα και μετά.

- Παρασκευή 15/3 για καρπό όλη την ημέρα

- Σάββατο 16/3 για καρπό με το που αλλάζει η μέρα ως τις 2 τα χαράματα και από τις 11πμ έως τις 6μμ, για ρίζες από λίγο πριν δύσει ο ήλιος (κατά τις 6) ως τα μεσάνυχτα

- Κυριακή 17/3 για ρίζες όλη την ημέρα

- Δευτέρα 18/3 για ρίζες από την αλλαγή της μέρας μέχρι λίγο πριν δύσει ο ήλιος για άνθη από αργά το απόγευμα (κατά τις 7) ως τα μεσάνυχτα.

Δεν είναι καθόλου καλή ιδέα να προχωρήσετε σε σπορά ή μεταφύτευση κατά τις ημέρες:

Τρίτη 5/3 από 12 το μεσημέρι και μετά

Τετάρτη 6/3 έως τις 12 μεσημέρι και από το απογευματάκι όταν ο ήλιος πλησιάζει να δύσει (από τις 6 και μετά).

Σάββατο 16/3 από αργά το μεσημέρι έως το βράδυ

Πέμπτη 21/3/ από το απογευματάκι καμιά ώρα πριν δύσει ο ήλιος και μετά

Παρασκευή 22/3 όλη τη μέρα

Σάββατο 23/3 πρωινιάτικα (δηλαδή ως τις 9 περίπου)

Δευτέρα 25/3 όλη την ημέρα

Παρασκευή 29/3 όλη την ημέρα

Σάββατο 30/3 όλη την ημέρα

Κυριακή 31/3 ως το απόγευμα (ως τις 5μμ)

 

Aπό Ftiaxno.gr

Κάτι κινείται στον χώρο της υδροπονικής καλλιέργειας

Τσατσάκης Γιάννης

Έντονη κινητικότητα παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στο χώρο της υδροπονίας με σημαντικά και φιλόδοξα πρότζεκτ να παίρνουν την τελική τους μορφή κι άλλα ακόμα να βρίσκονται στα «σκαριά» ακολουθώντας το δρόμο που χάραξαν πριν αρκετά χρόνια οι «πρωτοπόροι» του κλάδου.

Ως κέντρα των εξελίξεων εμφανίζονται η Μακεδονία και η Θράκη όπου έχουν πρόσφατα υλοποιηθεί ή «κυοφορούνται» μεγάλες επενδύσεις, όμως εξίσου οοβαρές προσπάθειες βρίσκονται σε εξέλιξη σε Πελοπόννησο και Κρήτη.

Ως κέντρα των εξελίξεων εμφανίζονται οι περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης όπου έχουν πρόσφατα υλοποιηθεί ή «κυοφορούνται» αυτό το διάστημα μεγάλες και κοστοβόρες επενδύσεις, όμως εξίσου οοβαρές (αν και μικρότερου μεγέθους) προσπάθειες βρίσκονται σε εξέλιξη στην Πελοπόννησο και την Κρήτη. Παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν ότι οι ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες της χώρας μας και η αυξημένη ζήτηση από τις αγορές του εξωτερικού προσδίδουν στον κλάδο τεράστια περιθώρια ανάπτυξης, κάτι που δικαιολογεί το αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον που καταγράφεται το τελευταίο διάστημα.
Ωστόσο, ο βασικός ανασταλτικός παράγοντας έχει να κάνει με τις υψηλές απαιτήσεις  της συγκεκριμένες δραστηριότητας σε καφάλαιο. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες επενδύσεις πραγματοποιούνται από ομίλους που διαθέτουν υψηλά αποθέματα ρευστότητας ή καταφέρνουν να συνάψουν στρατηγικές συμμαχίες με ξένους επενδυτές.
Τα σχέδια της Redestos-Ευθυμιάδης
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συμφωνία που βρίσκεται προ των πυλών μεταξύ της Redestos-Ευθυμιάδης και της Ηasadd Food Company από το Κατάρ και η οποία αναμένεται να δώσει στον ελληνικό όμιλο τον απαραίτητο οικονομικό «αέρα» προκειμένου να κάνει πράξη τα επενδυτικά του πλάνα στη θερμοκηπιακή παραγωγή αγροτικών προϊόντων. Οι βάσεις της συμφωνίας μπήκαν στο πρόσφατο ταξίδι του Έλληνα πρωθυπουργού στο αραβικό εμιράτο, συνοδεία ομάδας Ελλήνων επιχειρηματιών, μεταξύ των οποίων και ο επικεφαλής της Redestos-Eυθυμιάδης, Νίκος Ευθυμιάδης.


«Κάναμε τις πρώτες διερευνητικές επαφές με τη Hasadd Food Company, η οποία είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος εταιρεία του Κατάρ στον αγροκτηνοτροφικό τομέα και πρόκειται στο επόμενο διάστημα να ετοιμάσουμε και να τους παρουσιάσουμε επιχειρηματικά πλάνα για επενδύσεις στην αγροτική παραγωγή», εξηγεί στην Agrenda ο κ. Ευθυμιάδης προσθέτοντας πως «έχουμε τεχνογνωσία για τέτοιες επενδύσεις και ψάχνουμε στρατηγικό επενδυτή για να τις συγχρηματοδοτήσουμε».
Τη φάση των πρώτων επαφών θα ακολουθήσει δεύτερη επίσκεψη από πλευράς της Redestos στο Κατάρ, ενώ πιθανή είναι κι η έλευση αποστολής της Hasadd Food στη Θεσσαλονίκη.
Το πρώτο κοινό επενδυτικό σχέδιο του Οµίλου Redestos και της Hasadd Food αναµένεται να είναι αυτό της θυγατρικής «Agritex Ενεργειακή», για τη δηµιουργία θερµοκηπιακής εγκατάστασης παραγωγής ντοµάτας µε τη µέθοδο της υδροπονίας και µε χρήση γεωθερµίας, σε περιοχή της Νέας Κεσάνης Ξάνθης. Ο βορειοελλαδικός όµιλος είναι κοντά να εξασφαλίσει το σχετικό γεωθερµικό πεδίο, επιφάνειας 200 στρεµµάτων, κάτι που θα συµβεί µόλις ο ΕΟΤ δώσει λύση, σε ένα ζήτηµα που σχετίζεται µε την οριοθέτηση παρακείµενων ιαµατικών λουτρών. Αυτό, όπως εκτιµά ο κ. Ευθυµιάδης, είναι εφικτό να συντελεστεί έως το προσεχές Πάσχα, δηµιουργώντας τις αρχικές προϋποθέσεις για την επένδυση, που σε πλήρη ανάπτυξη θα φθάσει τα 20 εκ. ευρώ.
Με όχημα τη «Lucia»



