Περί κύπερης ο λόγος...

Περί κύπερης ο λόγος...

Από καιρό έχω αποκρυσταλλώσει την άποψη ότι ο Παγκόσμιος Ιστός, το Ίντερνετ όπως το αποκαλούν οι περισσότεροι, το «Δίχτυ» όπως το αποκαλώ εγώ, μιας και  «κολλάμε» επάνω του – πολλές φορές χωρίς καν να το αντιληφθούμε – ψάχνοντας για κάποια πληροφορία και καταλήγουμε να περνάμε ώρες ολόκληρες μεταφερόμενοι από τη μια ιστοσελίδα στην άλλη ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό της πληροφόρησής που μας δίνει να αποτελείται από επαναλαμβανόμενες δημοσιεύσεις ανακυκλωμένες (τελικά εκτός από την κούραση, τις περισσότερες φορές, αποκομίζουμε τα στοιχεία της καθεστηκυίας τάξης). Μόνο οι εξαιρετικά επίμονοι μπορεί να συναντήσουν τις «μη συμβατές» κι έξω από τα καθιερωμένα απόψεις για οποιοδήποτε ζήτημα.

Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί η αναζήτησή μου για την κύπερη.  Από τα 11.900 αποτελέσματα που πρόσφερε η μηχανή αναζήτησης της google, η συντριπτική πλειοψηφία τους αναφερόταν στο πόσο δυσκολοεξόντωτο ζιζάνιο είναι (και βεβαίως τα περισσότερα από αυτά περιείχαν τις συμβουλές της χημικής εξόντωσής της).

Θεωρώντας ότι η φύση (ευτυχώς!)  δε λειτουργεί με τα κριτήρια της ανθρώπινης νόησης, οπότε αγαλλιάζει «βλέποντας» να αναπτύσσονται είδη συνεργαζόμενα αγαστά με τα υπόλοιπα γεννήματά της, είδη που αλληλοβοηθιούνται χωρίς να βάζουν το μυαλουδάκι τους στη διαδικασία της επεξεργασίας του δούναι και λαβείν, είδη που απλά, υπέροχα και ανυπέρβλητα «βιώνουν» την ύπαρξή τους, αποφάσισα να μοιραστώ μαζί σας μια διαφορετική άποψη για την κύπερη.

Τα πρώτα αξιόλογα στοιχεία τα βρήκα στη wikipedia και στην iatronet (στο δεύτερο περιέχονται όλα τα στοιχεία της wiki αλλά και πολύ περισσότερα ιδιαίτερα στην αναφορά του Διοσκουρίδη) και στο plantprotection.

Αλλά τη διαφορά την έκανε και πάλι ο Θοδωρής, που είχε την ευγενή καλοσύνη να μου στείλει τις δικές του πληροφορίες. Κι αυτό γιατί σχεδόν όλα τα στοιχεία που είχα βρει στις παραπάνω αναφερόμενες ιστοσελίδες υπήρχαν στο Λεξικό του Δημητρίου Σ. Καββαδά.

Για όσους δεν ενδιαφέρονται για την ιστορία και τη χρησιμότητά της, για να τους γλιτώσω από την ανάγνωση του άρθρου, αναφέρω αρχικά τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να της κάνετε δύσκολη τη ζωή ή να την εξαφανίσετε:

Οι τύποι, Cyperus rotundus  και Cyperus esculentus, είναι πολυετή ζιζάνια. Τα ριζώματα και οι κόνδυλοι, μπορεί να έχουν ύψος 76,20 εκ. Τα φύλλα του cyperus esculentus λεπταίνουν σταδιακά ενώ του Cyperus rotundus απότομα. Έχουν ινώδες ριζικό σύστημα και οι κόνδυλοι αναπτύσσονται εντός του ριζικού συστήματος. Συνήθως φύονται από τους κονδύλους.

Το Cyperus difformis είναι μονοετές, με ύψος 35-50 εκ., φύονται σε κάθε τύπο εδάφους, αδιάφορα της ποσότητας υγρασίας, και επιβιώνουν σε πολύ ψηλές θερμοκρασίες.

Τρόποι αντιμετώπισής τους:

Εκτός από την απομάκρυνση των φυτών το συντομότερο δυνατό μετά τη  βλάστηση, και την καλύτερη αποστράγγιση στις υγρές περιοχές, υπάρχουν και κάποια άλλα μέτρα

Η καλλιέργεια με φυλλώδη φυτά και φυτά που παρέχουν στο έδαφος πράσινη λίπανση.

Η πρώτη μέθοδος περιορισμού του Cyperus spp είναι η βαθιά και συχνή άροση. Φέρνει στην επιφάνεια του εδάφους τις ρίζες του ζιζανίου, οι οποίες καταστρέφονται με την υψηλή θερμοκρασία του καλοκαιριού ή την πολύ χαμηλή του χειμώνα.  Απαραίτητο είναι και το σκάλισμα, που θα επαναλαμβάνεται κάθε 2-3 εβδομάδες.

Για τους υπόλοιπους, αυτούς που προσπαθούν να κατανοήσουν τη σοφία της φύσης, ιδού τα στοιχεία που αφορούν την κύπερη:

Ο κύπειρος, λοιπόν, ανήκει στην οικογένεια των κυπειροειδών, είναι μονοκοτυλήδονο φυτό, περιλαμβάνει περίπου 600  είδη ριζωματωδών πολυετών υδρόφιλων φυτών με παγκόσμια εξάπλωση. Φυτρώνει σε ρυάκια, υγρότοπους, λιμνάζοντα νερά, όχθες λιμνών κ.ά. Κάποια είδη του είναι καλλωπιστικά (π.χ. Cyperus alternifolius, Κύπειρος ο εναλλασσόφυλλος στη Μαδαγασκάρη). Το Cyperus papyrus το χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι για να φτιάχνουν παπύρους. Στην Ελλαδίτσα υπάρχουν δέκα είδη (μερικά : Cyperus rotundus, από τα σοβαρότερα ζιζάνια των καλλιεργειών, Cyperus esculentus (κοινώς, κίτρινη κύπερη), με εδώδιμα κονδυλώδη ριζώματα, πλούσια σε άμυλο, Cyperus longus, με αρωματικό έρπον ρίζωμα και πολύ μακριά, τραχιά φύλλα)· αυτοφυής είναι ο Κύπειρος ο εδώδιμος Cyperus esculentus, που είναι γνωστός ως μάννα. Καλλιεργείται σε δεξαμενές και ενυδρεία.

Η κύπειρος το ξέρετε ότι είναι ένα από τα συστατικά της παρασκευής του άγιου μύρου;

Ακόμη, γνωρίζουμε ότι όσα κορίτσια προορίζονταν για εταίρες πωλούσαν κύπερο έξω από τα αφροδίσια ιερά, εισερχόμενα έτσι στον εταιρισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Θαΐς στην Αλεξάνδρεια, κ.ά.

Και δεν ξεχνάμε ότι χάρη στην εντεριώνη που περιέχει ο κύπειρος ο πάπυρος, κατασκεύαζαν, στην αρχαιότητα, είδος χάρτου, γνωστό ως ‘πάπυρος’. Έτσι χρησιμοποιήθηκε σαν γραφική ύλη κι αυτή είναι η μεγαλύτερη υπηρεσία του στην ιστορία της ανθρωπότητας! Επ’ αυτού γράφονταν οι νόμοι, οι κανόνες, και γενικά δια μέσου αυτού διεδόθη η ανθρώπινη γνώση κι επιστήμη, η σκέψη και η φιλοσοφία. Τα περισσότερα αρχαία συγγράμματα έχουν γραφεί επί παπύρων, οι οποίοι σώζονται έως σήμερα!