Η συνεργασία των δύο πλευρών είναι πολύ πιθανό να επεκταθεί και σε ένα δεύτερο πρότζεκτ. Στα σχέδια της Ρεδεστός-Ευθυμιάδης είναι η δημιουργία ενός ακόμη θερμοκηπίου με χρήση φυσικού αερίου στην περιοχή του νομού Κιλκίς. «Είναι σε πολύ πρώιµο στάδιο ο σχεδιασµός, αλλά αν βρεθεί στρατηγικός επενδυτής θέλουµε να κάνουµε άλλη µια επένδυση της τάξης των 20 εκ. ευρώ και πάλι για παραγωγή υδροπονικής ντοµάτας» επισηµαίνει ο κ. Ευθυµιάδης και τονίζει ότι πολλοί τοπικοί δήµοι είναι πρόθυµοι να παραχωρήσουν κοινοτικές γαίες για την επένδυση.
Να σημειωθεί ότι ο όμιλος ήδη λειτουργεί επιτυχώς ένα από τα τρία μεγαλύτερα σήμερα στη χώρα θερµοκήπια υδροπονικής παραγωγής ντοµάτας στην Αλεξάνδρεια Ηµαθίας, έκτασης 100 στρεμμάτων µε συµπαραγωγή ενέργειας και χρήση φυσικού αερίου. Τα προϊόντα που παράγει έχουν το brand «Lucia» κι απευθύνονται κυρίως στην εγχώρια αγορά ενώ ένα μικρό μέρος εξάγεται.
Πρώτη παραγωγή για Wonderplant
Tην πρώτη της παραγωγή επιτραπέζιας ντομάτας διοχέτευσε πριν από λίγους μήνες στην αγορά μέσω μεγάλων αλυσίδων σούπερ-μάρκετ η Wonderplant. Πρόκειται για την υδροπονική μονάδα –τη μεγαλύτερη μέχρι στιγμής στον ελλαδικό χώρο- που δημιούργησαν πριν από ενάμιση χρόνο κοντά στην Προτοτσάνη της Δράμας πέντε γνωστοί επιχειρηματίες από το χώρο των τροφίμων Πρόκειται για τους Σπύρο Θεοδωρόπουλο (Chipita), Σταύρο
Νένδο (Select Αρτοσκευάσματα), Αχιλλέα Φώλια (Goody’s), Μιχάλη Αραμπατζή (Ελληνική Ζύμη) και Θέμη Μακρή. Το θερμοκήπιο κόστισε πάνω από 24 εκατ. ευρώ (εντάχθηκε στον Αναπτυξιακό με επιδότηση 40%) και έχει έκταση 120 στρέμματα. Παράγει ετησίως περί τους 7.000 τόνους ντομάτας ενώ διαθέτει και ιδιόκτητο τυποποιητήριο και συσκευαστήριο.
Νέα επένδυση στη Μεσσηνία
Από την περιοχή της Μεσσηνίας προέρχεται η πιο «φρέσκια» επένδυση στο χώρο της εταιρείας ΑΓΑΝ που ανήκει σε επιχειρηματία που προέρχεται από τον εφοπλιστικό κλάδο. Το θερμοκήπιο, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε πριν από ένα μόλις χρόνο, εκείνεται σε 21 στρέματα και θα παράγει κηπευτική ντομάτα. Χρησιμοποιήθηκε η τελευταία λέξη της υδροπονικής τεχνολογίας και το κόστος της έφτασε τα 2 εκατ. ευρώ.
Οι μονάδες
● Πλαστικά Θράκης: O γνωστός όμιλος προχωρά στη δημιουργία θερμοκηπιακής μονάδας για την παραγωγή τομάτας στο γεωθερμικού πεδίου Ν. Ερασμίου-Μαγγάνων του δήμιου Τοπείρου στη Θράκη. Αρχικά θα υλοποιηθεί θερμοκήπιο 20 στρεματα ενώ μέχρι το τέλος της δεκαετίας η εγκατάσταση θα επεκταθεί σε 100 στρέμματα. Το συνολικό ύψος της επένδυσης αγγίζει τα 10 εκατ. ευρώ.
● Θερμοκήπια Δράμας: Η επένδυση ύψους 18,6 εκατ. ευρώ  της εταιρείας-μέλους του ομίλου ΙΤΑ Α.Ε. υλοποιήθηκε το 2006.  Πρόκειται για μια μονάδα 100 στρεμμάτων που παράγει ετησίως πάνω από 2.200 τόνους χρωματιστές πιπεριές οι οποίες εξάγονται στη Μεγάλη Βρετανία.
● Γεωργική Ανάπτυξη ΑΕΕ: Η εταιρεία τεσσάρων γεωπόνων (Κ. Θεοδωρόπουλος, Γ. Ζωγόπουλος, Β. Γριβοκωστόπουλος, Ν. Κοσκολέτος) έχει επενδύσει σε θερμοκηπιακή μονάδα 40 στρεμμάτων στην περιοχή Βουλιέρι Φιλιατρών. Παράγεται τομάτα η οποία διοχετεύεται κυρίως στην εσωτερική αγορά με απόδοση 50 τόνων ανά στρέμμα.
Στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα 51.360 στρέμματα θερμοκηπίων εκ των οποίνω μόλις 850 στρέμματα είναι γυάλινα. Το 50% αυτών βρίσκονται στην Κρήτη, το 25% στη Πελοπόννησο και τα υπόλοιπα διάσπαρτα στην υπόλοιπη Ελλάδα, κυρίως σε Πρέβεζα και Μακεδονία. Οι περισσότερες μονάδες είναι μικρού μεγέθους, με μόλις τρεις μεγάλες μονάδες, τα Θερμοκήπια Δράμας, την Agritex και τη Wonderplant.
Επιμέλεια: Γ. Τσατσάκης, Λ. Λιάμης

Στα σκαριά σχέδιο για ευέλικτες ομάδες των πέντε παραγωγών

Πανάγος Γιάννης 

Ένα παλιό σχέδιο για ενίσχυση των πρωτοβουλιών που αφορούν στη δημιουργία μικρών και ευέλικτων Ομάδων των 5 παραγωγών (κατ’ ελάχιστο) βάζει μπροστά η κυβέρνηση, σαν ανάγκη αναπλήρωσης του κενού που αφήνει η κατάρρευση των μεγάλων Ενώσεων αλλά και σαν προσπάθεια ενδυνάμωσης των εύρωστων μέχρι σήμερα αγροτικών εκμεταλλεύσεων εν όψει των αλλαγών που φέρνει η αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.

Στόχος είναι η αναπλήρωση του κενού που αφήνει η κατάρρευση των μεγάλων Ενώσεων και η ενδυνάμωση των μέχρι σήμερα εύρωστων γροτικών εκμεταλλεύσεων εν όψει της νέας ΚΑΠ.

Το θέμα τίθεται για πρώτη φορά, μετά από χρόνια, στο τραπέζι, με αφορμή τα σενάρια που επεξεργάζονται αρμόδια στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο της προετοιμασίας των εθνικών θέσεων για την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ. Η Ομάδα Εργασίας του υπουργείου προτείνει καθαρά «τη σύσταση βιώσιμων ομάδων αποτελούμενων από τουλάχιστον πέντε παραγωγούς» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο σχετικό υπόμνημα.

Για τους παρεπιδημούντες εν Ιερουσαλήμ είναι από χρόνια γνωστό ότι η παραπάνω πρόταση αποτελεί παλιά θέση των στελεχών της Νέας Δημοκρατίας και έχει να κάνει όχι με ένα μοντέλο συνεργατισμού σαν κι αυτό που γνωρίσαμε στα χρόνια της μεταπολίτευσης, αλλά με την αναγκαιότητα διεύρυνσης και συνεργασίας ακόμα και μεταξύ μεγάλων (για τα ελληνικά δεδομένα) αγροτικών εκμεταλλεύσεων, προκειμένου αυτές να ανταπεξέλθουν στον διεθνή ανταγωνισμό και να πρωταγωνιστήσουν στις περιοχές όπου είναι εγκατεστημένες.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το μοντέλο αυτό είναι κατά κάποιο τρόπο δοκιμασμένο και στη χώρα μας, καθώς στην πρώτη περίοδο σοβαρής αγροτικής ανάπτυξης, στα χρόνια μετά τον πόλεμο, οι περισσότερες εκμεταλλεύσεις βασίζονταν στη στενή συνεργασία ή ακόμα και σε ενιαία σχήματα περισσότερων του ενός συντελεστών του χώρου (αρχηγοί μικρότερων μονάδων).

Οι πληροφορίες θέλουν την κυβέρνηση και κυρίως τους επιτελείς του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να κινούνται δραστήρια για τη θεσμική θωράκιση των Ομάδων νέας γενιάς, οι οποίες θα απηχούν το «πνεύμα» συνεργασίας που εφαρμόζονται ανάμεσα σε πολύ μεγάλα σχήματα στην άλλη πλευρά του ωκεανού. Το θέμα είναι, πως ακριβώς θα προχωρήσει το νέο θεσμικό πλαίσιο, όταν είναι γνωστό το «κενό» που έχει προκύψει στο νόμο 4015/2011 για τους συνεταιρισμούς και η δυσκολία συνεννόησης που υπάρχει επ’ αυτού ακόμα και μεταξύ των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος για παράδειγμα ήταν ο μόνος που τάχθηκε απερίφραστα υπέρ της πλήρους εφαρμογής του νόμου, εν αντιθέσει με τον πρωθυπουργό που απέφυγε επιμελώς να πάρει θέση επ’ αυτού.      
Νέο πρόγραμμα για ομάδες 
Οι Ομάδες Παραγωγών έχουν ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, καθώς προωθούν τη συνεργασία, συμβάλλουν στην τοπική ανάπτυξη, αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα των ποιοτικών /πιστοποιημένων προϊόντων και βελτιώνουν τη διαπραγματευτική ισχύ των μελών τους.

Προτείνονται από την Ομάδα Εργασίας του υπουργείου:
● Η σύσταση βιώσιμων ομάδων αποτελούμενων από τουλάχιστον πέντε παραγωγούς.
● Η από κοινού χρήση των μέσων εμπορίας των προϊόντων και η οργάνωση της εργασίας.
● Η καθετοποίηση της παραγωγής (πρωτογενής μεταποίηση και συσκευασία).
● Η εκπαίδευση/κατάρτιση των μελών
● Η ανάπτυξη συμβολαιακής και πιστοποιημένης γεωργίας. Προτείνεται να ενεργοποιηθούν οπωσδήποτε τα παρακάτω μέτρα του 2ου Πυλώνα, διότι διαπιστώνεται η ύπαρξη συνεργιών με τις ομάδες παραγωγών:
● Βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού: Προώθηση περιφερειακών Δημοπρατηρίων και δημιουργία μικρών τοπικών δικτύων πωλήσεων και εφοδιασμού αγροτικών προϊόντων (τοπικές αγορές).

Λαϊκή ιατρική στο νομό Αχαΐας

Λαϊκή ιατρική στο νομό Αχαΐας

ΓΙΑΤΡΙΚΑ ΒΟΤΑΝΑ

Περδικάκι

Γίνεται στις μάντρες στο χωργιό το φύλλο του μοιάζει σαν της ρίγανης το βάνναε στα σπιργιά και τα γδαρσίματα αφού το στουμπάγανε

Κρούσταλλο

Λουλούδι με πλατιά και χοντρά φύλλα το βάνανε πάνου στο βυζικάντι και τράβαγε τα υγρά...

Εγκεφαλικό

Μετα το εγκεφαλικό συμφόρεση πρέπει: να ρίχνουμε βεντούζες και τις κόβουμε τρίψιμο με οινό­πνευμα τσουκνίδες και τεντόπανο....

 Για δάγκωμα σκύλου

Άμα σε δαγκώσει σκυλί για να μην πάθεις τίποτα βγάνεις μερικές τρίχες απο το ίδιο το σκυλί και τις βάνεις μέσα σ' ένα κουτάλι με λάδι κι αφού το ζεστάνεις το βάνεις πάνου στη δαγκωματιά..

Απολύμανση πληγής

Γλύφεις και φτύνεις το αίμα ή κατουράς την πληγή το κάτουρο το σάλιο έχουνε αντισυπτική προστασία...

Λαγομηλίτσα ή λαγομηλιά ή κοκκινομηλίτσα ή ψωμί του λαγού (το λένε στο πουρναρό-καστρο).

Βγάνεις τις ρίζες του τις βράζεις όπως το τσάι και πίνεις 1 ή 2 ποτήρια του κρασιού το πρωί ανα­λόγως...Είναι για τον προστάτη..

Μούσκλια απο αραποσίτι: Η ρίζα από βούρλα, τα βράζεις για τον πονόκοιλο...

Ροδιά: αφού καις το ξύλο της ή μουρόχορτο ξεραμένο για την μπαρδαβίτσα. Σε πληγή το ξύσμα απο λουρίδα δερμάτινη...

Ελιά: φύλλα με άνθος, βρασμένα για τα ούλα και το έλκος του στομαχιού

Ενώ για το καρκίνο οι τουφίτσες της ελιάς λιώνονται-σουρώνονται και το πίνεις, ή της αγριλιάς, 1 ποτήρι φύλλα με δύο ποτήρια νερό τα λιώνεις στο ανακατευτήρι, το σουρώνεις και πίνεις απο ένα ρακοπότηρο πρωί-μεσημέρι-βράδυ κάνει και για αλλεργία.

Μελιά με κρασί: Βρασμένο, ποτίζανε τα πράματα όταν είχανε κρυώσει...

Αλιγαργιά: Βοηθάει την σεξουαλική εγκράτεια, με αλιγαργιά δενότανε το άγαλμα της Ήρας για να ρθει με αυτό τον τρόπο σ'επαφή με τις ζωογόνες δυνάμεις του φυσικού κόσμου...

Τα: Σέλινο, σέσκλο, σπανάκι, είναι αντίθετα στο κόρδωμα ενώ το αλάτι βοηθάει γι'αυτό στα κριάργια το Μάη τους βάνανε βρώμη κι αλάτι για να μπορούνε να μαρκαλάνε με όρεξη...και μέσα σε λίγες μέρες να τελειώσει ο μάρκαλος...