Για την ιστορία τώρα, τη μεγαλύτερη παραγωγή στην αρχαιότητα την είχε η Αθήνα, η Κόρινθος και κυρίως το Άργος.

Ο  Όμηρος και οι λυρικοί ποιητές της αρχαιότητας τον αναφέρουν, ο Διοσκουρίδης επίσης (: 

«… οι ρίζες του , οι οποίες και χρησιμοποιούνται, απλώνονται σαν μακρόστενες ή και στρογγυλές ελιές, συνδεδεμένες μεταξύ τους, μαύρες αρωματικές,  πικρές…» αναφέρει επίσης ότι «…  Καλύτερη είναι η πιο βαριά, χοντρή και σκληρή, τραχιά  και αρωματική μαζί με μία καυστικότητα. Τέ­τοια είναι αυτή της Κιλικίας και  της Συρίας και των Κυκλάδων νήσων.   Έχει ικανότητα θερμαντική, αναστομωτική (= να ανοίγει) και διουρητική σε όσους έχουν λιθίαση και υδρωπικία. Βοηθά  επίσης αυτούς που έχουν πληγεί από σκορπιό και είναι κατάλληλη για τις ψύξεις και εμφράξεις της μήτρας πυριωμένη (= θερμαινόμενη σε ξηρό λουτρός; Με υποκαπνισμούς;) προκαλώντας έτσι την έμμηνο ρύση. Ξερή και ψιλοτριμμένη κάνει καλό στα έλκη του στόματος και τα διαβρωτικά έλκη (= νεμομένοις;)  αναμιγνύεται και στα καταπλάσματα που θερμαίνουν και είναι χρήσιμη και στις στυπτικές ουσίες των μύρων. Αναφέρεται και ένα  άλλο είδος κυπέρου που γίνεται στην Ινδία, όμοιο με το ζιντζιβέρι, που, όταν μασηθεί, παίρνει το χρώμα του κρόκου, είναι πικρό, ενώ σε επάλειψη αφαιρεί αμέσως τις τρίχες),

αλλά και ο Θεόφραστος  «… η καλύτερη είναι των Κυκλάδων, την οποία ονομάζει πάρι ή μαλινάθαλλη. Και λέγει ότι είναι «…το φυτό στυπτικώτερο και του σχοίνου και του καλάμου». 

Σήμερα γνωρίζουμε ότι χρήσιμα μέρη του φυτού αυτού είναι η ρίζα ή το ρίζωμά του, το οποίο συλλέγεται άνοιξη ή φθινόπωρο. Το φθινόπωρο συλλέγεται η ρίζα του κύπερου του εδώδιμου… (η τελευταία παράγραφος από iatronet.gr)

Τι ξέρουμε τώρα για κάποια από τα εν Ελλάδι φυόμενα:

Κ. ο ξανθωπός (C. flavescens L., Pucreus flavescens Rehb.)  συναντάται σε υγρά ή τελματώδη εδάφη μαζί με άλλα υδροχαρή φυτά. (Β3)

Κ. ο πυγμαίος (C. Rottb, Doliehostylis pygmaea Nees): σπάνιο ή αμφίβολο είδος, πιθανά παραλλαγή του προηγούμενου. Συναντάται στα τελματώδη εδάφη της Καρδίτσας και της Κέρκυρας.

Κ. ο μελανωπός (C. uscus) : συναντάται σε αμμώδεις και τελματώδη εδάφη σχεδόν σ’ όλη την Ελλάδα μαζί με άλλες υδροχαρείς πόες.

Κ. ο δύσμορφος (C. difformis L.): συναντάται στις τελματώδεις και υγρά εδάφη της Κέρκυρας, της Αχαΐας και της Κρήτης.

Κ. ο λείος (C. glaber L., Picreus glaber Hay.): συναντάται στα υγρά εδάφη της ηπειρωτικής Ελλάδας, την Κέρκυρα και τις Κυκλάδες.

Κ. ο σχοινοειδής (C. schoenoides Crieseb., Calilea mucronata Parl., Scnoenus micronatus L.,): συναντάται σε όλη την Ελλάδα, σε αμμώδεις περιοχές.

Κ. η συμπαγής (C. glomeratus I., Pycreus Hay): σπάνιο είδος στις αμμώδεις υγρές περιοχές της Κέρκυρας.

Κ. ο στρογγῦλος (C. rotundus I., Pycreus votundus Hay.): συναντάται σε χέρσους αμμώδεις αγρούς σε όλη την Ελλάδα (άλλες ονομασίες του: κύπερη, τρουπαλάκι, χόρτο του νερού στη Μάνη, κάπουρας στην Κύπρο. Πιθανά είναι το κύπειρον του Θεόφραστου Ιστορία 9, 7, 3).

Οι βλαστοί είναι λεπτοφυείς, τριγωνικοί, ύψους 20-40 εκ., λείοι και τα ριζώματα λεπτά, διογκωμένα κατά τόπους με κόμπους κονδυλόμορφους και μελανούς. Τα φύλλα είναι μακριά με πλάτος 2-6  χιλ. τροπιδοφόρα. Η ταξιανθία τους είναι κατά σκιάδιο, με όρθιες ακτίνες 3-4 εκ. πολύ άνισων, με 3-4  φυλλόμορφα βράκτεια στη βάση, ισομήκη ή λίγο πιο μακριά απ’ αυτήν. Αχαίνια τριγωνικά και μικρότερα κατά το μισό από τα λέπυρα.

Κύπειρος η εδώδιμος (Cyperus esculentus I., Pycreus esculentus Hay.,) : φυτρώνει σε αμμώδεις, παράκτιους καλλιεργούμενους χέρσους τόπους της ηπειρωτικής Ελλάδας, της Πελοποννήσου και της Κρήτης (άλλες ονομασίες του: μάννα, μάννα του ουρανού, πιθανά η μαλινοθάλλη του Θεόφραστου: Φυτών Ιστορία 4, 8, 12 «φύεται κατά γῆς, ἐν τοῖς ἀμμώδεσι χωρίοις…» και της οποίας «χρῶνται πάντες ὥσπερ τραγήμασι»). Πράγματι τα κονδυλώδη ριζώματά του έχουν γεύση λεπτοκαρύων και τρώγονται ωμά και ξερά όπως τα αμύγδαλα.

Κόνδυλοι αυτού του είδους βρέθηκαν σε αιγυπτιακούς τάφους της 12^ης φαραωνικής δυναστείας και από αυτό τεκμαίρεται ότι καλλιεργούνταν όπως και σήμερα ευρέως στην Αίγυπτο.

Αυτό το είδος καλλιεργείται στην Ισπανία, στην περιοχή της Βαλένθιας, και από τους κονδύλους του παρασκευάζεται η γνωστή ισπανική σουμάδα horchata. Σημαντική επίσης κατανάλωση κονδύλων γίνεται στη ζαχαροπλαστική αντί αμυγδάλων. Ακόμη από την έκθλιψή τους λαμβάνεται εξαιρετικής ποιότητας έλαιο, γευστικότερο και από το λάδι της ελιάς και έχει το πλεονέκτημα να ταγκιάζει τόσο αργά ώστε να αποτελεί πρακτικά το καταλληλότερο μέσο διατήρησης ορισμένων τροφίμων

Ευδοκιμεί και είναι παραγωγικότατος σε εδάφη βαθιά, γόνιμα, κατά προτίμηση αμμώδη και μάλλον υγρά.Πολλαπλασιάζεται με το φύτεμα κονδύλων νωρίς την άνοιξη, οι οποίοι δεν θα είναι παλιότεροι από ένα χρόνο.