Αγριλίτσα: χορτάρι που μοιάζουν τα φύλλα του με την αγριλιά..το βράζανε για τα παιδιά αβιζόπιαγα για τον καταραμένο (καρκίνο)

Πλεμονόχορτο: το βράζανε μαζί με κρασί και ποτίζανε τα πράματα άμα είχανε κρυώσει. Πλεμονόχορτο έχει στα Μαλιμάδια....

Γάϊδουρόγαλο: κάνει για τον κοκκίτη. Το 1948 είχανε κολλήσει δύο παιδιά κοκκίτη η Ντίνα του Θεοφάνη (Κανελλάκη) και ο Μήτσος του Νικολάκη τ'Αράπη (Αγγελοπούλου). Κείνο το καιρό είχε γεννήσει και η γαιδούρα της Ξένης (Ανδριοπούλου) τους άρμεγε κάθε μέρα απο λίγο και πίνανε τα παιδιά έτσι περάσανε, κόντεψε να ψοφίσει το γαιδουροπούλι της Μέλιενας   

Φύλλα Καρυδιάς: τα βράζεις και πίνει ένα φλυτζανάκι κάθε βράδυ για αδυναμία...

Σκυλόσκατα: ρεντίζουνε τις ελιές για να μην τις τρώνε τα γίδια...

Στάχτη: περνάγανε τα νεογέννητα παιδιά για να ψηθεί το σώμα τους, δηλαδή ένα είδος πού­δρας...

Μάραθος: αφού ξεραθεί καλά το βράζεις και πίνεις το ζουμί του ή ωμός στις σαλάτες για ημικρανίαση...

Κουκιά: τα ξερά κουκιά τα βάνεις πάνου στη θράκα να ψήνονται - καίγονται και ρουφάς απο τη μύτη με κλειστό το στόμα, αυτό το κάνεις 3-4 φορές, για αιμοραγία της μύτης...

Σκουλαρίκια: οι σπόροι του χορταργιού που γίνονται σα σκουλαρίκια σε σχήμα μισοφέγγαρου όταν ήτανε ξερά τα βάζανε στον πονόδοντο           

Πουρναρόφλουδες ή Δενρόφλουδες(δρυς): Αφού ξεραθούνε καλά στον ήλιο- άμα η φλούδα είναι απο πουρνάρι με κόκκινο κορμό ακόμα καλύτερα...βράζονται και πίνεται το ζουμί, 2 ποτηράκια του κρασιού την ημέρα πρωι-βράδυ, για τις αιμοραίδες...

Πικραγκουργιά: τους σπόρους να ψήνονται στα κάρβουνα και το αχνισμά τους να πηγαίνει στο ανοιχτό στόμα στα δόντια πέφτουνε τα σκουλήκια...

Πικράγκουρα με λάδι: τα λιώνεις, τα βράζεις με λίγο λάδι και γίνονται αλοιφή για τις αιμοραΐδες..

Καφές: σκόνη με λεμόνι μια κουταλίτσα για το στομάχι.

Πίτουρο: μέσα σε καλτσούνι, γΰρω απο το λαιμό για τις αμυγδαλές

Μπομποτάλευρο: μια κουταλιά αλεύρι μπομποτάλευρο σ'ένα ποτήρι νερό το βράδυ και το πρωί το πίνεις για χοληστερίνη...

Ρόΐδο: για να σταματήσει η διάρροια

Φρυγκανιά: είναι είδος εντόμου..το βράζανε και ποτίζανε το παιδί αβυζόπιαγο,.κι όταν φουσκώνανε τα βόγια απο το χορτάρι τους ανοίγανε το στόμα και κείνος που χε πιεί φρυγκανιά το φτύνε στο στόμα κι έτσι ξεφούσκωνε...

Εφταττόδι: τον πολύποδα της γίδας τον ξεπλένανε, τον ξερένανε στον ήλιο και ποτίζανε ή αχνί-ζανε όποιον είχε πολύποδα...

Γαϊδουράγκαθα-Σκολιάμπρα: βράζεις την ρίζα τους και πίνεις για τα αθριτικά..

Σύκα: μετά το φαί και κρασί ανέροτο για χώνεψη...

Σύκα: μετά το ψάρι και όσπρια μετά το κρέας..

Μουρόχωρτο: για κρεατοελιές μπαρδαβίτσες...

Αθάνατο: για τα αρθριτικά.

Σφερδούκλι: τη ρίζα του για σπιργιά στο κεφάλι..

Μποτσίκι: για να βγάλεις μαλλιά...

Πολυτρίχι και σκύντο: για τριχόπτωση...

Σερνικοβότανο: για τις γυναίκες που θέλουνε σερνικό παιδί αλλά και για τον καρκίνο... Δυόσμος: περνάγανε τα νεόβγαλτα δόντια του μικρού παιδιού...

Για κάψιμο: ρίζα νεράγκαθου βρασμένη καλά με λάδι να γίνει σαν αλοιφή και το βάνεις απάνου...

Κουκουγκέλια: για ξίγκι στο νεφρό.

Φύλλα μεσκουλιάς: για χοληστερίνη..

Τσάϊ' του βουνού: για 25 μέρες για τη χοληστερίνη.

Κυνηγόχουμα: με ξύδι βάνανε πάνου σε σπυργιά για φαγούρα.

Θερμοττούλι: ένα είδος εντόμου σαν χοντρή πεταλούδα, πέρνει την θέρμη.

Θεόνερο: το νερό της βροχής, το μαζεύαμε πάνου απο τα λιθάργια στη λιόκριση και πλέναμε τις μπαρδαβίτσες μερικές φορές και φεύγανε..

Πηγή: Το Μοίραλι-Από το 1461 έως σήμερα/Χρήστος Θ. Κανελλάκης

Γιατροσόφια από την Κρήτη

Γιατροσόφια από την Κρήτη

Για τον πονοκέφαλο

Βράζουμε σε μία κατσαρόλα μπόλικο ξύδι, έπειτα βουτάμε στο ζεστό ξύδι ένα μαντήλι για το κεφάλι και τυλίγουμε με το ζεστό ξύδι το κεφάλι του ατόμου που πονάει.

Για τον πόνο των ματιών

1) Παίρνουμε δροσερά πλατανόφυλλα, τα βράζουμε με κρασί και τα βάζουμε πάνω στα πονεμένα μάτια.

2) Παίρνουμε ροδοπέταλα, τα κοπανίζουμε και τα σφίγγουμε. Ανακατεύουμε το ζουμί τους με μητρικό γάλα και το βάζουμε μέσα στα πονεμένα μάτια.

3) Παίρνουμε χαμομήλι, το κοπανίζουμε και το ανακατεύουμε με κρόκο αυγού. Φτιάχνουμε μία αλοιφή και τη βάζουμε στο κούτελο εκείνου που πονάνε τα μάτια του.

Για τον πόνο των αυτιών

1) Παίρνουμε φύλλα ελιάς, τα κοπανάμε και τα σφίγγουμε. Ανακατεύουμε το ζουμί με μέλι και φτιάχνουμε μία αλοιφή. Από αυτήν την αλοιφή στάζουμε πότε πότε λίγο μέσα στο πονεμένο αυτί και θα γίνει καλά.

2) Ανακατεύουμε καλά κρασί με ζεστό μέλι και το βάζουμε στο αυτί που πονάει.

3) Κοπανάμε καλά φύλλα κολοκυθιάς, τα σφίγγουμε και παίρνουμε το ζουμί. Από αυτό το ζουμί στάζουμε λίγο στο αυτί που πονάει.

4) Εάν μπήκε στο αυτί κάποιου κανένα μαμούνι ή ψύλλος, κοπανάμε φύλλα από κάπαρη και στάζουμε το ζουμί μέσα στο αυτί.

Για τον πόνο του στομάχου

Παίρνουμε αλάτι και πιπέρι τα κοπανάμε καλά μέχρι να γίνουν σκόνη και κάθε πρωί τρώμε με λίγες σταγόνες λεμόνι και από λίγο, για σαράντα ημέρες.

Για την αιμορραγία του στομάχου

Παίρνουμε μερικά χαρούπια, τριαντάφυλλα και βάρσαμο και τα βράζουμε όλα μαζί με κρασί. Έπειτα δίνουμε να πιει στον άρρωστο και θα γίνει καλά.

Για τον πονόδοντο

1) Κοπανίζουμε βάρσαμο ξερό για να γίνει σκόνη και έπειτα το ανακατεύουμε με δυνατό ξύδι. Δίνουμε στον άρρωστο να πιει μερικές φορές όταν είναι νηστικός και θα γίνει καλά.

2) Βράζουμε τη ρίζα του σπαραγγιού με ξύδι και με αυτό το ζουμί κάνουμε πλύσεις στο στόμα του αρρώστου πολλές φορές και για κάμποση ώρα.

3) Παίρνουμε σκόρδο και το ψήνουμε στα κάρβουνα. Έπειτα, παίρνουμε μία ζεστή ζεστή σκελίδα και τη βάζουμε πάνω στο πονεμένο δόντι.

4) Κοπανίζουμε φύλλα κολοκυθιάς προσθέτουμε λίγο δυνατό ξύδι και όλα μαζί τα βάζουμε πάνω στο πονεμένο δόντι και θα γίνει καλά.

5) Ξεραίνουμε στο φούρνο αρισμαρί (δεντρολίβανο) και φύλλα τσουκνίδας. Έπειτα τα κοπανίζουμε όλα μαζί και τα κάνουμε σκόνη. Με εκείνη τη σκόνη τρίβουμε καλά καλά τα δόντια και τα ούλα εκείνου που πονάει.

Για τον πονόλαιμο

Παίρνουμε δυνατό ξύδι, το βράζουμε καλά και ύστερα ρίχνουμε μέσα αλεύρι και το ανακατεύουμε μέχρι να γίνει χυλός. Με αυτό το ζεστό χυλό τυλίγουμε το λαιμό εκείνου που πονάει και βάζουμε και ένα πανί από έξω και θα γίνει καλά.

Για τις ψείρες

1) Βράζουμε νερό της θάλασσας και λουμπούνια και μ'  αυτό το νερό λούζουμε πολλές φορές το κεφάλι που έχει τις ψείρες.

2) Παίρνουμε τη χολή του προβάτου, την ανακατεύουμε με κρασί και αλείφουμε το κεφάλι. Οι ψείρες θα ψοφήσουν.

3) Παίρνουμε δροσερά φύλλα του κισσού τα κοπανίζουμε και τα σφίγγουμε. Ανακατεύουμε αυτό το ζουμί με μέλι και αλείφουμε το κεφάλι.

Για την ψώρα

Παίρνουμε απείρι (θειάφι), αλάτι και μπλάβη πέτρα σε ίση ποσότητα. Κοπανίζουμε και τα τρία μαζί καλά καλά, τα ανακατεύουμε με λάδι και τα βάζουμε στη φωτιά να βράσουν μέχρι να γίνουν πηχτή αλοιφή. Με αυτήν την αλοιφή αλείφουμε την περιοχή που έχει ψώρα και θα γίνει καλά.

Για την κασίδα

Παίρνουμε φύλλα αγριοσυκιάς, τα κοπανίζουμε καλά, τα ανακατεύουμε καλά με ξύδι και αλείφουμε το κεφάλι.

Για τους ορμίγκους (σκουλήκια της κοιλιάς)

1) Παίρνουμε ξερό βασιλικό, μυρθιά και φασκομηλιά, τα βράζουμε καλά καλά μία ώρα με κρασί μέχρι να μείνει το ένα τέταρτο του κρασιού και δίνουμε το ζουμί στον άρρωστο να πίνει μια φλυτζάνα πρωί βράδυ και σε λίγες μέρες θα κάνει τα σκουλήκια

2) Κάθε πρωί νηστικός να τρώει ο άρρωστος λίγες σκελίδες σκόρδο και θα κάνει όλα τα σκουλήκια.

Για τις μυρμηγκιές

Παίρνουμε λάδι και αλείφουμε τα χέρια μας. Από πάνω πασπαλίζουμε πολλές φορές κοπριά του προβάτου. Οι μυρμηγκιές

Για τη μυρωδιά του στόματος

Παίρνουμε ξερά τριαντάφυλλα και τα κοπανάμε μέχρι να γίνουν σκόνη και με αυτή τη σκόνη τρίβουμε τα δόντια μας. Η άσχημη μυρωδιά θα κοπεί αμέσως.

Για το κόψιμο μαχαιριού

1) Παίρνουμε φρέσκο ψωμί ή ξερό, το βρέχουμε με κρασί και το δένουμε πάνω στην πληγή.

2) Παίρνουμε ξερά φύλλα φασκομηλιάς και αρισμαρί (δεντρολίβανο) και τα καίμε για να γίνουν στάχτη. Από αυτή τη στάχτη βάζουμε πάνω στην πλγή και την δένουμε.

Για τις αιμορροΐδες

Παίρνουμε τους σπόρους τις δρακοντιάς και καταπίνουμε ένα πρωί μεσημέρι και βράδυ.

Για τα δαγκώματα σκορπιού

Κοπανίζουμε σπανάκι φρέσκο και πίνουμε το ζουμί. Επιπλέον βάζουμε το κοπανισμένο χόρτο πάνω στην πληγή.

Για την ευκοιλιότητα

1) Βράζουμε φύλλα και κορυφές από βάτο και πίνουμε το βραστό αυτό

2) Κοπανίζουμε μοσχοκάρυδο, καρύδα, μαστίχα, γαρύφαλλα, σκόρδο, πιπέρι και μαύρη σταφίδα και τρώμε από λίγο.

Για την δυσκοιλιότητα

Κοπανίζουμε καλά λίγο γλυκάνισο, λίγο γαρύφαλλο και λίγο κανέλλα και βάζουμε σε ζεστό νερό αυτή τη σκόνη και το πίνουμε.  