Κύπειρος ο μακρός (Cyperus longus Ι., Pycreus longus Hay.) : συναντάται σε τέλματα και όχθες ποταμών και ρυακιών, σε ολόκληρη σχεδόν την Ελλάδα. Είναι γνωστός με τις ονομασίες που έχει ο  Κύπειρος ο στρογγύλος. Το αρωματικό του ρίζωμα, το λεγόμενο γαρύφαλλο του Άργους, μασιέται, όπως η μαστίχα για τη δυσοσμία του στόματος.

Έχει τριγωνικό βλαστό, 40 εκ. – 1μ. ύψος, με έρπον ρίζωμα, αρωματικό και τα φύλλα του είναι πολύ μακριά, τραχιά, τροπιδοφόρα, με πλάτος 4-10 χιλ.. Ταξιανθία κατά σκιάδιον, με πολλές λεπτές  άνισες, μακριές ακτίνες. Τα σταχίδια είναι καστανέρυθρα, γραμμοειδή, με μήκος 10-20 χιλ. και 1,5 πλάτος. Διατεταγμένα σε μορφή βεντάλιας ή κοντών δεσμίδων και άξονα φτερωτό Τα λέπυρα είναι επάλληλα πυκνά, πολύνευρα με χείλη ωχρά. Τα αχαίνια είναι τριγωνικά τρεις φορές μικρότερα από τα λέπυρα.

Πιθανά στο είδος αυτό να αναφέρεται ο Όμηρος: κύπειρον, (Ιλιάδα Φ, 351 και Οδύσσεια δ), 603 και

κύπειρος (Ύμνος εις Ερμήν, 107),

ο Θεόφραστος : κύπειρος, (Φυτών Ιστορία 1, 8, 1 και 40, 10, 5, 6) και

ο Διοσκουρίδης: κύπειρος «… ἡ βαρυτάτη καὶ πυκνὴ καὶ ἁδρά, δύσθραυστος, τραχεῖα, εὐώδης μετά τινος δριμύτητος» (IV, 13).

(Επιπλέον από την πηγή που αναφέρω στην αρχή του άρθρου, …….., Ζιζάνιο αλλά και νομευτικό… Περιέχει ένα ρητινώδες κόμμι, με κύριο συστατικό το άμυλο και σε μικρή ποσότητα πτητικό έλαιο. Το υδατώδες εκχύλισμα είναι άοσμο και λόγο δριμύ, ενώ το οινοπνευματώδες έχει αρωματική οσμή και γεύση. Έτσι, παλαιά οι αρωματοποιοί χρησιμοποιούσαν τη ρίζα για να παρασκευάζουν μασητικό για την ευωδίαση του στόματος και της αναπνοής. Γι’ αυτό τον σκοπό άλλωστε επωλείτο στα αρχαία αρωματοποιεία και το μασούσαν όπως τη μαστίχα, ιδίως κατά τις ώρες των συναναστροφών και των συζητήσεων. Παλαιότερα εθεωρείτο και θαυμάσιο στομαχικό φάρμακο. Στις μέρες μας έπαψε πια να χρησιμοποιείται.

Από τα είδη που φυτρώνουν σε άλλες περιοχές του κόσμου, χρήσιμα είναι:

Κύπειρος ο Πάπυρος (Cyperus papyrus L., Papyrus antiquorum Link.) : φυτρώνει στις γύρω από το Νείλο ποταμό περιοχές της Αιγύπτου, την τροπική Αφρική, την Παλαιστίνη και τη Νότια Ιταλία, ιδιαίτερα στη Σικελία. Αναφέρεται ως πάπυρος από την αρχαιότατη εποχή (Θεόφραστος, Φυτών Ιστορία 4, 8, 2-4) και τον Διοσκουρίδη (Ι, 115), από την εντεριώνη του οποίου κατασκευάζονταν χάρτες και τα χειρόγραφα της εποχής, τα οποία συγκολλούμενα κατάλληλα αποτελούσαν τις βίβλους ή βύβλους και βιβλία ή βυβλία, κυλίνδρους του Ηρόδοτου και του Πλάτωνα.

Κύπειρος ὁ ἐπαλλασσόφυλος (Cyperus alternifolius I.) : συναντάται στη Μαδαγασκάρη, και στην Ελλάδα σε δεξαμενές με ποικιλόχροα μορφή, το οποίο είναι διακοσμητικό είδος.

 Τα στοιχεία πάρθηκαν από το ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΝ ΒΟΤΑΝΙΚΟΝ-ΦΥΤΟΛΟΓΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ, τόμ. Ε΄ του Δημητρίου Σ. Καββαδά.

Ίσως, να σας ενδιαφέρουν και τα παρακάτω στοιχεία:

Κ. η εδώδιμος (Cyperus esculentus) :  Οι ρίζες και τα ριζώματα (τα λεγόμενα αμύγδαλα της γης) έχουν γλυκιά σακχαρούχα και ευχάριστη γεύση, που μοιάζει μ’ εκείνη του κάστανου. Είναι δε ωραία και εύπεπτη τροφή και τρώγεται από αρχαιοτάτων χρόνων. Από χημικής απόψεως, περιέχουν λεύκωμα, λίπος, γόμμα, άμυλο, κ.λπ. Το άμυλό τους είναι εφάμιλλο των πατατών. Παλιά το χρησιμοποιούσαν για θρεπτικές κρέμες και σούπες.

Στην Ισπανία καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση. Το είδος της δροσιστικής σουμάδας, την παρασκευάζουν από ριζώματα εδώδιμου κύπειρου, τους κονδύλους του και το ονομάζουν ‘χούφα’ ('chufa') ή ‘ορεάτα’ (‘horchata’). Σε πολλά μέρη, καβουρδίζουν τη ρίζα, την αλέθουν και παρασκευάζουν ένα είδος καφέ, με πολύ ευχάριστη γεύση. Τα ριζώματα του εδώδιμου κύπειρου με έκθλιψη δίνουν άφθονο έλαιο.

και το τελευταίο κομμάτι...

Κύπερη = Κύπειρος.  Φυτό υδρόφιλο. Γίνεται ψηλή έως δύο μέτρα.

Με την κύπερη πλέκουν ψάθες, ζεμπίλια, πετροζέμπιλα και σκοινιά που καταχρηστικάς λέγονται βουρλιές. Χρησιμοποιούνται και ως δεματικό, για τα στάχυα κατά τον θερισμό και για το δέσιμο των σύκων σε συκοπητταρίδες .

Η επεξεργασία  της κύπερης είναι η έξης: Θερίζουν την κύπερη, την ξεραίνουν και την φυλάσσουν σε χώρο πού να μην έχει υγρασία. Κάθε φορά που θα τη χρειασθούν, παίρνουν ένα δεμάτι κύπερη και το βουτούν στο νερό.  Έπειτα παίρνουν ένα φύλλο και το χτυπούν ανάμεσα στις παλάμες τους- εν συνεχεία παίρνουν ανά δύο και τα στρίβουν.

Κατόπιν τα στρίβουν με το γυριστόξυλο (τη βοήθεια δηλ. του γυρτστόξυλου) και κατόπιν

παίρνουν τις δύο άκρες και τις στρίβουν πάλι με το γυριστόξυλο και χάνουν τις «βουρλιές», ματίζοντας βεβαίως κάθε τόσο τα γυρισμένα τεμάχια.

Οι «βουρλιές» γίνονται τόσο ισχυρές ώστε να δένουν άλογο και να μην μπορούν να τις σπάσουν. Την πληροφορία όφείλω στον πολύτιμο φίλο της Λαογραφίας Ιωά ννη Καλογιαννάκη από τον Πρινιά Μονοφατσίου.

Κυπερίδα= μικρή κύπερη = Κυνόδους o δάκτυλος.

Ζιζάνιο υδροχαρές φυτρώνει στα κηπούλια. Την τρώνε τα κουνέλια και παχαίνουν.

Τα φύλλα της τρώνε οι γάτες όταν έχουν δυσπεψία.

Πηγή: Συμβολή εις την δημώδη ορολογία των φυτών-Ευαγγελίας Κ. Φραγκάκι-

Αγριάδα: Φαρμακευτικές ιδιότητες

Αγριάδα: Φαρμακευτικές ιδιότητες

Couch grass-Elytrigia repens, Elymus repens, Agropyron repens, Triticum repens

Ο Culpeper το 1653 γράφει: αν και ένας κηπουρός θα έχει άλλη άποψη για την αγριάδα, ο  γιατρός κρατεί 2 στρέμματα με αγριάδα που αξίζει τα διπλά από 20 στρέμματα καρότα…

John Parkinson το 1640 γράφει: η αγριάδα όχι μόνο διαλύει τις πέτρες στην κύστη, αλλά ανοίγει και τα βουλώματα στο συκώτι και στη χοληδόχο κύστη, υποδεικνύοντας ότι ίσως βοηθάει να διαλύσει ακόμα και τις πέτρες στη χολή.

Στην εποχή μας

Η επιτροπή Ε, η ειδική ομάδα που εγκρίνει την ασφάλεια των βοτανικών φαρμάκων για την Γερμανική κυβέρνηση, έχει εγκρίνει την αγριάδα για τη θεραπεία της βρογχίτιδας και της λαρυγγίτιδας όπως επίσης για τις μολύνσεις της κύστης και της πέτρες των νεφρών.

Επίσης χρησιμοποιείτε μαζί με άλλα βότανα για τις αρθρίτιδες και τους ρευματισμούς.

Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις με παραδείγματα που έχει χρησιμοποιηθεί η αγριάδα σαν φάρμακο στην Ευρώπη όπως για το συκώτι και τα προβλήματα της χολής, ακόμη και ίκτερο.

Τέλος τα ζώα … οι σκύλοι και οι γάτες το τρώνε σαν φυσικό καθαριστικό, και οι ιδιοκτήτες αλόγων την προσθέτουν στην τροφή τους για να καλυτερεύσουν το τρίχωμά τους.

Το τσάι με αγριάδα χρησιμοποιείτε για:

κυστίτιδα

ουρηθρίτιδα

μεγεθυμένο προστάτη

προστατίτιδα

πέτρες στη χολή

ερεθισμένη κύστη

διάμεση μολυσμένη κυστίτιδα

Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Πικραμυγδαλιά

Πικραμυγδαλιά

-Η ρίζα της πικρής αμυγδαλιάς λιωμένη και βρασμένη καθαρίζει τις φακίδες του προσώπου, το ίδιο κάνουν και τα αμύγδαλα ως κατάπλασμα.

-Αν εισαχθούν με βύσμα προκαλούν την έμμηνο ρύση.

-Βοηθούν τον πονοκέφαλο σαν κατάπλασμα μαζί με ξύδι και ροδόμυρο στο μέτωπο.

-Βοηθούν τις ματωμένες φουσκάλες των ποδιών μαζί με κρασί.

-Μαζί με μέλι αρμόζει στις σήψεις, τους έρπητες και τα δαγκώματα από σκύλους.

-Όταν τρώγονται είναι παυσίπονα, μαλακτικά της κοιλιάς, υπνωτικά, διουρητικά και κατάλληλα για τις αιμοπτύσεις, όταν τρώγονται μαζί με άμυλο και δυόσμο.

-Όταν πίνονται με νερό ή όταν λαμβάνονται σε ματζούνι μαζί με ρετσίνι από τερέβινθο, κάνουν καλό σε όσους έχουν νεφρίτιδα και πνευμονία.

-Μαζί με γλυκό κρασί βοηθούν τη δυσουρία και τη λιθίαση.

-Μαζί με μέλι και γάλα σε καραμέλα στο μέγεθος φουντουκιού κάνουν καλό σε όσους πάσχουν από το συκώτι, στο βήχα και στις φουσκώσεις του κόλου εντέρου.

-Όταν λαμβάνεται σε ποσότητα 5 φουντουκιών, εμποδίζουν τη μέθη.

-Αν φαγωθούν με κάτι άλλο σκοτώνουν τις αλεπούδες.

-Το κμμι της είναι στυπτικό, θερμαίνει και βοηθάει στην αιμόπτυση όταν πίνεται, ενώ όταν επαλείφεται μαζί με ξύδι εξαφανίζει τους λειχήνες του δέρματος. Θεραπεύει και το χρόνιο βήχα όταν πίνεται με νερωμένο κρασί, ενώ ωφέλει όσους έχουν λιθίαση όταν πίνεται με γλυκό κρασί.

Το γλυκό και φαγώσιμο αμύγδαλο είναι πολύ πιο αδύνατο στις ιδιότητες από το πικρό, αλλά είναι και αυτό λεπτυντικό και διουρητικό.

Αν φαγωθούν δε τα αμύγδαλα χλωρά μαζί με το φλούδι, θεραπεύουν τη συγκέντρωση υγρών στο στομάχι.

Πηγή: Διοσκουρίδης-Περί ύλης Ιατρικής Α’

Προφυλάξεις
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Πολυκόμπι-Equisetum arvense

Πολυκόμπι-Equisetum arvense

Επιστημονική ονομασία: Equisetum arvense-Εκουισέτον το αρουραίον ή Ιππουρίς η αρουραία
Οικογένεια: Ιππουριδοειδή (Equisetaceae).
Άλλα ονόματα: Πολυκόμπι, κοντυλόχορτο, πολυτριχιά, πολυκόνδυλο, Ιππουρίδα των αγρών, Horsetail, Bottlebrush.



ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Πολυετές φυτό που φθάνει σε ύψος τα 60 εκατοστά και έχει σπείρες από βελονοειδή φύλλα. Ο βλαστός του είναι κιτρινωπός και τα φύλλα του είναι σαν βελόνες πεύκου με πράσινο χρώμα.

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Το πολυκόμπι φυτρώνει στις περιοχές της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής, της Βόρειας Ασίας και της Αμερικής και προτιμά τα υγρά εδάφη. Στην Ελλάδα θα το βρείτε δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους την άνοιξη.

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΑ ΜΕΡΗ
Στη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιούνται τα υπέργεια πράσινα μέρη που συλλέγονται στην αρχή του καλοκαιριού.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Το πολυκόμπι περιέχει μεγάλες ποσότητες πυριτικού οξέος και αλάτων, φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, αλκαλοειδή, σαπωνίνες, στερόλες, τανίνη, μαγγάνιο, μαγνήσιο, κάλιο, θείο. Μεγάλο μέρος της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας αυτού του βοτάνου οφείλεται στη μεγάλη περιεκτικότητα του σε πυρίτιο, το οποίο είναι ευδιάλυτο και μπορεί να απορροφηθεί.