                                    

ΔΙΑΦΟΡΑ ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΓΚΥΟΥΣ, ΤΙΣ ΛΕΧΩΝΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΩΡΑ

1) Εάν μία γυναίκα δεν κάνει παιδιά να πάρει αβδέλλες να τις σκοτώσει και τις ξεράνει στην καμινάδα (καπνοδόχο) και όταν ξεραθούν καλά να τις κοπανίσει μέχρι να γίνουν σκόνη. Αυτή τη σκόνη να τη βάζει στο φαγητό και στο νερό της για τρεις μέρες και να λέει:

«Έτσά που κολλούνε οι αβδέλλες στο σώμα τ' αθρώπου, έτσά να κολλήσει το κοπέλι απάνω στη δούλη του Θεού ...............  τάδε.»

2) Εάν μία γυναίκα δεν κάνει παιδιά να πάρει σαράντα αυγά βατεμένα από κόκορα, να τα σπάσει, να πάρει το σπόρο του πετεινού και να τα φυλάξει σε μία κούπα. Μετά από εννιά μέρες να φάει νηστικός ο άντρας της τους σπόρους του πετεινού να ξαπλώσει μία ώρα από την δεξιά του μεριά και να πάει μετά με τη γυναίκα του και θα μείνει αμέσως έγκυος.

3) Αν μία έγκυος κοιλοπονά πολλές μέρες βράζουμε λάδι, κρασί, μέλι και γάλα από άσπρη ή καφετιά κατσίκα και να το δώσουμε στην έγκυο και αμέσως θα γεννήσει.

4) Αν σε κάποιο νοικοκυριό δεν γεννιόνται παιδιά αλλά μόνο πεθαίνουν, οι νοικοκυραίοι βρίσκουν κέρατο από ελάφι, το καίνε και με τον καπνό θυμιάζουν για επτά ημέρες το σπίτι τους.

5) Αν μία γυναίκα γεννήσει και έχει αιμορραγίες να βράσει λάδι με φύλλα βάρσαμου και να τα πιει και θα σταματήσει το αίμα.

6) Αν μία λεχώνα δεν έχει γάλα να κοπανίσει σπόρους από άνιθο καλά μέχρι να γίνει σκόνη και μετά να βράσει τη σκόνη με νερό και να το πιει μερικές φορές.

7) Αν το μωρό δεν κοιμάται καλά παίρνουμε τήλιο, το βράζουμε και του δίνουμε να πιει

8) Αν το μωρό δεν κοιμάται καλά παίρνουμε δέρμα από όφη, το ξεραίνουμε και κοπανίζουμε μέχρι να γίνει σκόνη. Έπειτα το ανακατεύουμε με κρασί και βάζουμε λίγο λίγο στη μύτη του παιδιού.

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΓΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ ΜΕ ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ

ΑΚΜΗ

Με μαϊδανό: μέσα σε ένα κιλό νερό βράζουμε 30-50  γραμμάρια φύλλα, βλαστούς ή και άνθη μαϊντανού και πλένουμε καλά καλά το πρόσωπό μας πρωί, μεσημέρι και βράδυ και καθημερινά μέχρι να καθαρίσει το δέρμα μας από την ακμή.

ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΩΝ ΜΑΛΛΙΩΝ

1) Με πατζάρι: παίρνουμε χυμό από δροσερά παντζάρια, βάζουμε μέσα και λίγο χυμό λεμονιού φρέσκου και πίνουμε πρωί, μεσημέρι και βράδυ από ένα φλυτζάνι του τσαγιού καθημερινά.

2) Με λάδι ελιάς: καθαρίζουμε τα μαλλιά μας καλά με λούσιμο μία φορά την εβδομάδα και μετά κάνουμε μασάζ στη ρίζα της τρίχας 15-20 λεπτά με καθαρό λάδι ελιάς.

ΑΝΩΜΑΛΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ  Ή ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

1) Με θυμάρι: μέσα σ' ένα κιλό νερού βράζουμε 10- 20 γραμμάρια ανθισμένες κορυφές θυμαριού και πίνουμε 1-2 φλυτζάνια του τσαγιού τη μέρα μέχρι να τακτοποιηθεί η περίοδος.

2) Με φασκομηλιά: μέσα σ' ένα κιλό νερού βράζουμε 30-50 γραμμάρια φύλλα, βλαστό ή και άνθη φασκομηλιάς δροσερά ή και ξερά και πίνουμε 1-2 φλυτζάνια τσαγιού την ημέρα ή και τρία φλυτζάνια ανάλογα με την ανωμαλία της περιόδου.

3) Με δίκταμο: Μέσα σ' ένα κιλό νερού βράζουμε 20 -30 γραμμάρια φύλλα βλαστό ή και άνθη από δίκταμο δροσερό ή και ξερό και πίνουμε 2-3 φλυτζάνια τσαγιού την ημέρα.

ΑΜΥΓΔΑΛΕΣ

Με λεμόνι: μέσα σ' ένα ποτήρι νερό βάζουμε το χυμό δύο λεμονιών με λίγο αλάτι φαγητού και κάνουμε γαργάρες στο λαιμό μας 8-10φορές την ημέρα.

ΑΝΕΜΟΒΛΟΓΙΑ

1) Με μάραθο: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 25-30 γραμμάρια δροσερό μάραθο και πίνουμε 2-3 φλυτζάνια τσαγιού την ημέρα.

2) Με άνηθο: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 25-30 γραμμάρια άνηθο και πίνουμε 2-3 φλυτζάνια τσαγιού την ημέρα.

ΑΣΘΜΑ

1) Με δεντρολίβανο: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 25-30 γραμμάρια φύλλα και άνθη δεντρολίβανου και πίνουμε δύο κουταλιές σούπας την ημέρα.

2) Με τριφύλλι: παίρνουμε φύλλα από τριφύλλι, τα ξεραίνουμε καλά, φτιάχνουμε τσιγάρα με αυτά και καπνίζουμε 3-4 φορές την ημέρα.

3) Με ζουρνά (είναι λουλούδι θάμνος και κάνει άσπρα μεγάλα άνθη σαν κρίνος). Παίρνουμε άνθη του ζουρνά τα ξεραίνουμε καλά και φτιάχνουμε με αυτά τσιγάρα και καπνίζουμε 1-3 την ημέρα.

4) Με ρίγανη: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 15 γραμμάρια ρίγανη φύλλα και άνθη δροσερή ή και ξερή και πίνουμε δύο φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.

5) Με μενεξέ: (λουλούδι) παίρνουμε φύλλα από μενεξέ τα ξεραίνουμε καλά και τα καπνίζουμε σαν τσιγάρο τυλιγμένα σε τσιγαρόχαρτο 2-3 φορές την ημέρα.

6) Με πουρνάρι: μέσα σε ένα κιλό νερό βράζουμε 20-25 γραμμάρια ρίζες από πουρνάρι δροσερές και πίνουμε τρία φλυτζάνια του τσαγιού κάθε μέρα πρωί, μεσημέρι και βράδυ.

ΒΗΧΑΣ

1) Με θυμάρι: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 15 γραμμάρια φύλλα και άνθη δροσερά θυμαριού και πίνουμε ζεστό ζεστό ένα φλυτζάνι την ημέρα ή και το βράδυ πριν τον ύπνο.