ΙΣΤΟΡΙΑ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Το πολυκόμπι είναι ένα πρωτόγονο φυτό, απόγονος των τεράστιων δένδρων που υπήρχαν στην παλαιοζωική περίοδο. Ο Διοσκουρίδης λέει ότι το πολυκόμπι κοπανισμένο και επαλειμμένο θεραπεύει τελείως τις πληγές και για αυτό χρησιμοποιούταν σαν επουλωτικό για τις πληγές. Το πυρίτιο ενισχύει την ανάπλαση του συνδετικού ιστού.
Στο παρελθόν χρησιμοποιείτο για το γυάλισμα των μετάλλων και του ξύλου. Αυτό γιατί έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε πυρίτιο που ενεργεί σαν λειαντικό μέσον.
Το αγγλικό του όνομα, bottlebrush σημαίνει ότι χρησιμοποιούταν σαν βούρτσα για μπουκάλια. Το πολυκόμπι δενόταν στις ουρές των ζώων για να τα βοηθά να διώχνουν τα έντομα, για αυτό λεγόταν στα αγγλικά και horsetail(αλογοουρά).

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ & ΧΡΗΣΕΙΣ
Το πολυκόμπι σταματά την αιμορραγία των πληγών, τη ρινορραγία και τις αιμοπτύσεις. Συντελεί στην επιτάχυνση της αποκατάστασης του κατεστραμμένου συνδετικού ιστού καλυτερεύοντας την ισχύ του και την ελαστικότητα του. Το αφέψημα του βοτάνου προστιθέμενο στο νερό του μπάνιου βοηθά στην αποθεραπεία των διαστρεμμάτων και των καταγμάτων, καθώς και σε παθήσεις που προκαλούν ερεθισμούς και φλεγμονές του δέρματος, όπως το έκζεμα και ο έρπητας.
Έχει ευεργετική επίδραση γενικώς στο ουροποιητικό σύστημα και για αυτό ενδείκνυται, στις καταστάσεις κυστίτιδας, ουρηθρίτιδας, τις παθήσεις και φλεγμονές των νεφρών και της ουροδόχου κύστης, στη φλεγμονή του προστάτη, στην κατακράτηση υγρών και τις χρόνιες ογκώσεις των ποδιών.
Το πολυκόμπι είναι από τα καλύτερα βότανα για τη θεραπεία των ρευματικών αρθριτικών προβλημάτων, και βοηθάει τις αναπνευστικές παθήσεις, τη χρόνια βρογχίτιδα και φυματίωση, την αναιμία, εξασθένηση του οργανισμού.
Το διοξείδιο του πυριτίου που πε­ριέχει βοηθάει στην απορρόφηση του ασβεστίου και εμποδίζει την εναπό­θεση λιπιδίων στις αρτηρίες για αυτό προλαμβάνει την αρτηριοσκλήρυνση, και βοηθάει ασθένειες του στήθους, όπως το εμφύσημα.
Τέλος χρησιμοποιείτε για τα ευαίσθητα και σπασμένα νύχια γιατί τα σκληραίνει.

ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
Είναι καλό λίπασμα για τα φυτά και χρησιμοποιείτε σαν έγχυμα για την προστασία τους γιατί σκληραίνει την εξωτερική επιφάνεια των φυτών βοηθώντας τα έτσι στην αντιμετώπιση των εχθρών.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
Δύο κουταλάκια ξερό βότανο σε ένα φλιτζάνι ζεστό νερό τρείς φορές την ημέρα.
Για λουτρά 100 γραμμάρια σε καυτό νερό για μία ώρα και προσθέσετε το μετά στο νερό του μπάνιου. Κάντε το μπάνιο σας για 20 λεπτά φροντίζοντας να καλύψετε τα νεφρά σας αλλά όχι την καρδιά σας (αυτό ισχύει για όλα τα λουτρά με βότανα) και μετά μείνετε σκεπασμένοι στο κρεβάτι για μια ώρα. Είναι ευεργετικό για ρευματικούς πόνους και χιονίστρες.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Μη χρησιμοποιείτε το πολυκόμπι για περισσότερο από 6 εβδομάδες γιατί μπορεί προκαλέσει ερεθισμό του πεπτικού.Ελλείψει ικανοποιητικών επιστημονικών στοιχείων, η χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού δε συνιστάτε.

Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Links:
http://en.wikipedia.org/wiki/Equisetum_arvense
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/patient-horsetail.html
http://www.globalherbalsupplies.com/herb_information/horsetail.htm
http://www.emea.europa.eu/pdfs/human/hmpc/equiseti_herba/39489407enfin.pdf

Πεντάνευρο-Plantago

Πεντάνευρο-Plantago

Επιστημονική ονομασία: Plantago major-Πλαντάγινον το μείζον
Οικογένεια: Πλανταγινίδες-Plantaginaceae
Άλλα ονόματα: Πεντάνευρο, αρνόγλωσσο, κοινό πλαντάγινο, ψυλλόχορτο, βούπρηστις.
Συγγενή είδη: πεντάνευρο το λογχοειδές (Ρ. lanceolata), πεντάνευρο το ψύλλιο(P. psyllium).




ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Φυτό που έχει ύψος 15-30 εκατοστά. Έχει μεγάλα πλατιά σκουροπράσινα φύλλα με πέντε νεύρα που διακρίνονται πολύ εύκολα αν σπάσουμε το κοτσάνι των φύλλων του. Το λογχοειδές διαφέρει από το πεντάνευρο το μεγάλο στα φύλλα που είναι πιο μακρόστενά και λογχοειδή, ενώ τα στάχεια του είναι πιο κοντά. Έχει τις ίδιες φαρμακευτικές ιδιότητες με το πεντάνευρο το μεγάλο.
Τα φύλλα του είναι φαγώσιμα αλλά λίγο σκληρά, για αυτό μαζεύουμε κυρίως τα νεαρά, τρυφερά, φρέσκα φύλλα και αφαιρούμε τα κοτσάνια. Η γεύση τους είναι πικρή σαν του σπανακιού. Τα φύλλα όταν ξεραθούν γίνονται ένα καλό τσάι.

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Το πεντάνευρο φυτρώνει στην Ευρώπη και σε όλες τις εύκρατες περιοχές. Δεν καλλιεργείται γιατί φυτρώνει από μόνο του παντού, στους αγρούς και σε κατοικημένες περιοχές, στις άκρες των δρόμων. Ανθίζει από την άνοιξη ως το καλοκαίρι. Το πεντάνευρο το λογχοειδές είναι επίσης κοινό στην Ελλάδα. Τα φύλλα του συλλέγονται το καλοκαίρι και τα σπόρια του στο τέλος του φθινοπώρου.

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΑ ΜΕΡΗ
Στη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιείτε όλο το φυτό.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Το πεντάνευρο περιέχει ιριδοειδή γλυκοσίδια (αουκουβίνη- Acubin), φλαβονοειδή (απιγενίνη-Apigenin), ταννίνες, οξέα φυτών, φυτική κόλλα και διοξείδιο του πυριτίου. Η Acubin έχει αναφερθεί στο περιοδικό της τοξικολογίας ως ισχυρή αντί-τοξίνη. Υπάρχουν πολλά περισσότερα, ιδιαίτερα αποτελεσματικά συστατικά σε αυτά τα φυτά όπως αντί σκορβουτικό οξύ, βενζοϊκό οξύ, κιτρικό οξύ, σαλικυλικό οξύ. Είναι πολύ πλούσιο σε βιταμίνη B1 και ριβοφλαβίνη.