2) Με αμάραντο: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 15  γραμμάρια  άνθη του αμαράντου και πίνουμε ζεστά ζεστά 2-3  φλυτζάνια τσαγιού  την ημέρα.

3) Με πεύκο: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 25-30  γραμμάρια  δροσερές κορυφές του πεύκου και πίνουμε ζεστά ζεστά 2-3  φλυτζάνια τσαγιού  την ημέρα ή και το βράδυ πριν από τον ύπνο.

4) Με καστανιά: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 35-40 γραμμάρια φύλλα καστανιάς δροσερά και πίνουμε ζεστά δύο φτυτζάνια τσαγιού την ημέρα.

5) Με κυδωνιά: μέσα σ΄ένα κιλό νερό βράζουμε 25-30 γραμμάρια φύλλα και άνθη κυδωνιάς και πίνουμε ζεστά δύο φλυτζάνια τσαγιού τη μέρα.

ΓΡΙΠΗ

1) Με λεμόνια: πίνουμε καθημερινά το χυμό δύο λεμονιών αφού έχουμε προσθέσει και δύο κουταλιές  της σούπας μέλι και λίγη κανέλλα κοπανισμένη.

2) Με φλαμουριά και χαμομήλι: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 20 γραμμάρια άνθη φλαμουριάς και 20 γραμμάρια άνθη από χαμομήλι και πίνουμε ζεστά ζεστά δύο φλυτζάνια τσαγιού την ημέρα.

3) Με εισπνοές: μέσα σ' ένα κιλό νερό βράζουμε 10  γραμμάρια φύλλα ευκαλύπτου και 10  γραμμάρια δεντρολίβανου φύλλα με κορυφές και κάνουμε εισπνοές πάνω από το βραστό ατμό 5- 10 φορές τη μέρα.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ

1) Με ελιά: μετά από κάθε δηλητηρίαση από οποιαδήποτε αιτία να προκαλούμε εμετό στο στομάχι μας και μετά να πίνουμε ένα ποτήρι του κρασιού λάδι ελιάς.

2) Με σπαράγγι: μέσα σε ένα κιλό νερού βράζουμε 15  γραμμάρια ρίζες από σπαράγγι και πίνουμε ανά δεκάλεπτο δύο φλυτζάνια του τσαγιού, προσπαθώντας κάθε φορά αφού το πιούμε να κάνουμε εμετό, αυτό επαναλαμβάνεται 4-5 φορές μέχρι να καθαρίσει καλά το στομάχι.

3) Με μέντα: μέσα σε ένα κιλό νερό βράζουμε 40-50  γραμμάρια φύλλα μέντας δροσερά ή και ξερά και πίνουμε ανά δεκάλεπτο δύο φλυτζάνια του τσαγιού, προσπαθώντας κάθε φορά να κάνουμε εμετό. Αυτό επαναλαμβάνεται 4-5 φορές.

ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ

Κόβουμε κάθε μέρα λίγες κορυφές από βασιλικό βάζουμε και λίγο λάδι και τις τρώμε σαν σαλάτα.

ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ

Με λάχανο: παίρνουμε πολλά φύλλα από λάχανα και τα βάζουμε ένα ένα πάνω στο έγκαυμα, καταπραΰνουν τον πόνο και δροσίζουν το δέρμα με το έγκαυμα. Μόλις τα φύλλα ζεσταθούν και μαραθούν τα αλλάζουμε με φρέσκα. Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και με φύλλα από μαρούλι, με φέτες από τομάτα, με φέτες από πατάτα και με αλάτι.

ΕΡΠΗΣ

Παίρνουμε χυμό λεμονιού και κάνουμε καθημερινά και πολλές φορές την ημέρα επαλείψεις στο δέρμα με τον έρπη.

ΚΑΛΟΙ

Παίρνουμε σκελίδες από σκόρδο, τις καθαρίζουμε, τις πολτοποιούμε στο γουδί και αυτό το πολτό το βάζουμε πολλές φορές πάνω στον κάλο μέχρι να μαραθεί και να πέσει.

ΚΡΙΘΑΡΑΚΙ (ο τσίτος του ματιού)

Μέσα σε ένα κιλό νερού βράζουμε 25-30  γραμμάρια άνθη από χαμομήλι και με αυτό βάζουμε ζεστά επιθέματα στο μάτι μας ή κάνουμε εξωτερικές πλύσεις.

ΜΑΣΤΙΤΙΔΑ

1.  Με λίπος χοιρινού: παίρνουμε ένα χοντρό κομμάτι λίπος χοιρινό άψητο  και μ'; αυτό κάνουμε μασάζ πάνω στο μαστό.

2.  Παίρνουμε φύλλα από γεράνι, τα πολτοποιούμε και τον πολτό αυτό βάζουμε σαν κατάπλασμα πάνω στο μαστό.

ΠΙΤΥΡΙΔΑ

Να τρώμε καθημερινά άφθονα παντζάρια μαγειρεμένα ή και ωμά, και γενικά όλα τα είδη φρέσκων λαχανικών και καρότα.

ΩΤΙΤΙΔΑ

Με μαντζουράνα: παίρνουμε χυμό από κοπανισμένα δροσερά φύλλα μαντζουράνας και στάζουμε 1-2 σταγόνες μέσα στο αυτί μας και ο πόνος σταματά.

                                                                               

Ομορφιά του προσώπου μας

                  

ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Για το δέρμα του προσώπου μπορούμε να κάνουμε καθημερινά μία μάσκα: α) από χυμό όλων των φρέσκων λαχανικών κάρδαμου, αγγουριού, καρότου, μαϊνδανού, φράουλας, ροδάκινου κ.ά. Μέσα σε αυτό το χυμό βάζουμε και λίγες σταγόνες λεμόνι. β) από χυμό όλων των φρούτων μήλου, καρπουζιού, πεπονιού, μπανάνας, ανανά κ.ά. γ) Μάσκα μπορούμε ακόμα να κάνουμε με ψύχα φρέσκου ψωμιού βρεγμένη με λίγο νερό ή με ένα ασπράδι αυγού φρέσκου χτυπημένου καλά και μέσα να ρίξουμε πέντε σταγόνες λεμόνι και δύο σταγόνες λάδι.

ΛΟΣΙΟΝ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Σαν λοσιόν προσώπου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε νερό βρασμένο με χαμομήλι, ή με θυμάρι, ή με φασκομηλιά, ή με δεντρολίβανο, ή με άνιθο, ή με μαϊντανό, ή με μαρούλι. Όταν το δέρμα μας είναι ξερό μπορούμε αντί για γαλάκτωμα και λοσιόν να χρησιμοποιούμε γάλα κατσίκας ή προβάτου ή αγελάδας ή άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα μυζήθρα φρέσκια, γιαούρτι, ανθόγαλο κ.ά. Μάσκα για το ξηρό δέρμα μπορούμε να κάνουμε με ένα κρόκο αυγού καλά χτυπημένο με μια κουταλιά του γλυκού ελαιόλαδο. Την μάσκα αυτήν την αφήνουμε στο πρόσωπο 15-20 λεπτά και μετά ξεπλένουμε το πρόσωπό μας με ένα βαμβάκι βουτηγμένο μέσα σε ζεστό γάλα.

ΤΑ ΜΑΥΡΑ ΣΤΙΓΜΑΤΑ

 Τα μαύρα στίγματα από το λιπαρό δέρμα φεύγουν αν κάνουμε συχνά μασάζ στο πρόσωπό μας με φλοιό φρέσκιας ντομάτας ή με ένα κομμάτι ώριμο κολοκύθι.

ΓΗΤΕΙΕΣ

Γηθειά για τη βαρυσμαθιά (το χτύπημα)

 Όταν χτυπήσει κανείς κάπου για να μην γίνει χειρότερα του λένε την παρακάτω γητειά:

 «Ως στραυρώσαν το Χριστό στα χέργια και στα πόδια, στην καρδιά και στα πνευμόνια και δεν εκακοσύνεψε, μήδε γιατρός δεν ήγγιξε, έτσα να μην κακοσυνέψει και η βαρυσμαθιά του δούλου του Θεού ... .....τάδε»

Γηθειά για το μωρό

«Η Παναγία κάθεται στον Άγιο τζη θρόνο. Από κεια περάσανε βοσκοί ντυμένοι, κακό είπανε, φταρμός επιάσθη. Φύγε φταρμέ, φύγε κακέ, φύγε μακρά κακοδαρμέ.

Άμε κάτω στο γιαλό, κάτω στο περιγιάλι, απού δεν κράζει ο πετεινός, δεν κελαηδεί τ' αηδόνι. Τα δύο εφταρμίσανε, τα τρία εγιατρέψανε, τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι»

Η γηθειά λεγεται τρεις φορές μέσα σε μια σκουτέλα (πιατέλα) πριν να πούμε τη γηθειά έχουμε βάλει τρία σπόρια στάρι, τρία ταγή, τρία κομματάκια κάρβουνο και τρεις σταγόνες λάδι με μια σταλιά νερό, και όταν τελειώσει η γηθειά ραντίζουμε το μωρό με αυτό το νερό και γίνεται καλά.

Γηθειά για την ευκοιλιότητα

Κάτω στο γιαλό, κάτω στο περιγιάλι, εκκλησιά γκινιάσανε, κόσμος εμαζώχτηκε  και οι Απόστολοι ήρθανε. Σαν τηνέ θρονιάσανε όλοι μαζωχτήκανε, τρων ψωμί και πίνουνε το Θεό δοξάζουνε. Το μικιό τ' Αποστολάκι μήδε τρώει, μήδε πίνει, μήδε το Θεό δοξάζει. Ο δεσπότης ο Χριστός επέρασε. Ήντα χει ο δούλος του Θεού το μικιό τ' Αποστολάκι και μήδε τρώει μήδε πίνει μήδε το Θεό δοξάζει; Δεσπότη μου, Χριστέ μου το κρυφά ξέρεις και τα φανερά δεν ξέρεις; Ευκοιλιότητα τονέ κρατεί πώς να φάει, πώς να πιεί; Κοντό και δεν ευρέθηκε άθρωπος μυρωμένος, βεφτισμένος τση Μεγάλης Πέφτης μεταλαβωμένος, στην Αγία Τράπεζα προσκυνημένος, να πιάσει λίγ' αλάτσι και να πιεί. Ως πήσει τα' αλάτσι στην αλυκιά και το ψωμί στο φούρνο, ετσά να πήξει και του Δούλου του Θεού ................ το κοιλιδοφέγγαρο.

Γηθειά των κοριτσών Πρωτοχρονιά

Την πρώτη του Γενάρη οι κοπελιές βγαίνουνε τη νύχτα με τα άστρα έξω και λένε στη μοίρα τους την παρακάτω γηθειά:

«Έ Γενάρη καλαντάρη, έ χρυσέ μου διαμαντάρη,

από την έρημο περνάς και τσοι μοίρες χαιρετάς,

εκειάν και μένα η μοίρα μου, λούγεται, χτενίζεται,

και σταυρομαντηλίζεται.

Πέτση πως τη χαιρετώ και πολύ την αγαπώ,

Και τον άντρα που θα πάρω απόψε να τον ονειρευτώ»

Γηθειά για το κακό μάτι

«Έ Κερά Κασσιανή, πως κοιμάσαι αμοναχή; Όχι Αφέντη μου και Θεέ μου και Δεσπότη μου Χριστέ μουμ δεν κοιμούμαι αμοναχή μού δε βράδυ, μούδ' αυγή. Έχω Παύλο, έχω Πέτρο, έχω Δώδεκ' Αποστόλους. Ο Χριστός επέρασε τη ράβδο ντου εχτύπησε και σκόρπισε μάτι κακό στο βουνό στον εγκρεμό.»

Γηθειά όταν μπει κανένα χάλι στο μάτι

«Άϊ Γιώργη Καμαριώτη, Καστρινέ και Ρεθεμνιώτη,

χάμπαθο χει το κελί σου, βγάλε το με την ευκή σου.»

Ύστερα σταυρώνουνε τρεις φορές το μάτι που έχει το χάλι και λένε:

«Αν είσαι ξύλο πέταξε, αν είσαι χώμα λυώσε

αν είσαι ξεραγκαραθιά κάμε φτερά και φύγε.»

Γηθειά για κάθε φθαρμό

Παίρνουμε ένα σταυρό σταυρώνουμε τρεις φορές τον φθαρμισμένο και του λένε την παρακάτω γηθειά τρεις φορές:

«Δυό μάθια σ' είδανε, ντελόγο σε μαθιάσανε

Τρία ντελόγο σ' είδανε και σε ξαμαθιάσανε,

Τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι, Αμήν.»

Γηθειά για την παντρειά

Όταν είναι πανσέληνος, οι κοπελιές παίρνουν ένα καρφίχτη (καθρέπτη) και ένα κλαδί βασιλικό, πάνε και στέκονται κάτω από το φεγγάρι και λένε, «Χαίρε Μαρία κεχαριτωμένη».

«Φεγγάρι, φεγγαράκι μου που μυστικά γνωρίζεις

Φανέρωσε τον άντρα μου ανέ τονέ γνωρίζεις,

και πε του πως επά με γω και πολύ τον επιθυμώ».

Με τη γηθειά όποιο ντεληκανή δούνε μέσα στον καθρέπτη αυτόν θα πάρουνε για άντρα τους.

Γηθειά για την ομορφιά

Όταν πρωτοδούνε το καινούριο φεγγάρι οι κοπελιές και οι ντεληκανήδες σηκώνονται το κοιτάνε καλά, κάνουνε τρεις φορές ον σταυρό τους και λένε:

«Προσκυνώ σε νιό φεγγάρι, κι' απού σ' έπεμπε ομάδι,

ως παχαίνεις να παχαίνω, κι ως μορφαίνεις να μορφαίνω,

κι' όσα μάθια με θαρούνε, τόσοι να με λαχταρούνε».

θ    ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΤΟΜΟΣ: ΣΕΛ. 235-284

θ    ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΤΟΜΟΣ: ΣΕΛ. 210-228

Πηγή: http://giatrosofiakaigiteie.pblogs.gr