ΙΣΤΟΡΙΑ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Το πεντάνευρο ήταν γνωστό και διαδεδομένο φυτό από την αρχαιότητα, ως επουλωτικό φυτό και χρησιμοποιούταν από παλιά για να θεραπεύει πληγές και μώλωπες. Χρησιμοποιούταν ως πανάκεια (ιατρική για όλα) σε μερικούς πολιτισμούς. Παραδοσιακά χρησιμοποιούταν και για να αποτρέψει τη μητρική αιμορραγία μετά από τον τοκετό. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες αναφέρονται από το Διοσκουρίδη, το Γαληνό και άλλους διάσημους γιατρούς.
Παλαιότερα στην Ευρώπη το χρησιμοποιούσαν στη θεραπεία από τα δαγκώματα των τρελλών σκυλιών, του ίκτερου, της επιληψίας, της λέπρας και της φυματίωσης.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ & ΧΡΗΣΕΙΣ
Το πεντάνευρο σταματά γρήγορα την αιμορραγία και βοηθά την αποκατάσταση των κατεστραμμένων ιστών. Μπορεί να επουλώσει χρόνιες πληγές που δεν κλείνουν και να χρησιμοποιηθεί αντί για το σύμφυτο στη θεραπεία των μωλώπων και των σπασμένων οστών.
Το πεντάνευρο είναι αντικαταρροϊκό και αποχρεμπτικό, δηλαδή ωφέλιμο σε παθήσεις του αναπνευστικού (βήχα, κοκίτη, βρογχικό άσθμα, βρογχίτιδα, φυματίωση, αναπνευστική καταρροή).
Είναι διουρητικό, δηλαδή ωφέλιμο σε παθήσεις του ήπατος, των νεφρών και της ουροδόχου κύστης, αλλά και την αιμορραγία του ουροποιητικού συστήματος.
Είναι στυπτικό και ωφέλιμο στη διάρροια, δυσκοιλιότητα, κυστίτιδα, γαστρίτιδα, κολίτιδα, τα πεπτικά έλκη, τη δυσεντερία, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
Για εξωτερική χρήση τα φρέσκα κοπανισμένα φύλλα του πεντάνευρου χρησιμοποιούνται σαν κατάπλασμα σε αιμορραγίες, πληγές, τσιμπήματα εντόμων, δαγκώματα σκύλων ή φιδιών. Ακόμα στη θεραπεία των αιμορροΐδων, των συριγγίων και των ελκών.
Η ρίζα είναι μια θεραπεία για το δάγκωμα των κροταλιών, χρησιμοποιείται στις ίσες μερίδες με το Marrubium vulgare.
Για τη βρογχοκήλη χρησιμοποιούνται επιθέματα στο λαιμό με φρέσκα φύλλα πεντάνευρου κοπανισμένα και ανακατεμένα με λίγο αλάτι.
Το αφέψημα του φυτού ή το υγρό που λαμβάνεται με απόσταξη θεωρείται καλό κολλύριο γιατί περιέχει ιριδοειδή.
Τα φύλλα του πεντάνευρου περιέχουν ουσίες που έχουν επίδραση στη μείωση των συνολικών λιπιδίων, των τριγλυκεριδίων, της χοληστερόλης, και των λιποπρωτεϊνών στο αίμα και ενδείκνυνται ως προληπτικό για καρδιακές παθήσεις. Βοηθούν να καθαρίσει το σώμα από την περίσσεια της χοληστερόλης, ανεβάζουν τα επίπεδα της καλής χοληστερίνης, στο αίμα και δυναμώνουν τα τριχοειδή αγγεία.
Οι σπόροι περιέχουν mucilage μέχρι 30% (πηχτή φυσική ουσία σαν κόλλα) που φουσκώνει στο έντερο, ενεργώντας σαν καθαρτικό και κατευναστικό στις ερεθισμένες μεμβράνες. Οι σπόροι χρησιμοποιούνται και στην θεραπεία των παρασιτικών σκουληκιών.
Οι σπόροι του σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, είναι μια από τις υψηλότερες πηγές ινών που υπάρχουν στις τροφές.

ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
Προσελκύει άγρια ζωή στον κήπο μας. Προσφέρει τροφή στις κάμπιες πολλών ειδών πεταλούδων.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
Για τις παθήσεις του αναπνευστικού αλλά και για το κρυολόγημα χρησιμοποιούμε έγχυμα από πεντάνευρο 1-3 φορές την ημέρα.
Αφέψημα της ρίζας του χρησιμοποιείτε κατά του ζαχαρώδους διαβήτη.
Για τις φουσκάλες που δημιουργούνται στα πόδια μας από το περπάτημα, βάζουμε λίγα φύλλα πεντάνευρου μέσα στα παπούτσια μας.
Μπορούμε να φτιάξουμε αλοιφή και να τη χρησιμοποιήσουμε ως κρέμα νυκτός για τις ρυτίδες.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Γενικός το πεντάνευρο είναι ασφαλής στη χρήση του.
Υπάρχει όμως μια αντένδειξη που φαίνεται ότι λείπει από την μεγαλύτερο μέρος της τρέχουσας βιβλιογραφίας. Το πεντάνευρο είναι ένα ισχυρό πηκτικό. Αυτό μπορεί να εξεταστεί εύκολα αν ανακατέψουμε νερομπογιά με νερό και προσθέσουμε τσάι από πεντάνευρο. Τα μέρη του χρώματος θα χωριστούν αμέσως μόνιμα από το νερό.
Λόγω αυτής της μοναδικής ιδιότητας, το πεντάνευρο χρησιμοποιήθηκε σαν αλοιφή πληγών στο πεδίο της μάχης, για αυτό λεγόταν και «χορτάρι του στρατιώτη». Λόγω αυτών των ιδιοτήτων, οι άνθρωποι που παίρνουν αντιπηκτικά αίματος ή εκείνοι που είναι επιρρεπείς σε θρόμβους αίματος δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιήσουν πεντάνευρο εσωτερικά.

Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού ιατρού και ειδικά όταν λαμβάνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα, βότανα ακόμα και συμπληρώματα.

Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι καθαρά και μόνο για ενημερωτικό σκοπό.

Γαιδουράγκαθο-Silybum marianum

Γαιδουράγκαθο-Silybum marianum

Επιστημονική ονομασία: Σίλυβο το μαριανό- Silybum marianum/Cardus marianus
Οικογένεια: Σύνθετα (Compositae).
Άλλα ονόματα: Γαϊδουράγκαθο, κουφάγκαθο, κάρδος, σίλυβο.
Συγγενή είδη: Cnicus benedictus-αγιάγκαθο

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Διετές ακανθώδες φυτό που φθάνει σε ύψος το 1,5 μέτρο. Τα φύλλα του είναι πράσινα με χαρακτηριστικά άσπρα σημάδια σαν φλέβες και τα λουλούδια του έχουν χρώμα βυσσινί.

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Είναι φυτό ιθαγενές της Μεσογείου και φυτρώνει σε όλη την νότια Ευρώπη. Είναι αυτοφυές, ευδοκιμεί σε χερσότοπους αλλά και σε καλλιεργημένες εκτάσεις. Προτιμά τα ηλιόλουστα μέρη και τα καλά στραγκιζόμενα εδάφη. Πολλαπλασιάζετε εύκολα από μόνο του με τους σπόρους του και αντέχει μέχρι και τους -15 βαθμούς κελσίου.

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΑ ΜΕΡΗ
Στη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιούνται κυρίως οι σπόροι από τα άνθη του, που μαζεύονται προς το τέλος του καλοκαιριού όταν ξεραθούν πλήρως. Και τα άλλα μέρη του φυτού χρησιμοποιούνται φαρμακευτικά αλλά έχουν χαμηλότερες περιεκτικότητες σε δραστικές ουσίες.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Σιλυμαρίνη, τυραμίνη, ισταμίμη, κινικίνη, φλαβονικά γλυκοσίδια, άλατα νιτρικού οξέος, νιτρικό κάλιο και αιθέριο έλαιο.

ΙΣΤΟΡΙΑ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Σύμφωνα με την παράδοση τα λευκά σημάδια σαν φλέβες στα πράσινα φύλλα του, προκλήθηκαν όταν έπεσαν πάνω στο φυτό σταγόνες από το γάλα της Παρθένου Μαρίας και για αυτό πήρε το αγγλικό του όνομα milk thistle (γαλατοαγκάθι) ή Mary thistle (αγκάθι της Μαρίας).
Ο Διοσκουρίδης συνιστά το μέγα κενταύριον, ή σίλυβον για την επούλωση των πληγών.Τα κεφάλια από τα άνθη του τρώγονταν βραστά την άνοιξη πριν ανθίσουν όπως οι αγκινάρες και βοηθούσαν στη τόνωση του οργανισμού, το καθάρισμα του αίματος, την αποτοξίνωση του οργανισμού, αλλά και στην αύξηση της παραγωγής γάλακτος των γυναικών. Ακόμα χρησιμοποιούταν και για όλες τις ασθένειες της μελαγχολίας.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ & ΧΡΗΣΕΙΣ
Στη σύγχρονη βοτανοθεραπευτική, το γαϊδουράγκαθο είναι το κύριο γιατρικό που χρησιμοποιείται στη προστασία του συκωτιού από λοιμώξεις, κατανάλωση αλκοόλ ή χημειοθεραπείες. Μπορεί να βοηθήσει στο να περιοριστούν οι βλάβες στο συκώτι αλλά και στην ανανέωση των κυττάρων του. Χρησιμοποιείται ακόμα στη θεραπεία της ηπατίτιδας, του ίκτερου και της κύρωσης του ύπατος.
Χορηγείται σε όλα τα προβλήματα της χοληδόχου κύστης καθώς αυξάνει την έκκριση και την ροή της χολής από το ήπαρ και της χοληδόχου κύστης.
Είναι αντίδοτο σε δηλητηριάσεις από μύκητες του γένους Amanita καθώς και από άλλες τοξίνες του περιβάλλοντος.
Χρησιμοποιείτε ακόμα σαν δυναμωτικό του εγκεφάλου και της μνήμης, σαν καταπραϋντικό στη καταρροή και στη πλευρίτιδα, αλλά και στη ψωρίαση.
Πρόσφατα ανακαλύφθηκε η αντικαρκινική, η νευροπροστατευτική αλλά και η καρδιοπροστατευτική του δράση λόγο της μείωση της χοληστερόλης που προκαλεί.
Επιστημονικές αποδείξεις της σημαντικής αντικαρκινικής ιδιότητας του γαϊδουράγκαθου μπορείτε να βρείτε εδώ: http://www.sciencedaily.com/releases/2007/11/071114111149.htm

ΦΑΓΩΣΙΜΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
 H ρίζα και τα φρέσκα νέα φύλλα του τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα αλλά πρέπει πρώτα να αφαιρεθούν οι αιχμηρές άκρες τους, το οποίο είναι αρκετά χρονοβόρο. Τα φύλλα είναι αρκετά παχιά και έχουν ήπια γεύση όταν είναι νέα, αλλά γίνονται πιο πικρά το καλοκαίρι με τη ζέστη. Μαγειρεμένα έχουν γεύση σπανακιού.
Τα κεφάλια του μπορούν να φαγωθούν όπως οι αγκινάρες πριν ανθίσουν, αλλά είναι πολύ πιο μικρά. Οι ξεφλουδισμένοι μίσχοι του τρώγονται ωμοί ή μαγειρεμένοι, είναι εύγευστοι και θρεπτικοί και μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως το σπαράγγι ή το ρεβέντι ή να προστεθούν σε σαλάτες. Τρώγονται καλύτερα την άνοιξη όταν είναι νέοι πριν σκληρύνουν. Οι ψημένοι σπόροι του είναι υποκατάστατο του καφέ.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
Σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό 1 κουταλάκι ξηρούς σπόρους 3 φορές την ημέρα.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Το γαϊδουράγκαθο, δεν παρουσιάζει τοξικότητα. Σε υψηλές και μακροχρόνιες δόσεις ίσως χρειαστεί συμπληρωματικά κάποιο σκεύασμα πλούσιο σε φυτικές ίνες, γιατί λόγω της χολαιρετικής δράσης του φυτού, μπορεί να ερεθιστεί ο εντερικός βλεννογόνος και να προκληθεί μικρή μάζα κοπράνων.
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού και ειδικά όταν παίρνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα ή βότανα.

Πηγές:
http://en.wikipedia.org/wiki/Silybum_marianum
http://www.pfaf.org/database/plants.php?Silybum+marianum
http://www.botanical.com/botanical/mgmh/t/thistl11.html

Δενδρολίβανο-Rosmarinus officinalis

Δενδρολίβανο-Rosmarinus officinalis

Επιστημονική ονομασία: Rosmarinus officinalis-Ροσμαρίνος ο φαρμακευτικός.
Οικογένεια: Χειλανθή (Labiatae).
Άλλα ονόματα: δεντρολίβανο, λιβανόδενδρο, διοσμαρίνι, λασμαρί, αρισμαρί, δουσμαρίνι, λεσμαρί, λιβανωτίς.



ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Πολυετές αειθαλής θάμνος που φθάνει, μέχρι το ενάμισυ μέτρο ύψος. Τα φύλλα του είναι βελονοειδή στενά σκουροπράσινα και τα άνθη του μικρά ελαφρώς γαλάζια-μωβ.

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Το δεντρολίβανο είναι αυτοφυές στη νότια Ευρώπη και καλλιεργείται ως καλλωπιστικό σε όλο τον κόσμο. Πολλαπλασιάζετε με σπόρους αλλά πιο εύκολα με μοσχεύματα. Προτιμά τα θερμά, ξηρά κλίματα. Αντέχει εύκολα μέχρι -10 βαθμούς Κελσίου και είναι ανθεκτικό στη ζέστη και στους ανέμους.

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΑ ΜΕΡΗ
Στη βοτανοθεραπευτική χρησιμοποιούνται τα φύλλα και τα ανθισμένα μέρη του και συλλέγεται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Πτητικό έλαιο, φλαβονοειδή, ταννίνες, ροζμαρινικό οξύ, ροζμαρικίνη, διτερπένια.

ΙΣΤΟΡΙΑ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Σύμφωνα με τη λαογραφία, πήρε το όνομά του από τη Παναγία, η οποία άφησε το μανδύα της πάνω στο θάμνο. Μέχρι το επόμενο πρωί, τα λουλούδια του θάμνου είχαν γίνει μπλε και από τότε ονομάστηκε rose of Mary.
Οι αρχαίοι Έλληνες το θεωρούσαν δώρο της Αφροδίτης. Οι μαθητές φορούσαν στεφάνια από δεντρολίβανο όταν είχαν εξετάσεις, γιατί βοηθούσε την συγκέντρωση και την μνήμη.
Το δεντρολίβανο το χρησιμοποιούσαν παλιότερα ως λιβάνι γι αυτό λεγόταν και λιβανόδενδρο.
Αναφέρεται ότι αφέψημα δενδρολίβανου, κέδρου και τερβινθίνης ήταν ένα ελιξίριο νεότητας, που ονομαζόταν το νερό της βασίλισσας της Ουγγαρίας.
Στα νοσοκομεία παλιά έκαιγαν δεντρολίβανο για να απολυμάνουν τον αέρα.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ & ΧΡΗΣΕΙΣ
Το δεντρολίβανο είναι θερμαντικό και διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος προς τον εγκέφαλο και βελτιώνει τη συγκέντρωση και τη μνήμη.
Είναι χρήσιμο για τους νευρικούς πονοκεφάλους και τις ημικρανίες.
Ενισχύει την ανάπτυξη της τριχοφυΐας, ενισχύοντας την κυκλοφορία του αίματος στο τριχωτό της κεφαλής.Τα φύλλα του δεντρολίβανου, μαζί με ρίζες τσουκνίδας και ρίζες λάπατου, μουσκεμένες σε οινόπνευμα, βοηθούν να προκαλούν τριχοφυΐα κάνοντας εντριβές στο τριχωτό μέρος του κεφαλιού.
Ανεβάζει τη διάθεση και είναι χρήσιμο σε περιπτώσεις κατάθλιψης ήπιας έως μετρίως σοβαρής μορφής.
Τα μπάνια που γίνονται με αφέψημα δεντρολίβανου βοηθούν αυτούς που υποφέρουν από ρευματισμούς στις αρθρώσεις.
Είναι αποχρεμπτικό και βοηθάει στο βήχα στο άσμα σε βρογχίτιδες και στη γρίπη.
Η σκόνη από τα κονιοποιημένα φύλλα του δεντρολίβανου επουλώνει τις πληγές.
Το αφέψημα του δεντρολίβανου είναι και κατά της λιποθυμίας και των ζαλάδων.
Κοπανισμένο φρέσκο δεντρολίβανο κάνοντάς το κατάπλασμα ξεραίνει τις αιμορροΐδες.
Βοηθάει στην υπερκόπωση και στην αδυναμία.
Βρασμένο δεντρολίβανο με κρασί βοηθάει στον ύπνο.
Γενικά θεωρείται αντιβακτηριδιακό, αντιμυκητιακό και αντιρρευματικό, τονωτικό της καρδιάς και της όρασης αλλά και κατά του διαβήτη.

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
Το ενεργό συστατικό στο δεντρολίβανο, γνωστό ως carnosic acid (CA), μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο από το εγκεφαλικό και τη νευροεκφύλιση, που οφείλεται στα επιβλαβή χημικά και τους ελεύθερους ριζοσπάστες. Αυτοί οι ριζοσπάστες θεωρούνται ότι συμβάλουν όχι μόνο στα εγκεφαλικά αλλά και στις καταστάσεις νευροεκφύλισης όπως του Alzheimer, αλλά και στα άρρωστα συμπτώματα της κανονικής γήρανσης του εγκεφάλου.
http://www.sciencedaily.com/releases/2007/10/071030102210.htm
Επίσης έχει τα οφέλη σαν μέσο πρόληψης του καρκίνου. Χρησιμοποιώντας δεντρολίβανο στα ψητά μπορεί να μπλοκάρει τις ενδεχομένως καρκινογόνες (HCAs) ενώσεις που μπορούν να σχηματιστούν, όταν μαγειρεύεται το κρέας σε υψηλές θερμοκρασίες.
Η αντιοξειδωτική περιεκτικότητα σε δεντρολίβανο καθιστά αυτήν την μέθοδο πιθανή, λόγου της παρουσίας των φαινολικών ενώσεων. Οι ενώσεις rosmarinic οξύ, carnosic οξύ και carnosol μπλοκάρουν και εμποδίζουν τα HCAs προτού να μπορέσουν να διαμορφωθούν κατά τη διάρκεια της θέρμανσης.
http://www.sciencedaily.com/releases/2008/05/080521184129.htm

ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ
Το δεντρολίβανο το χρησιμοποιούσαν παλιά στο κρασί για να μην χαλάσει και να του δώσει άρωμα. Το ίδιο και στη φέτα αλλά και στο κάπνισμα των κρεάτων τον χρησιμοποιούσαν για μυρωδιά αλλά και για τις αντί μικροβιακές του ιδιότητες.
Το δεντρολίβανο διώχνει και αυτό τους σκόρους και τα διάφορα έντομα από τα διπλανά φυτά.
Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται και στη μαγειρική για το αρωματισμό των ψαριών και του κρέατος ιδίως του αρνιού και του χοιρινού από τα παλιά χρόνια.

Ο Αγάπιος ο μοναχός γράφει-Πόσες χάρες έχει το δενδρολίβανο:
-Βράσε τα άνθη δενδρολίβανου με νερό, έως να μείνει το μισό και πίνε το νερό εκείνο να σου γιατρεύσει ότι ασθένεια έχεις στα εντόσθια.
-Κάψε το ξύλο του και κάνε τα κάρβουνα σκόνη, την οποία βάλε σε ένα κομμάτι ψιλό λινό πανί και τρίβε καλά τα δόντια σου να γίνουν άσπρα και να γιατρευτεί κάθε τους ασθένεια και αν έχουν σκώληκες ψοφάνε.
-Βάλε τα φύλλα του στο στρώμα σου, να μην δεις κακό όνειρο.
-Στούμπισε τα φύλλα του και βάλτο στην πληγή να την θεραπεύσεις.
-Κάνε το ξύλο του αγγείο να τρως από αυτό, να μην σε βλάψει πράμα εναντίον σου.
-Αν κάνεις φλασκί από αυτό , δεν χαλά ποτέ το κρασί, αλλά το φυλάει όπως το έβαλες, ούτε σε βλάπτει κανένα φάρμακο πίνοντας από το κρασί εκείνο.
-Έτσι να βάλεις στο βαρέλι τα φύλλα του, δεν φοβάσαι να χαλάσει το κρασί.
-Αν τα βάλεις στην πόρτα και μέσα σε δύο τρεις μεριές του σπιτιού σου, δεν σε βλάπτει φίδι, σκορπιός, ούτε άλλο ζώο θανάσιμο.
-Μάλιστα αν είναι κανένα φίδι σε καμιά τρύπα , κάψε κομμάτι από αυτό εκεί δίπλα και νιώθοντας την μυρωδιά του ή βγαίνει να φύγει ή πεθαίνει.
-Όποιος έχει καύση πολλή στο στομάχι και πολλή δίψα, ας το βράσει σε νερό, να το πίνει με χυμό του ρογδιού και άλλες πολλές ασθένειες θεραπεύει θαυμασιώτατα.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ
Σαν έγχυμα ένα κουταλάκι δεντρολίβανο σε ζεστό νερό.
50 γρ. περίπου σε 1 κιλό βραστό νερό είναι καλό για μπάνια για τους ρευματισμούς.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Δεν λαμβάνετε κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Σε πολύ μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει δηλητηριάσεις.
Πάντα χρησιμοποιείτε τα βότανα υπό την επίβλεψη ενός ειδικού και ειδικά όταν παίρνετε ταυτόχρονα άλλα φάρμακα ή βότανα.

Links:
http://en.wikipedia.org/wiki/Rosemary
http://www.pfaf.org/database/plants.php?Rosmarinus+officinalis
http://www.botanical.com/botanical/mgmh/r/rosema17.html